Σήμερα θα σας ξεναγήσουμε στον (ενίοτε, ειδικά στο παρελθόν) παράλογο κόσμο της μουσικής βιομηχανίας και στις συναυλίες της.

Μια βιομηχανία, η οποία χρησιμοποιεί ακατάλληλους συναυλιακούς χώρους, λάθος συγκροτήματα κι εριστικούς ‘φουσκωτούς’ για σεκιουριτάδες.

Μια βιομηχανία, η οποία περικόπτει έξοδα για την ασφάλεια, προκείμενου να τα τσεπώσουν κάποιοι επιτήδειοι που δουλεύουν μέσα σε αυτήν.

Μια βιομηχανία που, σε αντίθεση με κάποιες άλλες, δεν προσφέρει ‘βαρέα κι ανθυγιεινά ένσημα’ σε όλους εμάς που θα αποφασίσουμε να τα ‘σκάσουμε’ προκειμένου να δούμε το αγαπημένο μας συγκρότημα στη σκηνή.

Τα τραγικά γεγονότα του Ροσκίλντε στη Δανία 24 χρόνια πριν, όπου 9 άτομα είχαν χάσει τη ζωή τους σε μια συναυλία των Pearl Jam, τα θυμάμαι ακόμη και ας μην ήμουν εκεί.

Και, μιας και πλησιάζει ένα ακόμη «καυτό», από πλευράς ονομάτων, συναυλιακό καλοκαίρι, το Olafaq αναρωτιέται: θα μπορούσαν γεγονότα σαν αυτά του Ροσκίλντε να συμβούν και στη χώρα μας;

Η απάντηση είναι ρητή και κατηγορηματική: όχι.

Όχι, γιατί έχουν περάσει ανεπιστρεπτί αυτές οι εποχές, όπου η μουσική βιομηχανία έκανε ένα εκατομμύριο χαζομάρες και την πλήρωναν αθώοι gig-goers.

Ωστόσο, πάντα ενδεχομένως και δυστυχώς να υπάρχουν και κάποιες εξαιρέσεις -οι οποίες ωστόσο απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα ότι πλέον οι συναυλίες είναι μια απείρως πιο ασφαλής υπόθεση σε σχέση με παλιά.

Συναυλίες, μια πονεμένη υπόθεση

Είναι Ιούνιος του 2001 κι ο γράφων βρίσκεται στη Μεγάλη Βρετανία για σπουδές, οπότε κι αποφασίζει να δει τους Black Sabbath στο φεστιβάλ του Ozzfest, το οποίο διεξάγεται κάθε χρόνο στην περιοχή του Milton Keynes, πάνω από το Λονδίνο.

Φυσικά και σε μια συναυλία Black Sabbath ξέρεις πολύ καλά τι πρόκειται να συναντήσεις, γι’αυτό πηγαίνεις εξοπλισμένος με όλα τα απαραίτητα κομφόρ: αν φοράς γυαλιά, τα δένεις γύρω από το κεφάλι σου με κορδόνι, ένα καπέλο ή ένας σκούφος είναι απαραίτητος, σε περίπτωση που σου σκάσει κάνα (πλαστικό μεν, γεμάτο αναψυκτικό δε, είναι εξίσου οδυνηρό πιστέψτε με) μπουκάλι στην κούτρα, ρούχα χωρίς κορδόνια να κρέμονται πέρα δώθε, καθότι κάποια στιγμή θα καταλήξεις με μαθηματικούς υπολογισμούς να κάνεις το εκκρεμές και κυρίως ψυχραιμία, γιατί το λιγότερο που θες να σου συμβεί εκεί είναι να αρχίσεις ένα καυγά με έναν μεθυσμένο 45αρη Άγγλο που μοιάζει με τον Ρόμπερτ ΝτεΝίρο στο ‘Ακρωτήρι του Φόβου’.

Προφανώς κι ήθελα να δω από κοντά τους παιδικούς μου ήρωες, την παρέα του Οzzy, οπότε θεώρησα ότι με λίγο σπρώξιμο, θα βρισκόμουν πολύ εύκολα στις πρώτες σειρές.

Αυτό που είχα τελικά στο μυαλό μου δεν χρειάστηκε να γίνει. Με το που σκάνε μύτη στη σκηνή οι Sabbath, από εκεί που βρισκόμουν στην 20η σειρά, σαν ένα τσουνάμι να με παρέσυρε, βρέθηκα στην 3η, χαμένος από την υπόλοιπη παρέα μου.

Απομονωμένος από την παρέα μου, βρέθηκα να κάνω headbanging μόνος μου. Στο ενκόρ όμως την ίδια ιδέα με εμένα είχε και μια παρέα Αυστραλών δίπλα μου, γεγονός που δεν με ευνοούσε. Ή θα έκανα κάτι άμεσα ή θα έστελναν στη μάνα μου μερικές μέρες μετά το κουτάκι με την οδοντοστοιχία μου. Αποφάσισα να προτάξω τα στήθη μου στον κατακτητή. Έφαγα μερικές, μου ‘ριξαν κι άλλες τόσες.

Τελικά είδα το ‘Children Of The Grave’ με τον ώμο ενός πλάσματος που δεν κατάλαβα αν ήταν άνθρωπος ή ζώο μπροστά μου. Το πώς βγήκα ζωντανός από εκεί, μάλλον έχει να κάνει με εκείνες τις μαλακίες που γράφει ο Κοέλιο στον ‘Αλχημιστή’…

Talkin’ about my generation

Το ίδιο συναίσθημα με εμένα πρέπει να βίωσαν και οι θεατές που, τον Δεκέμβρη του 1979, είχαν την φαεινή ιδέα να παρακολουθήσουν τους Who στο Ρίβερφροντ Κολισέουμ του Σινσινάτι.

Ο χώρος ήταν ακατάλληλος εν γνώση των διοργανωτών, καθότι δυο χρόνια πριν σε μια συναυλία των KISS, δυο άτομα είχαν σπάσει το πόδι τους, πέφτοντας από ύψος.

Τη νύχτα της συναυλίας του βρετανικού συγκροτήματος, οι οιωνοί ήταν αρνητικοί από την αρχή: το χιόνι που έπεφτε στην περιοχή εμπόδισε κάποιους από τους σεκιουριταδες και το προσωπικό να μεταβούν στο Οχάιο, γεγονός που προκάλεσε καθυστερήσεις στην είσοδο των θεατών στο χώρο.

Μερικοί από αυτούς έχασαν και τα πρώτα λεπτά της εμφάνισης της μπάντας κι άρχισαν να προκαλούν ταραχές σε ένδειξη διαμαρτυρίας, η κατάσταση δεν εκτονώθηκε ούτε στιγμή και μέσα στον πανικό, οι υπάλληλοι έκλεισαν τις πόρτες, μην αφήνοντας το κοινό να κινηθεί μέσα στο χώρο (τι έξυπνοι!).

Όταν τελικά, με παρέμβαση της αστυνομίας, οι πόρτες άνοιξαν και ο χώρος καθάρισε, αποκαλύφθηκαν 11 πτώματα να κείτονται νεκρά από ασφυξία. Το συγκρότημα συνέχισε να παίζει, αφού τα γεγονότα είχαν συμβεί στο πίσω μέρος του χώρου, σε σημείο που δεν φαινόταν από τη σκηνή. Όταν οι τέσσερις Who έμαθαν εκ των υστερών τι συνέβη, αποφάσισαν να μην ξαναπαίξουν στο Οχάιο.

Η συναυλία αυτή θεωρείται η πρώτη, στην οποία τα μέτρα προστασίας ήταν τόσο ελλιπή καθώς και η παρθενική φορά που η μουσική βιομηχανία θα θρηνούσε θύματα.

Not so ‘Alive’

Τα γεγονότα του Οχάιο απέδειξαν ότι ένα κοινό πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο ώστε να αποφευχθούν οι ακρότητες. Κανείς όμως δεν έλαβε σοβαρά υπόψη του όλα αυτά τα σημάδια. Οι περισσότεροι μίλησαν για ένα ‘μεμονωμένο ατυχές περιστατικό’. Αμ δε…

Ο θάνατος των εννιά ατόμων στο Ροσκίλντε το 2000, κατά τη διάρκεια της συναυλίας των Pearl Jam στην Πορτοκαλί Σκηνή, έγειρε εκ νέου ερωτήματα ασφάλειας των συναυλιακών χώρων ανά τον κόσμο – και την Ελλάδα.

Είναι τα προστατευτικά κιγκλιδώματα ικανά να συγκρατήσουν ένα μαινόμενο πλήθος, το οποίο ενίοτε τελεί και σε κατάσταση προχωρημένης μαστούρας;

Κι αν είναι όντως ικανά, ποιος εγγυάται ότι είναι ασφαλή; Τι γίνεται σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης; Οι σεκιουριτάδες και οι γιατροί γνωρίζουν πώς να αντιδράσουν σωστά;

Στην περίπτωση του Ροσκίλντε, η δικαστική εξέταση έδειξε ότι όλη η ευθύνη βάρυνε τον υπεύθυνο του φεστιβάλ (και επικεφαλής για θέματα ασφαλείας επίσης) Λέιφ Σκοβ, ο οποίος έδωσε καθυστερημένα την εντολή να σταματήσει η συναυλία των Pearl Jam για να δοθούν οι πρώτες βοήθειες κι ο οποίος χρησιμοποίησε κιγκλιδώματα τύπου ‘U’ που χρησιμοποιούνται σε γήπεδα, μέσα στο χώρο του φεστιβάλ.

Στο δικαστήριο, ο ίδιος έριξε την ευθύνη στο συγκρότημα του Eddie Vedder, λέγοντας ότι «έπαιξαν βίαια και προκάλεσαν το κοινό να συμπεριφερθεί με τον τρόπο αυτό».

Βία και νοθεία

Μήπως έχουν δίκιο τελικά όσοι υποστηρίζουν ότι η μουσική που ακούμε σήμερα είναι ολοένα και πιο βίαιη; Μήπως τελικά όλα εκείνα τα συγκροτήματα που ενθαρρύνουν το κοινό να κάνει stage diving, crowd surfing και moshing (όταν πέφτεις με όλη σου τη δύναμη πάνω σε κάποιον διπλανό σου) έχουν κι αυτά ένα μερίδιο ευθύνης;

Χαζομάρες είναι αυτές, κατά την γνώμη μας, αν και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που εξακολουθούν να τα πιστεύουν, όπως αντίστοιχα ότι η μέταλ μουσική προάγει τον μισογυνισμό και την αναρχία.

«Αν έχεις τους Slipknot ή τους Insane Clown Pose, τότε πας γυρεύοντας για φασαρίες», λέει ο διοργανωτής του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού μουσικού φεστιβάλ, του Γκλάστονμπερυ, Μάικλ Ίβις, για να συναντήσει την αντίδραση του Υπεύθυνου Παραγωγής του ίδιου φεστιβάλ, του Ντικ Τι: «Θα ήταν ντροπή εκ μέρους μας αν απαγορεύαμε από τα γκρουπ που κάνουν stage diving να παίξουν στο Γκλάστονμπερυ. Όλα αυτά που σε κάποιους φαίνονται εξτρίμ, είναι μέρος του ροκ και της διασκέδασης. Απλά πρέπει εμείς να είμαστε σε θέση να το αντιμετωπίσουμε».

Έπειτα είναι και το πρόβλημα ίματζ που αντιμετωπίζει η συντεχνία των σεκιουριτάδων. Όπως παρατηρώ εδώ και 30 χρόνια, ειδικά στα παλιά Rockwave στη Μαλακάσα, υπήρχε εκείνη η κατηγορία ειδικών φρουρών, οι οποίοι ήταν όντως ευγενέστατοι και εξυπηρετικότατοι.

Από την άλλη όμως υπήρξε κι εκείνη η ομάδα φρουρών της τάξης, η οποία έδειξε να ενδιαφέρεται περισσότερο να βρει μια αφορμή να ‘μου την πει’ και να ξεκινήσει έστω κι έναν μικρό σαματά (ο οποίος, λόγω της εξουσίας που διέθεταν, θα ευνοούσε τους ίδιους κι όχι εμένα), παρά να σκεφτεί πως θα κάνει την παραμονή μου στο χώρο ευκολότερη.

«Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να γίνουν σεκιουριτάδες με σκοπό να εκτονώσουν τα ένστικτα τους, ψάχνοντας συνεχώς αφορμές να πιαστούν σε καυγά», λέει ο Μικ Άπτον, διευθυντής της μεγαλύτερης εταιρίας προσωπικού ασφαλείας στην Ευρώπη, της Showsec Security και καταλήγει: «Και άλλοι τόσοι επιλέγουν να δουλέψουν σε μας για να βλέπουν τσάμπα συναυλίες».

Η φάση δηλαδή είναι εντελώς «Αλταμοντ και Hell’s Angels», σαν να λέμε…

Τα γεγονότα στο Ροσκίλντε ευτυχώς κίνησαν κάποιες διαδικασίες και οι διοργανωτές συναυλιών, μαζί με τις εταιρίες που προσφέρουν το προσωπικό ασφαλείας τους, κάθισαν στο τραπέζι για να καταλήξουν σε κάποιες από κοινού αποφάσεις σχετικά με την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Η πρώτη απόφαση που πάρθηκε ήταν να δοθούν άδειες λειτουργίας σε εταιρίες σεκιούριτι που πληρούσαν όλους τους κανονισμούς ασφαλείας. Όλες οι υπόλοιπες θα έβαζαν λουκέτο. Είναι ένα πρώτο βήμα, αν μη τι άλλο.

Το συμπέρασμα είναι ότι χρειάζεται μια συνδυασμένη εκπαίδευση του κοινού, μια καλύτερη επιλογή χώρων και ένα πιο κατάλληλο προσωπικό ασφαλείας ώστε στο μέλλον να μη θρηνήσουμε ξανά θύματα…

Οι πιο θανατηφόρες συναυλίες όλων των εποχών

1. Μινσκ, Λευκορωσία, Μάιος 1999: 53 άτομα, στην πλειοψηφία τους κοπέλες 14-18 ετών, ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου, μετά από μια συναυλία.
2. Σινσινάτι, Οχάιο, Δεκέμβριος 1979: 11 άτομα πέθαναν από ασφυξία κατά τη διάρκεια συναυλίας των The Who
3. Ροσκίλντε, Δανία, Ιούνιος 2000: 9 άτομα πέθαναν κατά τη διάρκεια συναυλίας των Pearl Jam
4. Μπραζίλια, Βραζιλία, Νοέμβριος 1997: 7 άτομα πέθαναν όταν το μπαλκόνι από το οποίο παρακολουθούσαν τη συναυλία των Raimundos κατέρρευσε.
5. Γντανσκ, Πολωνία, Νοέμβριος 1994: 7 άτομα πέθαναν από ασφυξία στην προσπάθεια τους να βγουν από τον χώρο που έπαιζε το συγκρότημα των Golden Life
6. Σόφια, Βουλγαρία, Δεκέμβριος 2001: 7 κοπέλες ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου κατά τη διάρκεια της συναυλίας του Γερμανού DJ Tomas Schumacher.
7. Τζακάρτα, Ινδονησία, Μάρτιος 2001: 4 άτομα πέθαναν από ασφυξία κατά τη διάρκεια της εμφάνισης του βρετανικού boy band A1.
8. Καράκας, Βενεζουέλα, Δεκέμβριος 2001: Φωτιά που πιάνει στο κλαμπ La Goajira, την ώρα που παίζει ένας δημοφιλής DJ, στοιχίζει της ζωή σε 4 άτομα.
9. Ιερουσαλήμ, Ισραήλ, Ιούλιος 1995: Κατά την διάρκεια της εμφάνισης του συγκροτήματος Mashina στο φεστιβάλ Arad, ένας τοίχος πέφτει και καταπλακώνει 3 άτομα.
10. Λόνγκ Μπιτς, Καλιφόρνια, Ιούνιος 1986: 3 άτομα πέφτουν από ένα υπερυψωμένο δάπεδο, την ώρα που βρίσκεται επί σκηνής ο Ozzy Osbourne.