Αποτελεί μια προσωπική μου αδυναμία ο Ricky Gervais και αυτό είναι κάτι που ουδέποτε το έκρυψα σε γνωστούς και φίλους.

Από το καλοκαίρι του 2001 οπότε και, ως μεταπτυχιακός φοιτητής στην Αγγλία, είχα την τύχη και το προνόμιο να δω, μαζί με τους υπόλοιπους συμπατριώτες του, την κωμική σειρά The Office που ξεκίνησε να παίζεται στο BBC στις αρχές του Ιουλίου της χρονιάς εκείνης, «μάρκαρα» με τα μάτια μου και τα αυτιά μου τον Ρίκι και έκτοτε δεν ξανακοίταξα πίσω, που λέμε.

O Ricky είναι σπουδαίος κωμικός -ενδεχομένως ο καλύτερος Βρετανός της γενιάς του, έστω και αν δεν είναι στο επίπεδο του εξίσου μεγάλου (και Αμερικανού) Louis CK.

Δείτε, ας πούμε, το παρακάτω.

Μετά το εξίσου οριακό, για το παγκόσμιο κωμικό circuit, Extras, o Gervais έσπευσε να δημιουργήσει σειρές, ταινίες και να είναι επί χρονια παρουσιαστής στις Χρυσές Σφαίρες, προσφέροντάς μας σπουδαίες κωμικές στιγμές – ίσως τις καλύτερες της τελευταίας δεκαετίας.

Ωστόσο, το τελευταίο special stand-up του Ricky Gervais στο Netflix με τίτλο “Armageddon” αποδεικνύεται ως το πλέον αδύναμο και άνισο της μέχρι τώρα λαμπρής κωμικής του παρακαταθήκης – ένα stand-up show που καταλήγει στα ίδια και τα ίδια θέματα με αυτά με τα οποία ασχολούταν και προ πενταετίας ή και προ δεκαετίας: δηλαδή την άκρως υποκειμενική φύση της κωμωδίας, τα αστεία για το φύλο, τα αστεία για τη θρησκεία και εκείνα για τον ρατσισμό και τον φασισμό.

Τα αστεία του Ζερβέ πλέον περιστρέφονται γύρω από το να κάνει ένα προσβλητικό αστείο και στη συνέχεια να αναφέρει – επεξηγηματικά, σαν να πρέπει να μας δώσει για ακόμη μια φορά μασημένη τροφή – το «πόσο υποκειμενική είναι η κωμωδία». 

Από πολλές απόψεις το Armageddon είναι ένα κλασικό stand-up σπέσιαλ του Gervais: έχει όλα όσα είδαμε σε όλα τα προηγούμενα specials του, με μια ειδοποιό διαφορά: Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο.

Επιπροσθέτως, έχει διαρκώς αυτό το κλασσικό συγκαταβατικό του ύφος σε όλη τη διάρκεια της προσπάθειάς του να μας εξηγήσει γιατί ένα αστείο είναι αστείο – λες και όσοι πάνε να τον δούνε από κοντά χρειάζονται επεξήγηση για το τι είδους κωμωδία πρεσβεύει ο ίδιος.

Έχει ξεμείνει από έμπνευση και υλικό;

Κάνει αγγαρεία;

Θέλει απλά τα χρήματα; (κάτι που το αναφέρει διαρκώς σε όλα τα stand-up του).

Το θέμα πάντως είναι ότι πατάει πάνω στο ίδιο παλιό έδαφος και να κάνει τα ίδια παλιά και ξεθυμασμένα αστεία.

Και δεν εννοώ καν το περίφημο «προσβλητικό αστείο» για τα παιδιά ΑμΕΑ και με καρκίνο, για το οποίο έγινε τόσος ντόρος ή για την παιδεραστία (για περίπου ένα λεπτό κάνει πως ικανοποιεί έναν παιδεραστή όντας ο ίδιος… παιδί).

Ο Ζερβέ ήταν πάντα αυτός ο παρατηρητικός κοινωνικός ψυχολόγος με τις παρατηρήσεις του οποίου συμφωνούσαμε οι περισσότεροι από εμάς.

Βιώνοντας τον δικό του «Αρμαγεδδώνα», ο Ρίκι μοιάζει ανίκανος και ανήμπορος σε αυτό το τελευταίο του stand-up όχι να βγάλει το γέλιο (το οποίο ενδεχομένως να προκύπτει ακόμη και από… κεκτημένη χιουμοριστική ταχύτητα), αλλά να αποδείξει την οξύνοια του κωμικού του πνεύματος, μοιάζοντας περισσότερο με έναν μεθυσμένο σε ένα μπαρ που μιλάει μόνος του, τρεκλίζοντας από αυτό στις 7 τα χαράματα και επαναλαμβάνοντας διαρκώς τα ίδια, μέσα στο μεθύσι του.

Ακούγεται κυρίως σαν ένας απογοητευμένος boomer που διαμαρτύρεται συνέχεια για ποιο λόγο «η νεολαία δεν καταλαβαίνει το χιούμορ του».

Νεολαία είναι και κάποια από αυτά δεν θα τα πιάσει στο σήμερα – ενδεχομένως να τον επανεκτιμήσουν στο μέλλον, αλλά όχι τώρα, ενδιάμεσα της woke culture, την οποία φροντίζει και κατακεραυνώνει κάθε ενάμιση λεπτό (και καλά κάνει, μόνο που ένα αστείο είναι αστείο μέχρι της 2η, άντε 3η φορά. Μετά παύει να είναι αστείο).

Σε αντίθεση με τα υπέροχα stand-up του Αnimals, Humanity και Supernature, το Armageddon ωχριά.

Μοιάζει λίγο σαν τον φτωχό συγγενή (τους) -χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχει και μερικές σκόρπιες στιγμές κωμικού μεγαλείου, οι οποίες χάνονται μέσα σε ένα αδικαιολόγητα μεγάλο σε διάρκεια stand-up.

Ένας Ricky Gervais σε middle-age κρίση

Αυτό που κάνει ο Gervais, μετά από κάθε πολύ ακραίο ή σκοτεινό αστείο, να σηκώνει ψηλά τα χέρια του φωνάζοντας «Είναι μόνο ένα αστείο! Είμαι ηθοποιός», κανονικά θα έπρεπε να έχει ήδη ποινικοποιηθεί, με όρους κωμωδίας.

Αυτό που καταλαβαίνω εγώ πλέον – και είναι αυτό που κρατάω μετά την θέαση του special αυτού – είναι ότι δυστυχώς ο πήχης του τι είναι αστείο και τι όχι, έχει πέσει τραγικά σε σχέση με πριν 10 χρόνια.

Εδώ είναι το μόνο ελαφρυντικό του Ρίκι: ότι απευθύνεται όλο και περισσότερο σε διαρκώς πιο λοβοτομημένα μυαλά, σε θέμα αντίληψης του χιούμορ.

Κατά τα άλλα, συνεχίζει να ακούγεται, στα 61 του χρόνια, ως ένας κουρασμένος και αυτοεπαναλαμβανόμενος middle-aged boomer.

Λατρεύω τον Ricky και πιστεύω ότι το Armageddon ήταν έως κάποιο σημείο καλό -αλλά σίγουρα δεν ήταν το καλύτερό του ή σίγουρα όχι τόσο καλό όσο θα περίμενε κανείς από ένα τόσο λαμπρό κωμικό πνεύμα όπως ο Ρίκι.