Τον Νοέμβριο του 2013, η λέξη selfie κέρδισε τις λέξεις twerk και bitcoin και έγινε η διασημότερη λέξη της χρονιάς του λεξικού της Οξφόρδης. Ο όρος ορίζεται ως εξής: «μια φωτογραφία που έχει τραβήξει κάποιος από τον εαυτό του, συνήθως με smartphone ή κάμερα και την οποία ανεβάζει σε ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης».

Η πρώτη χρήση του όρου έγινε σε ένα δημόσιο φόρουμ τον Σεπτέμβριο του 2002. Ένας Αυστραλός έβγαλε μια φωτογραφία του σκισμένου του χείλους μετά από μια μεθυσμένη βραδινή έξοδο και ζητούσε συμβουλές για τα ράμματα που μόλις είχε κάνει. Η ταυτότητα του άνδρα βέβαια παρέμεινε μυστήριο. Πολλοί γλωσσολόγοι έχουν αναλύσει τον όρο και πιστεύουν ότι είναι πολύ χαρακτηριστικό της αυστραλιανής γλώσσας να συντομεύουν τις λέξεις και να τις τελειώνουν με (ie)– άλλα παραδείγματα είναι το barbie για το μπάρμπεκιου, το firie για τον πυροσβέστη, το postie για τον ταχυδρόμο και το tinnie για ένα κουτάκι μπύρας.

Οι σημερινές selfies δεν είναι ίδιες με τους πρώτους πειραματισμούς και τις αυτοπροσωπογραφίες που ακολούθησαν τις απαρχές της φωτογραφίας. Η πρώτη selfie (που αναφερόταν ως αυτοπροσωπογραφία εκείνη την εποχή) έχει αποδοθεί στον Robert Cornelius το 1839. Ο Cornelius, που έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους Αμερικανούς πρωτοπόρους της φωτογραφίας, παρήγαγε μια δαγκεροτυπία του εαυτού του. Ο ρυθμός ήταν πολύ πιο αργός εκείνη την εποχή- έπρεπε να ξεσκεπάσει το καπάκι του φακού, να τρέξει στο σημείο λήψης, να παραμείνει στατικός από τρία έως δεκαπέντε λεπτά και στη συνέχεια να ξαναβάλει το καπάκι του φακού. Μόλις επεξεργάστηκε τη δαγκεροτυπία, έγραψε στο πίσω μέρος της: «Η πρώτη φωτεινή εικόνα που τραβήχτηκε ποτέ, 1839». Ο Cornelius στη συνέχεια άνοιξε ένα φωτογραφικό κατάστημα στη Φιλαδέλφεια, το οποίο θεωρείται ένα από τα πρώτα καταστήματα φωτογραφίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά τη λήψη της αυτοπροσωπογραφίας του, η φήμη του διαδόθηκε. Το 1914, η Δούκισσα Αναστασία Νικολάεβνα της Ρωσίας έβγαλε μια φωτογραφία του εαυτού της μπροστά σε έναν καθρέφτη για να τη στείλει σε έναν φίλο της, και έτσι έγινε μια από τις πρώτες έφηβες που έβγαλαν τη δική τους φωτογραφία.

Η πρώτη εικόνα που τραβήχτηκε με την ίδια διαδικασία όπως και σήμερα, με τον φωτογράφο να κρατά τη φωτογραφική μηχανή σε απόσταση αναπνοής, ήταν τον Δεκέμβριο του 1920. Οι πέντε άνδρες που τράβηξαν τη φωτογραφία ήταν οι κύριοι φωτογράφοι της Byron Company, ενός φωτογραφικού στούντιο που ιδρύθηκε στο Μανχάταν το 1892 και εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα. Ένας άλλος άνδρας τράβηξε μια φωτογραφία των ανδρών που κατέγραψαν τη σημαντική αυτή περίσταση. Η εικόνα δείχνει τους πέντε άνδρες να στέκονται στην οροφή του στούντιο Marceau κρατώντας μια αναλογική φωτογραφική μηχανή, η οποία ήταν τόσο βαριά που απαιτούσε δύο από τους άνδρες να την κρατήσουν ψηλά. Οι φωτογραφίες αποτελούν μέρος των 23.000 εκτυπώσεων από την εταιρεία Byron που έχουν ψηφιοποιηθεί ως μέρος της ψηφιακής συλλογής του Μουσείου της Νέας Υόρκης.

Υπήρξαν πολλές νέες εφευρέσεις και βελτιώσεις στον τομέα της φωτογραφίας που αύξησαν τη διάδοσή της στην κοινωνία. Η διαθεσιμότητα του χρονομέτρου στα τέλη της δεκαετίας του 1880 επέτρεψε την περεταίρω ευκολία στη δημιουργία αυτοπορτραίτων, καθώς έδινε πέντε έως δέκα δευτερόλεπτα στον φωτογραφιζόμενο να τοποθετηθεί στο πλάνο. Το λανσάρισμα της φορητής φωτογραφικής μηχανής Kodak Brownie Box το 1900, οδήγησε στο να γίνει η αυτοπροσωπογραφία μια ευρέως διαδεδομένη τεχνική. Όταν οι φωτογραφικές μηχανές στιγμιαίας λήψης, όπως η Polaroid, έγιναν πιο προσιτές τη δεκαετία του 1970, ενθάρρυνε τους φωτογράφους να τραβούν περισσότερες αυτοπροσωπογραφίες, καθώς η μηχανή ήταν πολύ ελαφριά, επιτρέποντας να κρατιλεται άνετα στο μήκος του χεριού του και παρέχοντας άμεσο αποτέλεσμα. Η διάδοση των smartphones είναι υπεύθυνη για την προσβασιμότητα των φωτογραφικών μηχανών στο ευρύ κοινό. Η κυκλοφορία του κινητού τηλεφώνου Sony Ericsson Z1010 το 2003 εισήγαγε την εμπρόσθια κάμερα, η οποία επέτρεψε την ευκολότερη λήψη selfie μέχρι σήμερα. Το 2015, εφευρέθηκε το Selfie Stick, το οποίο επιτρέπει τη συμπερίληψη περισσότερου φόντου και πρόσθετων ατόμων στη σύνθεση.

Αν και η κοινή χρήση των εικόνων διαδόθηκε την εποχή του Διαδικτύου, η ιδέα της διάδοσης των εικόνων δεν είναι καινούργια. Τη δεκαετία του 1860 παρατηρήθηκε τεράστια δημοτικότητα στην ανταλλαγή Carte de Visite (μικρές κάρτες φωτογραφιών) μεταξύ φίλων και επισκεπτών. Το 2016, ο αριθμός των εικόνων που μοιράζονταν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε καθημερινή βάση είναι πραγματικά εκπληκτική και ξεχωρίζει από κάθε άλλη τάση. Μια αναζήτηση στο Instagram βρίσκει σχεδόν 270.000.000 εικόνες που έχουν ανέβει με το #selfie. Μια selfie που τράβηξε η Ellen Degeneres κατά τη διάρκεια της 86ης απονομής των βραβείων Academy, έσπασε το ρεκόρ με τα περισσότερα re-tweet, καθώς κοινοποιήθηκε περισσότερες από 2.000.000 φορές πριν τελειώσει η τελετή και προκάλεσε την κατάρρευση του Twitter για ένα μικρό χρονικό διάστημα.

Η τάση αυτή της φωτογραφίας έχει προκαλέσει φιλοσοφικές συζητήσεις και πρωτοσέλιδα ειδήσεων σχετικά με τον χαρακτήρα όσων είναι πρόθυμοι να τραβήξουν και να μοιραστούν χωρίς ενδοιασμούς εικόνες του εαυτού τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε οποιαδήποτε εφαρμογή, οποιαδήποτε στιγμή και με οποιοδήποτε κόστος. Τον Μάρτιο του 2014, σημειώθηκε ο πρώτος γνωστός θάνατος που σχετίζεται με selfie, όταν ένας άνδρας έπαθε ηλεκτροπληξία πάνω σε ένα τρένο. Λόγω της αυξημένης ανησυχίας για τον θάνατο ή τον σοβαρό τραυματισμό κατά την προσπάθεια λήψης selfie, η Ρωσία το 2015 κυκλοφόρησε έναν «Οδηγό ασφάλειας selfie». Μια selfie που έβγαλε ο Μπαράκ Ομπάμα κατά τη διάρκεια του μνημοσύνου του Νέλσον Μαντέλα προκάλεσε ένα κύμα οργής στα πρωτοσέλιδα των ειδήσεων και αντιδράσεις από όλα τα κόμματα. Η καταγραφή του θανάτου ή της βίας δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά ο Weegee έλαβε μεγάλη αναγνώριση και καταξίωση για τις σκηνές του εγκλήματος που έβγαζε τη δεκαετία του 1930, αλλά η συμπερίληψη του ίδιου του φωτογράφου σε μια τέτοια εικόνα επισύρει την αρνητική κριτική των θεατών.

Ανεξάρτητα από το αν το κοινό συμφωνεί ή όχι για το αν οι εικόνες αυτές μπορούν να θεωρηθούν μορφή τέχνης, είναι ασφαλές να πούμε ότι η selfie αλλάζει το τοπίο των εικόνων και τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν μεταξύ τους.

 

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News