Υπάρχουν οι άνθρωποι που ξεκινάνε εξεπιτούτου προκειμένου να ανακαλύψουν ή να εφεύρουν κάτι και εκείνοι που… για Χίο τράβηξαν και για Μυτιλήνη και ο δρόμος τους έβγαλε κάπου στην Κεντρική Ευρώπη.
Παρακάτω, σταχυολογούμε μερικές από τις σπουδαιότερες κατά λάθος εφευρέσεις όλων των εποχών:
Φούρνος μικροκυμάτων
Λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και συγκεκριμένα το 1946, ο αυτοδίδακτος μηχανικός Percy Spencer εργαζόταν στην εταιρεία Raytheon η οποία παρήγαγε ηλεκτρονικά συστήματα για λογαριασμό των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων. Μια μέρα, καθώς έκανε δοκιμές πάνω σε ένα ραντάρ με μικροκύματα που είχε τοποθετήσει πάνω στο γραφείο του, παρατήρησε πως μία σοκολάτα που είχε ξεμείνει στην τσέπη του άρχισε να λιώνει. Στην συνέχεια τοποθέτησε μια χούφτα ξηρών καρπών καλαμποκιού πάνω στο γραφείο του και δίπλα στο εν λόγω ραντάρ, κια τα είδε να μεταμορφώνονται αίγνης…σε ποπ κορν. Οκτώ χρόνια αργότερα, το 1954, ο Spencer απέκτησε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για μια κατηγορία «ραδιοκυμάτων υψηλής συχνότητας», τα οποία μπορούσαν να ζεστάνουν τις τροφές μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Η πατέντα του Spencer αγοράστηκε από την εταιρεία Tappan Stove Co., η οποία κατασκεύασε το πρώτο μοντέλο φούρνου μικροκυμάτων.
Χαρτάκια Post-it
Όταν στις 6 Απριλίου του 1980 η εταιρεία 3Μ αρχίζει να πουλά στην αμερικανική αγορά τα κλασικά κίτρινα χαρτάκια που κολλούσαν παντού, κανείς δεν γνώριζε ότι επρόκειτο για μια εφεύρεση με ιστορί σχεδόν 14 ετών από πίσω της. Η ιστορία των post-it ξεκίνησε το 1967, όταν ο υπάλληλος της 3Μ, Σπένσερ Σίλβερ, προσπαθούσε απεγνωσμένα να φτιάξει μία κόλλα που να είναι πιο ισχυρή από όσες ήδη κυκλοφορούσαν. Κάπως έτσι, κατέληξε να εφεύρει μια κόλλα από μικρά στρογγυλά σωματίδια που κολλάνε, χωρίς να διαλύονται ή να λιώνουν, όμως η 3M αρχικά δεν ήξερε πώς να χρησιμοποιήσει αυτή την εφεύρεση και το θέμα έμεινε εκεί –μέχρι το 1974, όταν ο συνάδελφός του Σίλβερ, ο Αρτ Φράι του πρότεινε να χρησιμοποιήσει αυτή την κολλητική ουσία για να κολλά τους σελιδοδείκτες στο εκκλησιαστικό βιβλίο του, ώστε να μην πέφτουν, όταν έψελνε στην εκκλησία. Κάπως έτσι, δημιουργήθηκε το προϊόν που αρχικά ονομάστηκε «Press ‘n’ Peel» και βγήκε, αρχικά ανεπιτυχώς, στην αγορά το 1977, αλλά κατόπιν μετονομάστηκε σε Post-it. Ο Σίλβερ στα χρόνια του στην 3M κατάφερε να κατοχυρώσει συνολικά 37 πατέντες και κέρδισε αρκετά βραβεία. Τελικά αποσύρθηκε από την εταιρεία το 1996 και πέθανε το 2021.
Βηματοδότης
Το 1956, ο Wilson Greatbatch αρπάζει τη λάθος αντίσταση και τη συνδέει με μια συσκευή που κατασκευάζει για να καταγράφει τους καρδιακούς παλμούς. Ωστόσο, συνειδητοποιεί γρήγορα ότι το κύκλωμα αυτό αρχίζει να εκπέμπει ελεγχόμενους παλμούς, οπότε, και αφού πρώτα έχει συμβουλευτεί από μηχανικούς μέχρι γιατρούς, καταλαβαίνει ότι η τυχαία αυτή συσκευή του μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ρυθμιστής του καρδιακού σφυγμού. Τέσσερα χρόνια μετά, το 1960 ο πρώτος βηματοδότης εμφυτεύεται με επιτυχία σε άνθρωπο, βασισμένος ακριβώς στην τυχαία ανκάλυψη του Greatbatch.
Παπούτσια τρεξίματος με αερόσολα
Το καλοκαλιρι του 1971, ο Bill Bowerman, προπονητής στο πανεπιστήμιο του Όρεγκον, τοποθετεί στην συσκευή για βάφλες που έχει στην κουζίνα του… ένα κομμάτι καουτσούκ με σκοπό να το χρησιμοποιήσει ως αντικραδασμική σόλα στα αθλητικά του παπούτσια. Το καουτσούκ κατόπιν τοποθετείται ως αντικραδασμικό υλικό στα παπούτσια τρεξίματος και το 1974 η Nike αγοράζει την πατέντα του και κυκλοφορεί το Nike Waffle-Sole, τον πρόδρομο του Air Max και της αερόσολας που έκανε θραύση την δεκαετία του ’80 και του ’90.
Βιάγκρα
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 στη Βρετανία, κάποιοι καρδιοπαθείς – άντρες και γυναίκες – συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα κλινικών δοκιμών ενός φαρμάκου για τη στηθάγχη και την βελτίωση του κυκλοφορικού τους συστήματος. Όπως παρατήρησαν οι ερευνητές ειδικά οι άντρες που έπαιρναν την αγωγή αυτή, κατανάλωναν πιο γρήγορα από τις γυναίκες τα φάρμακα και κατόπιν ζητούσαν και άλλα από τους γιατρούς. Έτσι, οι γιατροί του NHS αποφάσισαν να τους δώσουν διπλάσια ποσότητα χαπιών. Όταν οι επιστήμονες τους πίεσαν να τους πουν για ποιο λόγο δέχτηκαν να πάρουν υπερδοσολογία, όλοι απάντησαν ότι το δεν έδωσαν σημασία στο αποτέλεσμα που είχε για την καρδιά, καθώς τους προκαλούσε διαρκώς μια παρατεταμένη στύση και μπορούσαν να λειτουργήσουν σεξουαλικά, παρά τους όποιους ηλικιακούς τους περιορισμούς.
Παγωτό γρανίτα
Το 1905 στο Σαν Φρανσίσκο ο πιτσιρικάς Φρανκ Επερσον, άφησε το ποτήρι με την πορτοκαλάδα του στην αυλή του σπιτιού του. Τη νύχτα εκείνη όμως η θερμοκρασία έπεσε κάτω από τους -12 βαθμούς Κελσίου, οπότε το ποτήρι με το αναψυκτικό έγινε ένα κομμάτι πάγος. Όταν την επόμενη ημέρα, ο Φρανκ το σήκωσε από το καλαμάκι, κρατούσε στα χέρια του την πρώτη γρανίτα που έμοιαζε μάλιστα… με ξυλάκι. Μετά από 18 χρόνια, κατοχύρωσε την πατέντα, ονομάζοντάς την Popsicle (παγωτό γρανίτα).
Τεφλόν
Η αντικολλητική επιφάνεια των μαγειρικών σκευών εφευρέθηκε καθαρά από ατύχημα και χάρη στο ψυκτικό υγρό που χρησιμοποιείται και για την ψύξη των κλιματιστικών, δηλαδή το τετραφθοροαιθάνιο (CFC). Αυτό χρησιμοποιήθηκε από τον Ρόι Πλάνκετ που εργαζόταν το 1938 στην εταιρεία χημικών Kinetic Chemicals στις ΗΠΑ, στην προσπάθειά του να δημιουργήσει μία αντίδραση πολυμερισμού σε συνθήκες πολύ υψηλής πίεσης. Κατά την διαδικασία αυτή όμως, το υλικό κόλλησε πάνω στο σιδερένιο σκεύος και έγινε… ένα ενιαίο σώμα. Την ανακάλυψή του αξιοποίησε μερικά χρόνια μετά ένας γάλλος μηχανικός, o Marc Gregoire, ο οποίος κατασκεύασε τα πρώτα αντικολλητικά σκεύη, τα γνωστά μας Tefal.
Καρέκλα γραφείου με ροδάκια
Ο Κάρολος Δαρβίνος είναι αυτός που πριν 160 χρόνια έφτιαξε, εντελώς τυχαία και δίχως να το έχει πολυσκεφτεί, την πρώτη καρέκλα γραφείου με ροδάκια όπως την ξέρουμε σήμερα. Είχε ένα τόσο αχανές γραφείο κι ήταν ο ίδιος τόσο χαοτικός με τις σημειώσεις του, που έκανε πατέντα μόνος του να βάλει ρόδες στην καρέκλα του ώστε να μετακινείται γρηγορότερα εντός του γραφείου όταν έψαχνε κάτι και να μην ξεμεσιάζεται από το σήκω-κάτσε. Εβγαλε τις σταθερές βάσεις της καρέκλας και έβαλε, εντελώς δοκιμαστικά, τέσσερα μικρά ροδάκια, με μια πατέντα που έφτιαξε μόνος του.
Υπάρχουν οι άνθρωποι που ξεκινάνε εξεπιτούτου προκειμένου να ανακαλύψουν ή να εφεύρουν κάτι και εκείνοι που… για Χίο τράβηξαν και για Μυτιλήνη και ο δρόμος τους έβγαλε κάπου στην Κεντρική Ευρώπη.
Παρακάτω, σταχυολογούμε μερικές από τις σπουδαιότερες κατά λάθος εφευρέσεις όλων των εποχών:
Φούρνος μικροκυμάτων
Λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και συγκεκριμένα το 1946, ο αυτοδίδακτος μηχανικός Percy Spencer εργαζόταν στην εταιρεία Raytheon η οποία παρήγαγε ηλεκτρονικά συστήματα για λογαριασμό των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων. Μια μέρα, καθώς έκανε δοκιμές πάνω σε ένα ραντάρ με μικροκύματα που είχε τοποθετήσει πάνω στο γραφείο του, παρατήρησε πως μία σοκολάτα που είχε ξεμείνει στην τσέπη του άρχισε να λιώνει. Στην συνέχεια τοποθέτησε μια χούφτα ξηρών καρπών καλαμποκιού πάνω στο γραφείο του και δίπλα στο εν λόγω ραντάρ, κια τα είδε να μεταμορφώνονται αίγνης…σε ποπ κορν. Οκτώ χρόνια αργότερα, το 1954, ο Spencer απέκτησε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για μια κατηγορία «ραδιοκυμάτων υψηλής συχνότητας», τα οποία μπορούσαν να ζεστάνουν τις τροφές μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Η πατέντα του Spencer αγοράστηκε από την εταιρεία Tappan Stove Co., η οποία κατασκεύασε το πρώτο μοντέλο φούρνου μικροκυμάτων.
Χαρτάκια Post-it
Όταν στις 6 Απριλίου του 1980 η εταιρεία 3Μ αρχίζει να πουλά στην αμερικανική αγορά τα κλασικά κίτρινα χαρτάκια που κολλούσαν παντού, κανείς δεν γνώριζε ότι επρόκειτο για μια εφεύρεση με ιστορί σχεδόν 14 ετών από πίσω της. Η ιστορία των post-it ξεκίνησε το 1967, όταν ο υπάλληλος της 3Μ, Σπένσερ Σίλβερ, προσπαθούσε απεγνωσμένα να φτιάξει μία κόλλα που να είναι πιο ισχυρή από όσες ήδη κυκλοφορούσαν. Κάπως έτσι, κατέληξε να εφεύρει μια κόλλα από μικρά στρογγυλά σωματίδια που κολλάνε, χωρίς να διαλύονται ή να λιώνουν, όμως η 3M αρχικά δεν ήξερε πώς να χρησιμοποιήσει αυτή την εφεύρεση και το θέμα έμεινε εκεί –μέχρι το 1974, όταν ο συνάδελφός του Σίλβερ, ο Αρτ Φράι του πρότεινε να χρησιμοποιήσει αυτή την κολλητική ουσία για να κολλά τους σελιδοδείκτες στο εκκλησιαστικό βιβλίο του, ώστε να μην πέφτουν, όταν έψελνε στην εκκλησία. Κάπως έτσι, δημιουργήθηκε το προϊόν που αρχικά ονομάστηκε «Press ‘n’ Peel» και βγήκε, αρχικά ανεπιτυχώς, στην αγορά το 1977, αλλά κατόπιν μετονομάστηκε σε Post-it. Ο Σίλβερ στα χρόνια του στην 3M κατάφερε να κατοχυρώσει συνολικά 37 πατέντες και κέρδισε αρκετά βραβεία. Τελικά αποσύρθηκε από την εταιρεία το 1996 και πέθανε το 2021.
Βηματοδότης
Το 1956, ο Wilson Greatbatch αρπάζει τη λάθος αντίσταση και τη συνδέει με μια συσκευή που κατασκευάζει για να καταγράφει τους καρδιακούς παλμούς. Ωστόσο, συνειδητοποιεί γρήγορα ότι το κύκλωμα αυτό αρχίζει να εκπέμπει ελεγχόμενους παλμούς, οπότε, και αφού πρώτα έχει συμβουλευτεί από μηχανικούς μέχρι γιατρούς, καταλαβαίνει ότι η τυχαία αυτή συσκευή του μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ρυθμιστής του καρδιακού σφυγμού. Τέσσερα χρόνια μετά, το 1960 ο πρώτος βηματοδότης εμφυτεύεται με επιτυχία σε άνθρωπο, βασισμένος ακριβώς στην τυχαία ανκάλυψη του Greatbatch.
Παπούτσια τρεξίματος με αερόσολα
Το καλοκαλιρι του 1971, ο Bill Bowerman, προπονητής στο πανεπιστήμιο του Όρεγκον, τοποθετεί στην συσκευή για βάφλες που έχει στην κουζίνα του… ένα κομμάτι καουτσούκ με σκοπό να το χρησιμοποιήσει ως αντικραδασμική σόλα στα αθλητικά του παπούτσια. Το καουτσούκ κατόπιν τοποθετείται ως αντικραδασμικό υλικό στα παπούτσια τρεξίματος και το 1974 η Nike αγοράζει την πατέντα του και κυκλοφορεί το Nike Waffle-Sole, τον πρόδρομο του Air Max και της αερόσολας που έκανε θραύση την δεκαετία του ’80 και του ’90.
Βιάγκρα
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 στη Βρετανία, κάποιοι καρδιοπαθείς – άντρες και γυναίκες – συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα κλινικών δοκιμών ενός φαρμάκου για τη στηθάγχη και την βελτίωση του κυκλοφορικού τους συστήματος. Όπως παρατήρησαν οι ερευνητές ειδικά οι άντρες που έπαιρναν την αγωγή αυτή, κατανάλωναν πιο γρήγορα από τις γυναίκες τα φάρμακα και κατόπιν ζητούσαν και άλλα από τους γιατρούς. Έτσι, οι γιατροί του NHS αποφάσισαν να τους δώσουν διπλάσια ποσότητα χαπιών. Όταν οι επιστήμονες τους πίεσαν να τους πουν για ποιο λόγο δέχτηκαν να πάρουν υπερδοσολογία, όλοι απάντησαν ότι το δεν έδωσαν σημασία στο αποτέλεσμα που είχε για την καρδιά, καθώς τους προκαλούσε διαρκώς μια παρατεταμένη στύση και μπορούσαν να λειτουργήσουν σεξουαλικά, παρά τους όποιους ηλικιακούς τους περιορισμούς.
Παγωτό γρανίτα
Το 1905 στο Σαν Φρανσίσκο ο πιτσιρικάς Φρανκ Επερσον, άφησε το ποτήρι με την πορτοκαλάδα του στην αυλή του σπιτιού του. Τη νύχτα εκείνη όμως η θερμοκρασία έπεσε κάτω από τους -12 βαθμούς Κελσίου, οπότε το ποτήρι με το αναψυκτικό έγινε ένα κομμάτι πάγος. Όταν την επόμενη ημέρα, ο Φρανκ το σήκωσε από το καλαμάκι, κρατούσε στα χέρια του την πρώτη γρανίτα που έμοιαζε μάλιστα… με ξυλάκι. Μετά από 18 χρόνια, κατοχύρωσε την πατέντα, ονομάζοντάς την Popsicle (παγωτό γρανίτα).
Τεφλόν
Η αντικολλητική επιφάνεια των μαγειρικών σκευών εφευρέθηκε καθαρά από ατύχημα και χάρη στο ψυκτικό υγρό που χρησιμοποιείται και για την ψύξη των κλιματιστικών, δηλαδή το τετραφθοροαιθάνιο (CFC). Αυτό χρησιμοποιήθηκε από τον Ρόι Πλάνκετ που εργαζόταν το 1938 στην εταιρεία χημικών Kinetic Chemicals στις ΗΠΑ, στην προσπάθειά του να δημιουργήσει μία αντίδραση πολυμερισμού σε συνθήκες πολύ υψηλής πίεσης. Κατά την διαδικασία αυτή όμως, το υλικό κόλλησε πάνω στο σιδερένιο σκεύος και έγινε… ένα ενιαίο σώμα. Την ανακάλυψή του αξιοποίησε μερικά χρόνια μετά ένας γάλλος μηχανικός, o Marc Gregoire, ο οποίος κατασκεύασε τα πρώτα αντικολλητικά σκεύη, τα γνωστά μας Tefal.
Καρέκλα γραφείου με ροδάκια
Ο Κάρολος Δαρβίνος είναι αυτός που πριν 160 χρόνια έφτιαξε, εντελώς τυχαία και δίχως να το έχει πολυσκεφτεί, την πρώτη καρέκλα γραφείου με ροδάκια όπως την ξέρουμε σήμερα. Είχε ένα τόσο αχανές γραφείο κι ήταν ο ίδιος τόσο χαοτικός με τις σημειώσεις του, που έκανε πατέντα μόνος του να βάλει ρόδες στην καρέκλα του ώστε να μετακινείται γρηγορότερα εντός του γραφείου όταν έψαχνε κάτι και να μην ξεμεσιάζεται από το σήκω-κάτσε. Εβγαλε τις σταθερές βάσεις της καρέκλας και έβαλε, εντελώς δοκιμαστικά, τέσσερα μικρά ροδάκια, με μια πατέντα που έφτιαξε μόνος του.
