Στην online πλατφόρμα του Cinobo (δίχως να κάνει πρεμιέρα νωρίτερα στις αίθουσες), καθώς υπάρχει μεγάλη επιφυλακτικότητα με ό,τι προέρχεται από τη Ρωσία ανακαλύπτουμε μία σπουδαία ταινία. «Ξεσφίγγοντας τις Γροθιές» της Κίρα Κοβαλένκο (Sofichka 2016), μαθήτρια του τεράστιου Αλεξάνταρ Σοκούροφ. Οι παραγωγοί των Leviathan και Loveless του Αντρέι Ζβιάνγκιτσεφ δεν έχασαν την ευκαιρία να αναδείξουν το έργο της. Βραβείο της Επιτροπής στις Κάννες, πανελλήνια πρεμιέρα στο 62ο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, πρόταση της Ρωσίας για το OSCAR Διεθνούς 2022 και διαθέσιμη πλέον για κάθε σινεφίλ.
Βόρεια Οσετία, περιοχή του Καυκάσου. Ακολουθούμε τη διαδρομή της Αντά(τζα). Από το αθώο φλερτ της πρώτης σκηνής, στο οποίο δεν μπορεί να ανταποκριθεί. «Γιατί πάντα λες όχι»; … στην επιστροφή τρέχοντας στο σπίτι. Μία πατριαρχική οικογένεια, που δεν αφήνει στο κορίτσι της αέρα και περιθώρια να ανοίξει τα φτερά της και να ταξιδέψει. Διαμορφώνεται μία σύγχρονη φυλακή. Ο φόβος κυριαρχεί. O ερχομός του μεγάλου αδελφού πάει να ανατρέψει τις ισορροπίες. «Σου έλειψε το σπίτι; – OXI». Σαφής ο καταγγελτικός τόνος χωρίς κραυγές και κορώνες.
Όπως δηλώνει η ίδια η Κοβαλένκο έχει επηρεαστεί από τον «Ξένο στο Σώμα» του Φώκνερ. Δημιουργεί έναν ύμνο στην ελευθερία. Υπάρχει μία σκηνή που δείχνει τα παιδιά να παίζουν αθώα. Σε εκείνη την ηλικία όλα τα παιδιά του κόσμου δε διαφέρουν σε τίποτα. Στη συνέχεια με βάση τα ερεθίσματα που δέχονται διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους. Οι επώδυνοι συμβιβασμοί που ακολουθούν αφήνουν ανεξίτηλα τα σημάδια τους, όπως στο εν εξελίξει δράμα που παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα.
Αποκάλυψη αποτελεί η νεαρή Μιλάνα Αγκουζάροβα. Προσπαθεί να δει το άστρο της να ανατέλλει, μάταια. Υφίσταται έναν συνεχή ηθικό και ψυχολογικό εκβιασμό από τον πατέρα. «Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς εσένα». Με έντονα στοιχεία παραβολής και εξαιρετικό μοντάζ (Μουχάμαρα Καμπούλοβα), που τιμήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία δημιουργείται μία ασφυκτική ατμόσφαιρα. Την ώρα που ήρωες της αφήγησης μοιάζουν «κρύοι» με μία πρώτη ανάγνωση, όσο ξετυλίγεται η πλοκή και αναπτύσσονται συναισθήματα και η καρδιά τους ζεσταίνεται.
Η καταπίεση που υφίσταται η πρωταγωνίστριά μας σε συνδυασμό με τη γεωγραφική τοποθέτηση και τις αναφορές, φέρνει στο μυαλό μου το «Καλωσήρθατε στην Τσετσενία». Χρυσός Αλέξανδρος στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το 2020. Το ίδιο σκληρό είναι κι αυτό το φιλμ, δίχως απαραίτητα να έχει σκληρές εικόνες. Είναι τόσα αυτά που υπονοεί και δίνει τροφή για σκέψη. Αναζητείται σανίδα σωτηρίας και διαφυγής. Να κοπεί ο ομφάλιος λώρος και να γίνει μία καινούρια αρχή που σηματοδοτήσει τη νίκη της ελπίδας.
Στην online πλατφόρμα του Cinobo (δίχως να κάνει πρεμιέρα νωρίτερα στις αίθουσες), καθώς υπάρχει μεγάλη επιφυλακτικότητα με ό,τι προέρχεται από τη Ρωσία ανακαλύπτουμε μία σπουδαία ταινία. «Ξεσφίγγοντας τις Γροθιές» της Κίρα Κοβαλένκο (Sofichka 2016), μαθήτρια του τεράστιου Αλεξάνταρ Σοκούροφ. Οι παραγωγοί των Leviathan και Loveless του Αντρέι Ζβιάνγκιτσεφ δεν έχασαν την ευκαιρία να αναδείξουν το έργο της. Βραβείο της Επιτροπής στις Κάννες, πανελλήνια πρεμιέρα στο 62ο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, πρόταση της Ρωσίας για το OSCAR Διεθνούς 2022 και διαθέσιμη πλέον για κάθε σινεφίλ.
Βόρεια Οσετία, περιοχή του Καυκάσου. Ακολουθούμε τη διαδρομή της Αντά(τζα). Από το αθώο φλερτ της πρώτης σκηνής, στο οποίο δεν μπορεί να ανταποκριθεί. «Γιατί πάντα λες όχι»; … στην επιστροφή τρέχοντας στο σπίτι. Μία πατριαρχική οικογένεια, που δεν αφήνει στο κορίτσι της αέρα και περιθώρια να ανοίξει τα φτερά της και να ταξιδέψει. Διαμορφώνεται μία σύγχρονη φυλακή. Ο φόβος κυριαρχεί. O ερχομός του μεγάλου αδελφού πάει να ανατρέψει τις ισορροπίες. «Σου έλειψε το σπίτι; – OXI». Σαφής ο καταγγελτικός τόνος χωρίς κραυγές και κορώνες.
Όπως δηλώνει η ίδια η Κοβαλένκο έχει επηρεαστεί από τον «Ξένο στο Σώμα» του Φώκνερ. Δημιουργεί έναν ύμνο στην ελευθερία. Υπάρχει μία σκηνή που δείχνει τα παιδιά να παίζουν αθώα. Σε εκείνη την ηλικία όλα τα παιδιά του κόσμου δε διαφέρουν σε τίποτα. Στη συνέχεια με βάση τα ερεθίσματα που δέχονται διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους. Οι επώδυνοι συμβιβασμοί που ακολουθούν αφήνουν ανεξίτηλα τα σημάδια τους, όπως στο εν εξελίξει δράμα που παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα.
Αποκάλυψη αποτελεί η νεαρή Μιλάνα Αγκουζάροβα. Προσπαθεί να δει το άστρο της να ανατέλλει, μάταια. Υφίσταται έναν συνεχή ηθικό και ψυχολογικό εκβιασμό από τον πατέρα. «Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς εσένα». Με έντονα στοιχεία παραβολής και εξαιρετικό μοντάζ (Μουχάμαρα Καμπούλοβα), που τιμήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία δημιουργείται μία ασφυκτική ατμόσφαιρα. Την ώρα που ήρωες της αφήγησης μοιάζουν «κρύοι» με μία πρώτη ανάγνωση, όσο ξετυλίγεται η πλοκή και αναπτύσσονται συναισθήματα και η καρδιά τους ζεσταίνεται.
Η καταπίεση που υφίσταται η πρωταγωνίστριά μας σε συνδυασμό με τη γεωγραφική τοποθέτηση και τις αναφορές, φέρνει στο μυαλό μου το «Καλωσήρθατε στην Τσετσενία». Χρυσός Αλέξανδρος στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το 2020. Το ίδιο σκληρό είναι κι αυτό το φιλμ, δίχως απαραίτητα να έχει σκληρές εικόνες. Είναι τόσα αυτά που υπονοεί και δίνει τροφή για σκέψη. Αναζητείται σανίδα σωτηρίας και διαφυγής. Να κοπεί ο ομφάλιος λώρος και να γίνει μία καινούρια αρχή που σηματοδοτήσει τη νίκη της ελπίδας.
