Πήγε, είδε και απήλθε ησύχως και δίχως τις συνηθισμένες του τυμπανοκρουσίες από το Ιράν, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος συναντήθηκε στην Τεχεράνη με τους ομολόγους του της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Ιράν, Εμπραχίμ Ραΐσι.

H φήμη που διακινούταν ήταν ότι ο, αποκαμωμένος από τον πόλεμο στην Ουκρανία, Πούτιν στράφηκε στην Τεχεράνη για την παροχή στρατιωτικού υλικού, ειδικά κάποιων στρατιωτικών drones. Νωρίτερα μέσα στο μήνα υπήρχαν όντως αναφορές ότι το Ιράν ετοιμαζόταν να προμηθεύσει τη Ρωσία με εκατοντάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη, κάτι που, ωστόσο, διαψεύστηκε αργότερα από την ιρανική κυβέρνηση, αν και φυσικά κανείς δεν γνωρίζει αν οι πλευρές κατέληξαν σε μια συμφωνία επ’ αυτού: αυτό είναι κάτι που θα φανεί στο κοντινό μέλλον, μετά από διάφορα ρωσικά χτυπήματα.

«Όμως, ο στόχος του Πούτιν είναι, αναλογικά προς την θέση του, ακόμη πιο ταπεινός [απ’ ότι η αγορά drones]. Ελπίζει να προστατεύσει την ευαίσθητη ισορροπία δυνάμεων στη Συρία, όπου η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία διατηρούν στρατιωτικές δυνάμεις και υποστηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα», σημειώνει η εκτενής ανάλυση του Bloomberg.

«Με τις δυνάμεις του ήδη κοντά στα όριά τους από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Πούτιν δεν μπορεί να αντέξει μια διαταραχή στη συριακή ισορροπία, η οποία μπορεί να απαιτήσει από εκείνον να επενδύσει περισσότερους στρατιωτικούς πόρους στην αραβική χώρα. Ο Ερντογάν, όμως, απειλεί να επεκτείνει την τουρκική σφαίρα επιρροής, πραγματοποιώντας μια νέα εισβολή στη βόρεια Συρία, φαινομενικά εναντίον κουρδικών ομάδων», επισημαίνει εμφατικά το άρθρο.

Αλλά και το ίδιο το Ιράν είναι επίσης αντίθετο σε οποιαδήποτε τουρκική επέκταση στη Συρία. Ωστόσο, η Τεχεράνη και ο Πούτιν θα δυσκολευτούν να βρουν πεδίο συναντίληψης με τον Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται στη μέση μιας εκστρατείας επανεκλογής και χρειάζεται απεγνωσμένα νίκες στο εξωτερικό για να αντισταθμίσει τα αυξανόμενα οικονομικά του προβλήματα στο εσωτερικό.

Την ίδια ώρα οι ΗΠΑ αντέδρασαν άμεσα στην πιθανότητα να σταλούν drones από το Ιράν στη Ρωσία. O Νεντ Πράις, εκπρόσωπος Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ξεκαθάρισε ότι αν το Ιράν στείλει drones τότε θα του επιβληθούν νέες κυρώσεις.

«Έχουμε ήδη εκφράσει τις ανησυχίες μας σχετικά με την παροχή τεχνολογίας μη επανδρωμένων αεροσκαφών από το Ιράν. Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε την κατάσταση. Όλες οι κυρώσεις μας παραμένουν σε ισχύ. Οποιαδήποτε τέτοια επιχείρηση θα είχε ως αποτέλεσμα μια σειρά από κυρώσεις που έχουμε στα χέρια μας, καθώς και πιθανότατα μια σειρά από κυρώσεις από άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Πράις.

Τι σκαρώνουν από κοινού οι δυο «εχθροί της Δύσης»

«Το Ιράν και η Ρωσία θεωρούνται «εχθροί» της Δύσης, και πληρώνουν αυτό τους τον χαρακτηρισμό με κυρώσεις και διπλωματική απομόνωση, στην περίπτωση της Τεχεράνης για το πυρηνικό της πρόγραμμα και στην περίπτωση της Μόσχας για την εισβολή της στην Ουκρανία. Οι δύο χώρες, κατά συνέπεια, στράφηκαν η μία προς την άλλη και ενίσχυσαν την οικονομική και στρατιωτική τους συνεργασία», αναφέρει με την σειρά του το έγκριτο γεωπολιτικό site Gzero.

Στην ατζέντα των συζητήσεων των τριών πλευρών βρέθηκαν η ενέργεια, τα όπλα, οι συμμαχίες και η Συρία. «Αλλά πάνω από όλα, η ανάγκη συσπείρωσης σε μια κοσμοθεωρία διαφορετική από αυτή για την οποία πίεσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν κατά την πρόσφατη περιοδεία του στην περιοχή», αναφέρεται στο άρθρο.

«Η επίσκεψη εντέλει αντανακλούσε τη σημασία που δίνει ο Πούτιν στη διατήρηση του πλεονεκτήματος που απέκτησε η Ρωσία μετά από χρόνια στρατιωτικής και διπλωματικής επέμβασης στη Μέση Ανατολή», σχολιάζει η Wall Street Journal. Η Ρωσία «συνειδητοποιεί ότι δεν υπάρχει μέλλον με τη Δύση. Αυτό έχει φύγει αμετάκλητα», σχολιάζει η αναλύτρια Χάνα Νοτ. «Το μέλλον της θα πρέπει να βρίσκεται στον παγκόσμιο νότο».

Γι’ αυτό και ο Πούτιν επιδιώκει να εδραιώσει τη σχέση της Ρωσίας με το Ιράν. «Οι άμεσοι λόγοι αυτής της συνάντησης είναι αρκετά προφανείς. Η Ρωσία έχει εισέλθει σε πόλεμο εκπτώσεων με το Ιράν για τις αγορές πετρελαίου και η Τεχεράνη θέλει να σταματήσει αυτό», σημειώνει ο πρόεδρος του Eurasia Group, Κλιφ Κάπτσαν.

Οι ρωγμές

Όχι ότι δεν υπάρχουν και ρωγμές σε αυτή την συμμαχία: «Η Ρωσία και το Ιράν έχουν ανταγωνιστικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή. Ο Πούτιν έχει σχέσεις με συμμάχους των ΗΠΑ με τους οποίους το Ιράν είτε θεωρεί άμεσους εχθρούς, όπως το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία, είτε δεν αισθάνεται άνετα, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος. Στη συνέχεια, υπάρχει η προαναφερθείσα υποτιμολόγηση του Ιράν από τη Ρωσία στις εξαγωγές ενέργειας, στις οποίες βασίζεται σε μεγάλο βαθμό το απομονωμένο καθεστώς της Τεχεράνης. Επιπλέον, η Ρωσία εξέφρασε νωρίτερα φέτος νέες απαιτήσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, γεγονός που διέλυσε τις ελπίδες για ταχεία αναβίωση της ιρανικής πυρηνικής συμφωνίας, σοκάροντας την Τεχεράνη», προσθέτει το εκτενές ρεπορτάζ.

«Είμαστε όλοι πλέον βυθισμένοι στον πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλά η ατζέντα του Πούτιν έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος από τον πόλεμο. Είναι και θα είναι για να επιτεθεί στην υπό την ηγεσία των ΗΠΑ τάξη», λέει ο Κάπτσαν.

Είναι όμως όντως έτσι;

Οι «χίμαιρες» του Πούτιν

«Σε αντίθεση με τους πρώτους μήνες των εχθροπραξιών, το Κρεμλίνο έχει πλέον ένα «ξεκάθαρο σχέδιο» και ο Πούτιν πιστεύει ότι θα κερδίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μακροπρόθεσμα».

Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η Τατιάνα Στανόβαγια (Tatyana Stanovaya), ερευνήτρια στο Carnegie Endowment, σε ένα άρθρο της για τους New York Times.

«Ανώτεροι αξιωματούχοι του Κρεμλίνου επαναλαμβάνουν συνεχώς ότι η Ρωσία, έχοντας πλέον ξεκάθαρα το πάνω χέρι στην ανατολική Ουκρανία, θα επιτύχει όλους τους στόχους της. Αυτό μπορεί να φαίνεται δύσκολο να το πιστέψει κανείς. Άλλωστε, η Ρωσία αναγκάστηκε να υποχωρήσει από το Κίεβο, γνώρισε αρκετές στρατιωτικές ανατροπές και αντιμετώπισε κυρώσεις σε πρωτοφανή κλίμακα», γράφει η ίδια.

«Αυτό που είναι πολύ σαφές είναι ότι στα τέλη Μαΐου, το Κρεμλίνο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι “κερδίζει αυτή τη σύγκρουση μακροπρόθεσμα”. Και ο Πούτιν, σε αντίθεση με τους πρώτους χαοτικούς μήνες, έχει πλέον ένα ξεκάθαρο σχέδιο, στηριζόμενο σε τρεις διαφορετικούς πυλώνες», προσθέτει η Στανόβαγια, χαρακτηρίζοντάς το, λίγο έως πολύ, ως μια… στρατιωτική μπαμπούσκα, όπου κάθε πτυχή του τριμερούς σχεδίου ταιριάζει σε μια άλλη, που ισοδυναμεί με ένα μεγάλο σχέδιο που υπερβαίνει κατά πολύ την Ουκρανία, αλλά κατά βάση επικεντρώνεται σε αυτήν. Ποια είναι τα τρία μέρη αυτής της «ρωσικής κούκλας»;

Το πρώτο σκέλος αφορά στις «εδαφικές κατακτήσεις», δηλαδή την κατάληψη της ανατολικής Ουκρανίας και την διατήρηση των ρωσικών κατακτήσεων στο νότο. «Ο Πούτιν το θεωρεί αυτό ως εξαρετικά πιθανό λόγω του γεγονότος ότι η Δύση έχει δείξει τα “όρια” της στρατιωτικής της υποστήριξης στην Ουκρανία και, γενικά, δεν έχει ξεπεράσει τις “κόκκινες γραμμές” που εξέφρασε το Κρεμλίνο. Ως εκ τούτου, η Μόσχα υπολογίζει στην προώθηση των στρατευμάτων της στο Ντονμπάς και την διατήρηση των υπόλοιπων κατεχόμενων εδαφών», σημειώνει εμφατικά η αναλύτρια, σημειώνοντας ότι «ο Πούτιν ακόμη θεωρεί ότι κερδίζει αυτόν τον πόλεμο που ξεκίνησε ο ίδιος».

Το δεύτερο μέρος του σχεδίου αφορά στον εξαναγκασμό της Ουκρανίας σε παράδοση. «Αυτό εκφράζεται, κατά τη γνώμη της Ρωσικής Ομοσπονδίας, με την αποδοχή των προϋποθέσεων για «αποναζιστικοποίηση» και «αποστρατιωτικοποίηση», αλλά και στο “σπάσιμο” της συνεργασίας με τη Δύση», υποστηρίζει η Στανόβαγια, προσθέτοντας ότι «το Κρεμλίνο αναμένει ότι σε ένα ή δύο χρόνια από τώρα, η Ουκρανία θα εξαντληθεί οικονομικά τόσο πολύ που οι παγκόσμιες ελίτ θα αλλάξουν ριζικά την στάση τους και θα είναι σε θέση να εφαρμόσουν αυτές τις αλλαγές χωρίς να χρειάζεται να εισβάλουν στο Κίεβο».

Ο τρίτος στόχος του Πούτιν είναι κάποιες νέες συμφωνίες με τη Δύση «στη βάση μιας διαφορετικής διεθνούς τάξης πραγμάτων. Ο Πούτιν δεν είναι αντιδυτικός», πιστεύει η αναλύτρια, «αλλά για αυτόν υπάρχει όντως μια «κακή» Δύση των σημερινών πολιτικών ελίτ και μια «καλή» Δύση των απλών πολιτών και των επιχειρήσεων που θέλουν να συνεργαστούν με τη Ρωσία».

Η Στανόβαγια πάντως καταλήγει με νόημα ότι ο Πούτιν τρέφει χίμαιρες, ειδικά ως προς στο τρίτο μέρος του σχεδίου του. Και πιστεύει ότι η κατάσταση θα γίνει πιο επικίνδυνη για όλους μας όταν ο ίδιος αρχίσει να καταλαβαίνει ότι δεν πρόκειται με τίποτα να λειτουργήσει.