Ο Νορβηγός συγγραφέας Ίψεν άρχισε να εργάζεται πάνω στο έργο του με τίτλο «Το Κουκλόσπιτο» γύρω στο 1879, μετά από έναν χρόνο σκέψης και ανάλυσης των χαρακτήρων. Αντιλαμβανόταν το κείμενό του ως «μια σύγχρονη τραγωδία», όπως αναφέρει σε σημείωμα που έγραψε στη Ρώμη στις 19 Οκτωβρίου 1878. «Μια γυναίκα δεν μπορεί να είναι ο εαυτός της στη σύγχρονη κοινωνία», υποστηρίζει ο συγγραφέας, μιας που είναι «μια αποκλειστικά ανδρική κοινωνία, με νόμους φτιαγμένους από άνδρες και με εισαγγελείς και δικαστές που αξιολογούν τη γυναικεία συμπεριφορά από αρσενική άποψη!»
Με αυτό το εμβληματικό έργο που έχει χαρακτηριστεί και φεμινιστικό, ο καλλιτεχνικός οργανισμός Altera Pars γιορτάζει φέτος 20 χρόνια λειτουργίας και δημιουργίας. Το Κουκλόσπιτο προκάλεσε διεθνή σάλο, θεατρικό και κοινωνικό, καθιερώνοντας τον συγγραφέα ως πρωτοπόρο και αναμορφωτή στο τέλος του 19ου αιώνα
Ο Πέτρος Νάκος μεταφράζει και σκηνοθετεί το κείμενο του Ίψεν, φέρνοντάς το με σεβασμό στο σήμερα και τονίζοντας τον διαχρονικό πυρήνα των ζητημάτων που πραγματεύεται. Του πειράζει τον τίτλο, μετονομάζοντάς το σε «Νόρα: Το σπίτι της Κούκλας» και βάζοντας την ηρωίδα στο κέντρο των προβολέων, χωρίς να την υπερασπίζεται, όμως, περισσότερο από όσο ο ίδιος ο συγγραφέας.
Βρισκόμαστε παραμονή Χριστουγέννων στο ευτυχισμένο σπίτι του Τόρβαλντ και της Νόρας Χέλμερ, που διανύουν την πιο ανέμελη περίοδο της ζωής τους. Δώρα για τα παιδιά, ετοιμασίες για το γιορτινό δείπνο. Χαρά, ασφάλεια και θαλπωρή: το απόλυτο hygge, όπως το περιγράφουν οι Σκανδιναβοί. Τα σκηνικά είναι άκρως θελκτικά, τόσο συγκινητικά όμορφα και νοσταλγικά, που προδίδουν τις ρωγμές που πρόκειται από στιγμή σε στιγμή να επέλθουν. Το χαλί και ο καναπές, άνετα και μαλακά, μα σε χρώματα ψυχρά: εκεί ξεκινούν οι εσωτερικές μάχες της Νόρας, εκεί τελειώνει ο πόλεμός της με τον Τόρβαλντ, με τους δυο τους να είναι εξίσου ηττημένοι, τελικά. Είναι ο εκβιασμός, τα ψέματα, οι εξουσιαστικές επιβολές και από τα δύο «στρατόπεδα» και τα ερωτικά τρίγωνα που αποσαρθρώνουν τα θεμέλια του σπιτιού τους.
Η υποτακτική και υπάκουη σύζυγος και μητέρα Νόρα Χέλμερ κάνει την προσωπική της επανάσταση και αλλάζει ριζικά τρόπο σκέψης, αποφασίζοντας νέο δρόμο και τρόπο ζωής. Και μπορεί να μην χτυπά την πόρτα η Νόρα (Αγγελική Κοντού) στο φευγιό της στο τέλος της παράστασης, όπως ήθελε ο Ίψεν (τι ρηξικέλευθο, τι ανείπωτα σοκαριστικό για την εποχή που γράφτηκε!), αλλά ο ενεός Τόρβαλντ (Πέτρος Νάκος), χλωμός κάτω από τον άριστα λειτουργικό φωτισμό που ο ίδιος σχεδίασε, στέκεται κάλλιστα ως τσεκουριά στο φινάλε.
Εκτός από το καλοκουρδισμένο -μεταξύ του και με το έργο το ίδιο- ζευγάρι των πρωταγωνιστών (μια ελαφίνα Κοντού, υπερ-εύθραυστη, νευρωσική, αισθησιακή, εκπρόσωπος εκατομμυρίων γυναικών νοικοκυρών του δυτικού κόσμου και ένας στιβαρός, σχεδόν εκνευριστικά αρρενωπός και δεσποτικός Νάκος), την παράσταση κλέβει η Άντα Κουγιά, υπηρετώντας με συνέπεια και ακρίβεια τον κομβικό για την δράση ρόλο της Χριστίνας. Λιτή, αλύγιστη σωματικά, με ένα καταπληκτικά εκφραστικό πρόσωπο, επιβάλλεται στην σκηνή και παίζει υποδειγματικά σε κάθε συνδυασμό που απαιτεί η ηρωίδα της: με την φίλη της τη Νόρα συγκαταβατική και μητρικά αυστηρή, με τον Τόρβαλντ ψυχρή και τυπική, με τον Κρόγκσταντ αγέρωχη και τολμηρή.
Ο χαρακτήρας του Κρόγκσταντ έχει δεχτεί διπλή διανομή. Ο Δημήτρης Δρακόπουλος ‘’πάει’’ περισσότερο στην Άντα Κουγιά, αλλά λιγότερο στον ήρωα, αν και αξιοπρεπώς τον αποδίδει. Ο Σάκης Σιούτης, περισσότερο ρομποτικός και παγωμένος, παραπέμπει γνησίως σε έναν Νορβηγό μεσοαστό ή, καλύτερα, σε έναν οποιοδήποτε ανθρωπάκο κοιτάζει το συμφέρον του και παρασύρεται από τις προσωπικές του συμφορές, υπακούοντας τυφλά τους νόμους, αλλά όντας έτοιμος την ίδια στιγμή να παραβεί τους ηθικούς νόμους, αν πρόκειται να εξυπηρετηθεί ο ίδιος. Μου άρεσε περισσότερο, γιατί είδα την παράσταση και με τις δύο διανομές.
Ο Δημήτρης Αγοράς, ως γιατρός Ρανκ, συγκινητικά απλός και ρευστός επί σκηνής, αν και αισθάνομαι πως ο συγκεκριμένος ηθοποιός έχει κι άλλα να δώσει υποκριτικά. Λειτούργησε, πάντως, μια χαρά με τους υπόλοιπους χαρακτήρες και ηθοποιούς.
Η σκηνοθεσία του Πέτρου Νάκου αξιοπρόσεκτη, αν και ως ηθοποιός με εντυπωσίασε πολύ περισσότερο. Η σοφή χρήση της μουσικής και των ηχητικών εφέ που δεν επιχείρησαν να υποβάλουν ή να καπελώσουν κανένα συναίσθημα με κέρδισε εντελώς. Οι ήρωες, πάνω στην πελώρια σκηνή του θεάτρου, έμοιασαν όσο μικροί ήθελε να είναι ο συγγραφέας τους. Άνθρωποι θνητοί, περαστικοί, λάτρεις των καταχρήσεων, των ηδονών, ριγμένοι στο μαρτύριο μιας περιπετειώδους ή πληκτικής ζωής. Οι άντρες και οι γυναίκες φερμένοι μαζί σαν από άλλους κόσμους, ενωμένοι κυρίως από την ερωτική έλξη, παρουσιάζονται άχρονοι και συνάμα διαχρονικοί. Και η ίδια η Νόρα, η Αγγελική Κοντού μετατρέπεται σε μια γυναίκα-σύμβολο. Μπορεί να μην έρχεται το θαύμα που περίμενε, αλλά αποτελεί η ίδια το μεγαλύτερο θαύμα: αυτό της αντίστασης, της ρήξης, της έκρηξης της θηλυκότητάς της, όχι ως αντικειμένου θαυμασμού και έρωτα πια, αλλά ως αυτόφωτης αλήθειας, ικανής να αλλάξει ζωές και τον κόσμο τον ίδιο!
Πρόκειται για μια μακριά, αλλά όχι δυσκολη να την παρακολουθήσεις και να της αφεθείς παράσταση. Ενώ όλη η συνταγή εκτελείται με μαεστρία και οι πρώτες ύλες (οι ηθοποιοί) είναι πρώτης ποιότητας, μου φάνηκε πως κάτι ίσως λείπει για να την απογειώσει, για να με απογειώσει. Μα δεν ξέρω αν αυτό υπήρξε ανάμεσα στους στόχους της ομάδας, πολλώ δε μάλλον του έμπειρου θεατρανθρώπου Πέτρου Νάκου, ο οποίος αγαπά την ουσία και όχι τους εντυπωσιασμούς.
Οι λάτρεις του Ίψεν θα απολαύσουν. Οι λάτρεις του θεάτρου εξίσου. Αλλά και κάποιος που -φευ!- δεν γνωρίζει ούτε από Ίψεν, ούτε από θέατρο θα εισαχθεί υπέροχα στην Μαγεία. Δεν είναι τυχαίο το ότι η παράσταση θα παιζόταν μερικές φορές μες στον Δεκέμβρη και τον Γενάρη, αλλά, πια, ανακοινώθηκε ότι θα πάει μέχρι τον Απρίλιο.
Να πάτε. Και να πιείτε ποτό στο μπαρ του θεάτρου μετά, να συζητήσετε για την παράσταση.
Γι΄αυτό πάμε θέατρο, κυρίως. Τι, όχι;
Ταυτότητα Παράστασης
Νόρα: Το σπίτι της Κούκλας
Συγγραφέας: H. Ibsen
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Πέτρος Νάκος
Σκηνικά: Ohm David
Κοστούμια: Δέσποινα Χειμώνα
Σχεδιασμός Φωτισμών: Πέτρος Νάκος
Μουσική επιμέλεια: Αγγελική Κοντού – Πέτρος Νάκος
Επιμέλεια Κίνησης: Ελβίρα Μπαρτζώκα
Δραματουργική επεξεργασία: Mίνα Χειμώνα
Επεξεργασία ήχων: Iωσήφ Τοπαλιάν
Βοηθός Παραγωγής: Διονύσης Μανιώτης
Κομμώσεις: Κωνσταντίνος Σαββάκης
Φωτογραφίες: Ελπίδα Μουμουλίδου
Trailer: Στέφανος Κοσμίδης
Γραφιστική επιμέλεια: Γιώργος Παπαδόπουλος
Επικοινωνία: Ράνια Παπαδοπούλου
Παίζουν οι:
Νόρα: Αγγελική Κοντού
Τόρβαλντ Χέλμερ: Πέτρος Νάκος
Χριστίνα Λίντε: Άντα Κουγιά
Νιλς Κρόγκσταντ (διπλή διανομή): Δημήτρης Δρακόπουλος, Σάκης Σιούτης
Γιατρός Ρανκ: Δημήτρης Αγοράς
Άννα: Σοφία Παναγιωτάκη
Ημέρες & ώρες παραστάσεων
Σάββατο στις 21.00
Κυριακή στις 20.00
Τιμές Εισιτηρίων: 16 ευρώ (κανονικό), 12 ευρώ (φοιτητικό), 10 ευρώ (ομαδικά, άνω των 10 ατόμων), 8 ευρώ (ΑΜΕΑ/Ανέργων/Ατέλειες )
