Την ερχόμενη Κυριακή η Βραζιλία έρχεται αντιμέτωπη με -αν όχι τη σημαντικότερη- μία από τις πιο σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις στην ιστορία της. Έπειτα από τέσσερα χρόνια αυξανόμενης πόλωσης και πολιτικής βίας υπό τον ακροδεξιό Ζαΐρ Μπολσονάρου, η κατάσταση είναι πιο έκρυθμη από ποτέ.

Σε λίγες μέρες οι Βραζιλιάνοι δεν θα ψηφίσουν μόνο για πρόεδρο, αλλά θα επιλέξουν και κυβερνήτες και βουλευτές. Και, όπως σχολιάζει το TheConversation, υπάρχει πολιτικό χάσμα για όλους αυτούς τους ρόλους.

Υπάρχουν υποψήφιοι που ευθυγραμμίζονται με τον Μπολσονάρου, άλλοι στηρίζουν τον υποψήφιο της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρώην πρόεδρο Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα (γνωστός ως Λούλα). Σε αυτό το τοπίο, η Βραζιλία διανύει την πιο διχαστική και βίαιη προεκλογική περίοδος στη σύγχρονη ιστορία της.

Αυτή τη στιγμή ο Λούλα φαίνεται να έχει πάρει κεφάλι, με ορισμένες δημοσκοπήσεις να του δίνουν τον πρώτο γύρο των εκλογών. Ωστόσο, ο Μπολσονάρου -όπως και οι περισσότεροι από τους υποστηρικτές του- επιμένει πως ο σημερινός πρόεδρος πρόκειται να επανεκλεγεί.

Βαδίζοντας στον δρόμο που πρώτος χάραξε ο Ντόναλντ Τραμπ, ο νυν πρόεδρος έχει επανειλημμένως τονίσει ότι μπορεί να μην σεβαστεί τα αποτελέσματα των εκλογών και έχει χαρακτηρίσει την εκλογική διαδικασία αναξιόπιστη.

Ακόμα λοιπόν κι αν κερδίσει ο Λούλα, θα έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά από εμπόδια πριν καταφέρει να αποκαταστήσει τον σεβασμό του εκλογικού σώματος στους εθνικούς θεσμούς της Βραζιλίας και στο δημοκρατικό κράτος δικαίου. Πριν ακόμα αναλάβει καθήκοντα, θα πρέπει να βγάλει άκρη με έναν διογκώμενο σκεπτικισμό απέναντι στα αποτελέσματα των εκλογών, τον οποίο απροκάλυπτα καλλιεργεί τόσο καιρό ο Μπολσονάρου.

Και πώς μπορεί να μεταφραστεί αυτός ο σκεπτικισμός; Στη χώρα του Μπολσονάρου με ένα ευρύ φάσμα αντιδράσεων, από απλές διαμαρτυρίες έναντι «εκλογικής νοθείας» μέχρι βιαιότητες σαν αυτές που σημειώθηκαν στο Καπιτώλιο από τους υποστηρικτές του Τραμπ.

Ακόμα κι αν χάσει, είναι πιθανό ο Μπολσονάρου να επιβιώσει ως πολιτικό πρόσωπο. Σύμφωνα με το TheConversation, περίπου το 10% με 20% του πληθυσμού εξακολουθεί να τον υποστηρίζει θερμά.

Επιπλέον, οι Μπολσονάριστας πιθανότατα θα συνεχίσουν να διατηρούν αξιώματα σε όλες τις βαθμίδες. Οι μεγαλύτεροι γιοι του είναι γερουσιαστής και δημοτικός σύμβουλος. Ο μεσαίος γιος του πρόκειται να επανεκλεγεί ως ομοσπονδιακός βουλευτής. Στις ερχόμενες εκλογές εκτιμάται πως δικοί του άνθρωποι θα εκλεγούν κυβερνήτες σε πολιτείες του Αμαζονίου. Σε άλλες πολιτείες τίποτα δεν είναι σίγουρο.

Με αυτά τα άτομα ακόμα στο σύστημα, είναι πιθανό γνωστές τακτικές -απειλές, επιθέσεις και fake newς- να χρησιμοποιηθούν εναντίον ενός νέου προέδρου από άλλο κόμμα. Η αυξανόμενη κατοχή όπλων, η εντεινόμενη βία και ο εκφυλισμός του δημόσιου διαλόγου είναι επίσης συστημικά προβλήματα στη Βραζιλία. Η πόλωση και η πολιτική βία αυξήθηκαν κατά τα χρόνια πριν από την εκλογή του Μπολσονάρου το 2018. Στη διάρκεια της κυβέρνησής του, όμως, εντάθηκαν ακόμα περισσότερο και ενισχύονται ακόμα και σήμερα από την οργισμένη ρητορική του ίδιου.

Απειλές και ψεύτικες ειδήσεις που μοιράζεται, συχνά επαναλαμβάνονται από τους οπαδούς του καλλιεργώντας φόβο και εχθρότητα κατά της αντιπολίτευσης. Ως αποτέλεσμα, τα επεισόδια πολιτικής βίας έχουν πολλαπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες και κυμαίνονται από απειλές μέχρι σωματική βία και δολοφονίες που πραγματοποιούνται από οπαδούς του Μπολσονάρου εναντίον υποστηρικτών της αντιπολίτευσης.

Άτομα στοχοποιούνται επειδή ασκούν κριτική στην κυβέρνηση ή εκφράζουν την υποστήριξή τους στην αντιπολίτευση. Αυτόχθονες πληθυσμοί, ακτιβιστές, πολιτικοί, δημοσιογράφοι και άλλοι πολίτες έχουν πέσει θύματα επιθέσεων.

Ακαδημαϊκοί -και όχι μόνο- υποστηρίζουν ότι η Βραζιλία βιώνει μια διαδικασία δημοκρατικής ή συνταγματικής διάβρωσης. Γιατί αυτό; Η διαδικασία δημιουργίας ενός δημοκρατικού συστήματος δικαιοσύνης που ξεκίνησε όταν η χώρα έγινε δημοκρατία το 1988 ήταν ημιτελής, αφήνοντας αυταρχικά κατάλοιπα στους θεσμούς της. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι εκλογικές επιθέσεις, η διάδοση ψευδών ειδήσεων και οι μεγάλες εσωτερικές κρίσεις ενέτειναν το πρόβλημα.

Ωστόσο, υπάρχει ευρεία συναίνεση πως για τη δημοκρατική διάβρωση που αντιμετωπίζει η χώρα ευθύνεται η άνοδος του Μπολσονάρου στην εξουσία. Πιο πρόσφατα, οι επανειλημμένες επιθέσεις του στους δημοκρατικούς θεσμούς -ειδικά στο δικαστικό σώμα, το εκλογικό σύστημα, τα μέσα ενημέρωσης και την αντιπολίτευση- έχουν διευρύνει το χάσμα και έχουν ενισχύσει την πολιτική βία.

Όλες αυτές οι απειλές θα πρέπει να αντιμετωπιστούν μετά τις εκλογές, προκειμένου η δημοκρατία της Βραζιλίας να πάρει τα πάνω της. Πρόσφατα κινήματα για την υποστήριξη ενός μεγάλου συνασπισμού για τη δημοκρατία δείχνουν ότι είναι δυνατό να ενωθούν όσοι έχουν διαφορετικές πολιτικές απόψεις. Πρώτα όμως… πρέπει να περιμένουμε το αποτέλεσμα των εκλογών.