«Δε θέλω να φοβάσαι όταν νυχτώνει, τα κοράκια δεν κατέβηκαν ακόμη / Κωλοδάχτυλα και άλλες χειρονομίες / Μήτσο τράβα κάνα δυο φωτογραφίες / Όταν φύγουμε θα μείνουν μόνοι δρόμοι / κανείς δε θα χορεύει όταν νυχτώνει. Το μόνο που θα αφήσουμε ιστορίες και κάνα δυο φωτογραφίες».

Ο «Μήτσος» που αναφέρεται στο τραγούδι «Κοράκια» άκουσε την παραίνεση του παλιόφιλού του, του ΛΕΞ.

Ο «Μήτσος», δηλαδή ο φωτογράφος Δημήτρης Μουγκός, δεν τράβηξε μόνο «κανά δυο φωτογραφίες», όπως τον συμβούλευε ο ΛΕΞ στο τραγούδι, αλλά πολλές.

Δεκάδες και εκατοντάδες, από το 2014, οπότε και ξεκίνησε να τον ακολουθεί παντού, ο «Μήτσος» με μια κάμερα στο χέρι και ο ΛΕΞ με το crew του να γυρνοβολάνε πρωί, μεσημέρι και βράδυ στη Θεσσαλονίκη.

Κάποιες από τις φωτογραφίες του Δημήτρη χρησιμοποιήθηκαν ήδη στα άλμπουμ του Αλέξη Λαναρά – π.χ. τα πορτρέτα του ΛΕΞ και του Dof Twogee, του παραγωγού του δίσκου του που βρίσκονται στο οπισθόφυλλο των «Ταπεινών και Πεινασμένων», του πρώτου σόλο δίσκου του, είναι δια χειρός Δημήτρη.

«Οι φωτογραφίες αυτές έχουν γίνει με αγάπη. Είναι το αποτέλεσμα δημιουργικού χρόνου με φίλους αδερφικούς. Έχουν ιδρώτα από στούντιο το καλοκαίρι και καπνό από πυρσούς, μυρίζουν μπίρα και τσιγάρο. Έχουν φίλους που γκρίζαραν και σπόρους που μεγάλωσαν. Έχουν Σαλονίκη, Φάληρο και πολυκατοικίες. Έχουν Αλέκο, Μελενίκου και Ναυαρίνου. Και έχουν και μερικά από τα live που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ. Το λεύκωμα αυτό είναι αφιερωμένο στην παρέα μου – στη δεύτερη οικογένειά μου. Στους φίλους που, είτε φαίνονται στις φωτογραφίες είτε όχι, ήταν και είναι εκεί. Σ’ αυτούς που μαζί μάθαμε να περπατάμε στους δρόμους της πόλης με χέρια βαμμένα και λερωμένα αθλητικά. Που μάθαμε να ακούμε μουσική και να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο. Στο crew, στην παρέα, στους δικούς μας», Δημήτρης Μουγκός αναφέρει στις σημειώσεις του «Κανά Δυο Φωτογραφίες», του φωτογραφικού λευκώματος που κυκλοφόρησε πριν μερικές εβδομάδες και που καταγράφει την πορεία του ΛΕΞ και του crew του από το 2014 μέχρι σήμερα, μέσα από δεκάδες εξαιρετικά προσωπικές φωτογραφίες.

Ο φωτογράφος Δημήτρης Μουγκός μίλησε στο Olafaq γι’ αυτό το δεκαετές «ταξίδι»:

– Δεν ρωτάω το πώς ξεκίνησες με την φωτογραφία, γιατί το διάβασα. Θα σε ρωτήσω όμως πως ξεκίνησε η σχέση σου με τον Αλέξη.
Η σχέση μου με τον Αλέξη ξεκινάει πριν από την σχέση μου με τη φωτογραφία. Μεγάλωσα στην Αθήνα μέχρι το δημοτικό και στο γυμνάσιο επέστρεψα στη Θεσσαλονίκη, το 1996. Ήταν μια περίοδος προσαρμογής καθώς ήμουν πλέον σε άλλη πόλη, με νέα πρόσωπα και καινούριες γνωριμίες. Με τον Αλέξη γνωριστήκαμε ένα χρόνο μετά, το 1997. Ουσιαστικά μέσα από κοινούς φίλους, καταλήξαμε να γίνουμε μια μεγάλη παρέα. Είναι από τα πράγματα για τα οποία με θεωρώ τυχερό• ότι βρεθήκαμε στα πρώτα χρόνια του γυμνασίου και κρατάμε ακόμα.

– Τι αποτυπώνει μια εικόνα και μια φωτογραφία που δεν μπορεί να αποτυπωθεί με κανέναν άλλον τρόπο;
Η φωτογραφική μηχανή είναι ένα μέσο καταγραφής της πραγματικότητας. Ο φωτογράφος, πολύ απλουστευμένα, είναι ο χειριστής του μέσου. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της φωτογραφίας είναι το “πάγωμα” του χρόνου και η αποτύπωση της στιγμής. Η Susan Sontag στο βιβλίο της On Photography αναφέρει: “Οι φωτογραφίες είναι ένας τρόπος να φυλακίζεις την πραγματικότητα…Δεν μπορείς να κατέχεις την πραγματικότητα, μπορείς να κατέχεις εικόνες– δεν μπορείς να κατέχεις το παρόν αλλά μπορείς να κατέχεις το παρελθόν”. Η σχέση της φωτογραφίας με το χρόνο –η ανθρώπινη ανάγκη να γυρνάμε πίσω– είναι μάλλον το χαρακτηριστικό που την κάνει μοναδική. Είναι αυτό, ίσως, που την ξεχωρίζει από την κινούμενη εικόνα (πάντα στα πλαίσια της καταγραφής). Η φωτογραφία σου δίνει το έναυσμα της μνήμης και το υπόλοιπο το συμπληρώνεις εσύ.

– Λονδίνο VS Θεσσαλονίκη. Ομοιότητες και διάφορες όσον αφορά το πόσο πρόσφορο έδαφος για έναν φωτογράφο.
Αντικειμενικά είναι ασύγκριτες, δεν μπορώ να βάλω τις δυο πόλεις απέναντι. Βέβαια η πραγματικότητα του καθένα είναι διαφορετική. Εγώ έμεινα στο Λονδίνο κάτι λιγότερο από δυο χρόνια. Ο λόγος που πήγα ήταν η συνέχεια των σπουδών μου. Βρέθηκα να μένω σε ένα πολύ ζωντανό σπίτι, γνώρισα ανθρώπους από διάφορα μέρη του κόσμου, έκανα παρέες, άκουσα μουσικές και διάβασα. Δεν βρήκα όμως ποτέ το Λονδίνο που έψαχνα. Τα πράγματα που είχα αγαπήσει μικρότερος δεν υπήρχαν πια, είχε περάσει ο καιρός τους προ πολλού. Κατάφερα να δω λίγες συναυλίες που τις είχα στη λίστα μου αλλά ως εκεί. Στο κομμάτι της φωτογραφίας, είδα πολλά. Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα από μόνο του ήταν full time job. Παράλληλα είδα ότι η φωτογραφία λειτουργούσε. Ήταν παρούσα. Γίνονταν εκθέσεις, μικρές και μεγάλες • από την TATE Modern και τη National Portrait Gallery μέχρι τις Open gallery days στα ανατολικά. Είδα εκδόσεις, αυτοεκδόσεις, την επιστροφή του φιλμ, ενναλακτικές μεθόδους εκτυπώσεων, και έτσι γνώρισα και το φωτογραφικό βιβλίο καλύτερα. Η πραγματικότητα μου όμως, δεν ήταν αυτή. Ήταν εδώ, στη Θεσσαλονίκη. Στην Ελλάδα το 2012 τα πράγματα δεν ήταν καλά. Αυτό που διαφοροποιεί όμως τα μέρη, είναι οι άνθρωποι. Και οι δικοί μου άνθρωποι ήταν εδώ, στην Ελλάδα, απο τη Θεσσαλονίκη ως την Κρήτη. Επιστρέφοντας στην Θεσσαλονίκη, μόνιμα πλέον, ξεκίνησα να εργάζομαι στην οικογενειακή μας επιχείρηση που δραστηριοποιούνταν για χρόνια στις γραφικές τέχνες, προσπαθώντας παράλληλα να εντάξω και την φωτογραφία στην καθημερινότητα μου. Ένας τρόπος ήταν και πάλι η παρέα μου. Κάναμε μαζί video clips, φωτογραφίες, μοντάζ, πηγαίναμε στα studio για ηχογραφήσεις. Οπότε, για να απαντήσω στην ερώτηση, θα πω ότι το δικό μου πεδίο δράσης είναι εδώ.

– Τι ανακάλυψες εσύ προσωπικά ως Δημήτρης τόσο για την ευρύτερη σκηνή γύρω από τον Αλέξη, όσο και από τον ίδιο τον ΛΕΞ;
Η απάντηση εδώ είναι απλή. Ανθρώπους και μουσική. Δεν ξέρω τι εννοείς ευρύτερη σκηνή. Από τον Αλέξη στα 13 μας μέχρι το ΛΕΞ λίγο πριν τα 40 έχω ανακαλύψει αυτά τα δυο. Και με χαρά μπορώ να πω, πως με έχουν διαμορφώσει από την παιδική μου ηλικία και συνεχίζουν να είναι κομμάτι της καθημερινότητας μου. Άνθρωποι και μουσική, ανεξαρτήτως σκηνής.

– Παρακολουθώντας εσύ από μέσα την όλη φάση, τι είναι αυτό που, κατά την γνώμη σου, συνέβη τα τελευταία 3-4 χρόνια και ο Αλέξης έγινε αυτό το μέγεθος που είναι σήμερα;
Κατά τη γνώμη μου, όταν κάνεις κάτι με αγάπη και συνέπεια, το κάνεις καλά. Ο Αλέξης και οι υπόλοιποι φίλοι που ασχολούνται με τη μουσική του, δουλεύουν πολλά χρόνια τώρα για το αποτέλεσμα που βλέπουμε σήμερα. Αν δεις την εξέλιξη από δίσκο σε δίσκο, θα δεις τα χαρακτηριστικά που ανέφερα πριν. Η αμεσότητα που έχουν οι στίχοι, η ειλικρίνεια και η δημιουργία εικόνων, κάνουν πολύ κόσμο να ταυτιστεί.

– Πες μου κάτι που αποτέλεσε έκπληξη για σένα, μαθαίνοντας ή βλέποντάς το δια ζώσης.
Η λειτουργία της φωτογραφικής μηχανής. Επιτέλους το λέω. Το τρίπτυχο: διάφραγμα, ταχύτητα, ευαισθησία. Νομίζεις πως δεν είναι κάτι. Ακόμα γελάω με το μπέρδεμα μου στο πρώτο εξάμηνο στη σχολή. Πραγματική έκπληξη.

– Ποιες ήταν οι πιο δύσκολες συνθήκες ή περιστάσεις υπό τις οποίες αναγκάστηκες να λειτουργήσεις ως φωτογράφος;
Δεν μπορώ να θυμηθώ κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό. Είχα όμως μια δυσκολία στην αρχή. Την σχέση των ανθρώπων με τον φωτογραφικό φακό. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν νιώθουν καλά, δεν νιώθουν άνετα. Στα πρώτα χρόνια των σπουδών, όταν ακόμα ανακάλυπτα πως λειτουργεί όλη αυτή η διαδικασία, θυμάμαι να ζορίζομαι. Τώρα πλέον ξέρω πως το θέμα είναι η εμπιστοσύνη που πρέπει να χτίσεις με τον άνθρωπο που έχεις απέναντι σου και όλα θα βρουν το δρόμο τους.

– Τι έχει αλλάξει στο τοπίο το γενικότερο, της Ελλάδας ή της Θεσσαλονίκης, από το 2014 μέχρι σήμερα;
Η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη ζωντανή που είχε πάντα να παρουσιάσει δημιουργικούς ανθρώπους σε διάφορους τομείς. Από τη μουσική και τη λογοτεχνία, τις τέχνες, τη φωτογραφία και το design. Αν με ρωτάς συνολικά, προφανώς και έχουν αλλάξει τα πράγματα, νομίζω πως το βιώνουμε όλοι στην καθημερινότητα μας. Έχουν να γίνουν πολλά για να μπορούμε να πούμε ότι τα πράγματα πάνε καλά…

– Ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα που αποκόμισες από την όλη αυτή διαδρομή, τόσο ως φωτογράφος, όσο και προσωπικά, ως Δημήτρης;
Αποκόμισα μαθήματα και ακόμα μαθαίνω και ως φωτογράφος και ως Δημήτρης. Το μεγαλύτερο μάθημα μου είναι ότι δεν σου φτάνει μια ολόκληρη ζωή για να μάθεις φωτογραφία. Δεν φτάνει ο χρόνος. Δεν είναι αρκετός. Κάνεις ότι είναι εφικτό για να γίνεσαι καλύτερος και προχωράς. Σε προσωπικό επίπεδο, το μεγαλύτερο μου μάθημα είναι πως όταν έχεις διπλά σου ανθρώπους που νοιάζονται, όλα είναι πιο εύκολα.

– Τελικά, τι έχει σημασία; Το ταξίδι, φωτογραφικό ή όχι, ή ο προορισμός (δηλαδή αυτό το βιβλίο/ λεύκωμα);
Δεν θα χαρακτήριζα αυτό το βιβλίο ως έναν προορισμό. Δεν ξεκίνησε το ταξίδι με σκοπό να φτάσουμε εδώ. Αυτό το βιβλίο είναι μια στάση για συζήτηση. Είναι η αφορμή να μιλήσουμε για τη μουσική και τη φιλία. Για τη φωτογραφία και το σκοπό της. Για την εκτύπωση και το φωτογραφικό λεύκωμα, που ακόμα το κοινό του είναι περιορισμένο. Αυτή νομίζω πως είναι η ουσία αυτού του βιβλίου. Το ταξίδι συνεχίζεται κανονικά. Είτε μέσα από το φωτογραφικό στούντιο, είτε στις συναυλίες, είτε στην Κρήτη «με τα τιρκουάζ νερά».

* Το λεύκωμα «Δημήτρης Μουγκός – Κανά Δυο Φωτογραφίες» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Petites Maisons.

Δείτε την εξαιρετική δουλειά του Δημήτρη Μουγκού στο Facebook και στο Instagram.