Λίγο πριν την πρεμιέρα είδαμε αποκλειστική πρόβα του “ΤΣΙΟΥ… ” και έχουμε πολλά να πούμε
Η πιο underground παρέα της Αθήνας επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος περπατώντας στις ίδιες διαδρομές και επιμένοντας σε μία πόλη που πάντα κάτι θα αναζητά
Μπορεί μία ταινία με μηδενικό budget και ελάχιστα τεχνητά μέσα να αποσπάσει στο 46ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το βραβείο FIPRESCI της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου και τα βραβεία καλύτερου σεναρίου και πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στα κρατικά βραβεία ποιότητας;
Κι ακόμα περισσότερο να είναι από τις πρώτες ανεξάρτητες παραγωγές που πρωταγωνιστές είναι πρεζάκια, ντίλερς, μπράβοι και όλα αυτά με μία δόση πυρηνικής τρυφερότητας που είναι αδύνατον να μην σε κάνει να δεις την Αθήνα τον Αύγουστο με άλλο μάτι.
Το σκηνικό του Γιώργου Γαβαλά είναι το πρώτο πράγμα που αντίκρυσα μπαίνοντας στον Βοτανικό, για να παρακολουθήσω πρόβα της παράστασης ΤΣΙΟΥ. Μία ευφυέστατη σύλληψη που κατάφερε να χωρέσει μία ολόκληρη πόλη σε λίγα τετραγωνικά. Ένα σκηνικό μοντάζ που με τους φωτισμούς του Βασίλη Κλωτσοτήρα διαιρείται και στέκει αυτόνομο με όλους και όλα να βρίσκονται επί σκηνής.
Φωτ.: Γιάννης Παπαϊωάννου / Olafaq
Από την Ομόνοια έως την πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα ο Τσίου, ο Νώντας, ο Γιάννης, η Τζένη, ο Στέλιος, η Αγνή, ο Κούκης και όλη η παρέα της πρώτης κινηματογραφικής μας ενηλικίωσης στέκεται και μας κοιτάζει με “αυθάδεια” για όλα όσα άλλαξαν αλλά και όλα όσα παρέμειναν ίδια.
Όταν ανακοινώθηκε πως το ΤΣΙΟΥ μεταφέρεται στη σκηνή η πρώτη μου σκέψη ήταν πώς ένα road movie θα μπορέσει να “περιοριστεί” σε μία άλλη συνθήκη. Από την άλλη ο Μάκης Παπαδημητράτος αν ήθελε να εξαργυρώσει εύκολα την επιτυχία του ΤΣΙΟΥ δεν είχε παρά να γυρίσει το σίκουελ. Οι προτάσεις δεν του έλειψαν ούτε όμως και το ένστικτο για να τολμήσει να αναμετρηθεί με ένα υλικό που έχει θέσει εν τη γενέσει του πολύ ψηλά τον πήχη. Έτσι, κι αλλιώς τι νόημα έχει η τέχνη αν δεν αντέχεις να ρισκάρεις το εγώ σου;
«Δεν το σκέφτηκα ποτέ να γυρίσω ένα δεύτερο ΤΣΙΟΥ. Δεν με αφορούσε. Για ποιο λόγο; Αυτό που έγινε το 2005 -και ήταν στα αλήθεια μεγάλο- έκανε τον κύκλο του και όλα καλά. Το να μεταφερθεί, όμως, εκείνη η ιστορία στη σκηνή και μάλιστα 18 χρόνια αργότερα είναι ένα ρίσκο που εγώ γούσταρα να πάρω και για αυτό και τώρα είμαστε εδώ. Αυτός είναι και ο λόγος που, όπως, θα δεις, από το σενάριο δεν έχω αλλάξει την παραμικρή ατάκα. Όλοι οι χαρακτήρες, όλα τα συναισθήματα είναι εδώ και μας φωνάζουν. Και να σου πω και κάτι; Πολλά άλλαξαν αυτά τα χρόνια και τελικά όλα εδώ γύρω τα βρίσκω. Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε καρτοτηλέφωνα και να μην μας τελειώνουν οι μονάδες αλλά παλεύουμε να μην μας τελειώσουν οι ανάσες».
Το συναρπαστικό με τον θεατρικό ΤΣΙΟΥ είναι ότι ενώ δεν έχει αλλάξει ούτε λέξη από το αρχικό σενάριο -κι ακόμα αναρωτιόμαστε γιατί κάποιος να τρώει πίτσα με ανανά- καταφέρνει να αποκτήσει καινούριο σώμα δημιουργώντας ένα ζωντανό διάλογο του τότε με το τώρα. Ένα πάντρεμα του κινηματογράφου με τη θεατρική πράξη που όχι μόνο δεν ανταγωνίζεται αλλά καθορίζει ένα αποτέλεσμα πού παρουσιάζει ιδιαίτερο σκηνοθετικό ενδιαφέρον. Σαν σπουδή στο πως μπορεί να μετατοπιστεί και να διαπλαστεί ένα υλικό γεννώντας κάτι νέο, σύγχρονο, χωρίς να χάσει στιγμή από το πρώτο του πάθος. Μία σκηνοθετική και χρονική ισορροπία που λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης.
Το ΤΣΙΟΥ είναι μία κοινωνική φάρσα για τους ανθρώπους αυτής της πόλης, που αν και λούμπεν, αυτή η πόλη τους ανήκει. Ίσως, και για αυτό ο Μάκης Παπαδημητράτος δεν νιώθει την ανάγκη να αποδείξει τίποτα.
«Δεν νιώθω ότι χρωστάω να αποδείξω κάτι. Δεν περιφρονώ κανέναν αλλά ξέρω και ποιος είμαι. Μάλλον, μπορεί και να περιφρονώ. Δεν θέλω την ησυχία. Η τέχνη που εμένα με αφορά είναι αυτή που θα ενοχλήσει. Είναι το κομμάτι εκείνο που θα σου φωνάξει, δεν θα σου χαϊδέψει τα αυτιά. Ο ΤΣΙΟΥ κατάφερε να δείξει σε όλους αυτούς εκεί έξω πως υπάρχει και ένας άλλος κόσμος από αυτόν που τους έμαθαν. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν τα βρήκαν όλα στρωτά στη ζωή τους. Υπάρχει μία Αθήνα που εκτός από τις βιτρίνες και τους μπάτσους είναι η Αθήνα που παλεύει να βγάλει ακόμη μία μέρα ζωντανή. Με ρώτησες πριν αν έβγαλα λεφτά από το Τσίου. Ναι, έβγαλα από τα Φεστιβάλ και τα Βραβεία. Πήρα τα λεφτά τους και με αυτά έστησα το 2007 τους “Κλέφτες”. Είπα αυτό που ήθελα για το σύστημα με τα εργαλεία του συστήματος.
Αν με ρωτούσε κάποιος να δω πρώτα τον κινηματογραφικό ΤΣΙΟΥ, πριν την παράσταση, θα του έλεγα όχι. Καλύτερα να πας ανυποψίαστος και με καθαρή καρδιά. Πάντα χρειάζεται καθαρή καρδιά σε ό,τι και να κάνουμε. Ο ΤΣΙΟΥ δεν είναι τίποτα περισσότερο από τον καθένα από εμάς που κάτι αναζητά. Μπορεί να είναι ουσίες, μπορεί να σέρνεται και να είναι και λίγο λαμόγιο αλλά, ναι, είναι καθαρός. Είναι η τελευταία ατάκα του Αλέξανδρου Παρίση “Κι εγώ δεν είμαι ο καλύτερος άνθρωπος του κόσμου. Σαν και εσένα είμαι κι εγώ”».
Οι Αύγουστοί μας χρωστάνε πολλά στον ΤΣΙΟΥ. Σε μία πόλη στερημένη, γεμάτη παραισθήσεις η μεγαλύτερη εξάρτηση ήταν και θα είναι η ανάγκη για ελευθερία. Το νέο ελληνικό θέατρο είναι εδώ είτε αυτό αρέσει σε κάποιους είτε όχι. Οι χαρακτήρες είναι τσαλακωμένοι όπως είναι και οι ζωές μας. Αυτό ο Μάκης Παπαδημητράτος το γνωρίζει καλά και για αυτό τραβάει την κουρτίνα, χωρίς διόλου να τον νοιάζουν οι σκελετοί που θα πεταχτούν και θα τον κρίνουν.
Την αυθεντική και σπάνια ποιητική τέχνη του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσπαθεί να αποδώσει η παράσταση του Δήμου Αβδελιώδη, με τον Θεμιστοκλή Καρποδίνη.
Την αυθεντική και σπάνια ποιητική τέχνη του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη προσπαθεί να αποδώσει η παράσταση του Δήμου Αβδελιώδη, με τον Θεμιστοκλή Καρποδίνη.
