Ο Ales Bialiatski , ακτιβιστής υπέρ της δημοκρατίας και ιδρυτής της οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων Viasna, η οποία παρείχε νομική και οικονομική βοήθεια στους πολίτες στη διάρκεια του κύματος διαδηλώσεων το 2020 στη Λευκορωσία, καταδικάστηκε σήμερα, Παρασκευή, σε 10 χρόνια φυλάκιση από δικαστήριο της Λευκορωσίας για χρηματοδότηση διαδηλώσεων και φοροδιαφυγή.

Το 2022 κέρδισε το Νομπέλ Ειρήνης μαζί με τη ρωσική οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Memorial και την ουκρανική οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Center for Civil Liberties. Συνάδελφοί του ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τον απεικονίζουν ως σύμβολο αντίστασης στην καταπίεση στη Λευκορωσία και παγκοσμίως.

Ο κ. Bialiatski, αποτελεί πυλώνα του κινήματος για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ανατολική Ευρώπη από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν η Λευκορωσία ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά τη διάρκεια μαζικών διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης το 1996, ίδρυσε την οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Viasna με στόχο την παροχή οικονομικής και νομικής στήριξης στους πολιτικούς κρατουμένους και τις οικογένειές τους. Η οργάνωση Viasna κατέγραψε επίσης καταχρήσεις εξουσίας και βασανιστήρια πολιτικών κρατουμένων από τις αρχές, με την κυβέρνηση να απορρίπτει τους ισχυρισμούς.

Τα περισσότερα μέλη της οργάνωσης Viasna βρίσκονται τώρα στη φυλακή ή ζουν σε εξορία από την αυταρχική κυβέρνηση της χώρας, η οποία είναι ένας από τους στενότερους συμμάχους της Ρωσίας και βασικός υποστηρικτής του πολέμου της στην Ουκρανία.

Ο κ. Bialiatski φυλακίστηκε από το 2011 έως το 2014 με την κατηγορία της φοροδιαφυγής στη χρηματοδότηση της οργάνωσης Viasna, μια κατηγορία που αρνήθηκε. Συνελήφθη ξανά το 2021 κατά τη διάρκεια καταστολής των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που ξέσπασαν μετά την ανακήρυξη του προέδρου της Λευκορωσίας Aleksandr G. Lukashenko  σε νικητή των προεδρικών εκλογών το 2020.

Η οργάνωση Viasna είπε την Παρασκευή, ότι οι κατηγορίες εναντίον του κ. Bialiatski περιλάμβαναν την «χρηματοδότηση ενεργειών που παραβίαζαν κατάφωρα τη δημόσια τάξη και το λαθρεμπόριο μέσω οργανωμένης ομάδας».  Ο ίδιος αρνήθηκε τις κατηγορίες εναντίον του και οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων τις κατήγγειλαν ως δόλιες.  Η οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα καταδίκασε τη σύλληψή του ως «απλά πολιτικά υποκινούμενη». Η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι «η δίκη εναντίον του Ales Bialiatski και των συναδέλφων του υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μια κατάφωρη πράξη αδικίας όπου το κράτος επιδιώκει ξεκάθαρα να εκδικηθεί για τον ακτιβισμό τους. Σε αυτή την επαίσχυντη προσποίηση μιας δίκης, οι κατηγορούμενοι δεν μπορούν ούτε να ελπίζουν σε μια επίφαση δικαιοσύνης».

Δύο άλλα μέλη της Viasna, ο Valiantsin Stefanovich  και ο Uladzimir Labkovich, καταδικάστηκαν επίσης σε φυλάκιση την Παρασκευή, ανέφερε η ομάδα. Ένα βίντεο από τη διαδικασία έδειξε τους τρεις άνδρες, ντυμένους στα μαύρα, να κάθονται ήρεμα μέσα σε ένα κλουβί των κατηγορουμένων  στην αίθουσα του δικαστηρίου.

Η Sviatlana Tsikhanouskaya, ηγέτης της αντιπολίτευσης που κατέφυγε στη Λιθουανία το 2020, χαρακτήρισε την καταδίκη «αποκρουστική». «Δέκα χρόνια φυλάκισης για έναν βραβευμένο με το βραβείο Νόμπελ δείχνουν ξεκάθαρα ποιο είναι το καθεστώς του Lukashenko  », έγραψε στο Twitter, αναφερόμενη στον Πρόεδρο Aleksandr G. Lukashenko, αυταρχικό ηγέτη της Λευκορωσίας από το 1994. «Δεν θα σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε για τους ήρωές μας».

Οι διαδηλώσεις του 2020 ξεκίνησαν αφότου ο κ. Lukashenko  έλαβε το 80 τοις εκατό των ψήφων σε μία εκλογική διαδικασία, που η αντιπολίτευση καθώς και πλήθος δυτικών παρατηρητών επισήμαναν ως νοθευμένη. Χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας την απομάκρυνσή του. Ο Lukashenko  όμως αρνήθηκε κάθε κατηγορία και με τη βοήθεια της Ρωσίας, κατέπνιξε τις διαδηλώσεις, συνέλαβε χιλιάδες κόσμο και ώθησε τους ηγέτες της αντιπολίτευσης σε εξορία. Οι προσπάθειες καταστολής της αντικυβερνητικής ρητορικής συνεχίστηκαν τα επόμενα χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της σύλληψης ενός δημοσιογράφου της αντιπολίτευσης το 2021, αφού οι αρχές της Λευκορωσίας ανάγκασαν ένα εμπορικό αεροπλάνο στο οποίο ήταν επιβάτης να προσγειωθεί στο Μινσκ προκειμένου να τον συλλάβουν.

Ο Λευκορώσος πρόεδρος για να ανταποδώσει στο Κρεμλίνο την παροχή βοήθειας στην καταστολή των διαδηλώσεων, επέτρεψε στις ρωσικές δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν το έδαφος της Λευκορωσίας ως ορόσημο για την εισβολή τους στην Ουκρανία πριν από ένα χρόνο.

Την Παρασκευή, ο λογαριασμός στο Twitter για το βραβείο Νόμπελ αναδημοσίευσε μια φράση του 2022 του κ. Bialiatski:

«Τυχαίνει οι άνθρωποι που εκτιμούν περισσότερο την ελευθερία συχνά να τη στερούνται».

Με πληροφορίες από The New York Times, BBC, Amnesty International