Ήταν κάποια στιγμή το καλοκαίρι του 2022 όταν η Doja Cat αποφάσισε να ξυρίσει το κεφάλι της. 

Στις 4 Αυγούστου 2022, η τραγουδίστρια μπήκε στο Instagram Live για να μοιραστεί τη μεγάλη αλλαγή με τους θαυμαστές της, αναφωνώντας με φαινομενικά τεράστια ανακούφιση: «Νιώθω ότι δεν έπρεπε να έχω μαλλιά ούτως ή άλλως. Δεν μου αρέσει να έχω μαλλιά». Μετά ξύρισε και τα φρύδια της on camera. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια στιγμή απελευθέρωσης και μεταμόρφωσης, ένας συμβολισμός μιας καινούργιας αρχής. Αντ’αυτόυ, επειδή ζούμε στην εποχή του ίντερνετ, η αλλαγή αυτή γρήγορα έδωσε έδαφος σε κακόβουλα σχόλια και υποθέσεις.

Διαδικτυακά, πολλοί ανταποκρίθηκαν στην αλλαγή αυτή, αποκαλώντας την Doja άσχημη, τρελή, «unf*ckable», ενώ ισχυρίστηκαν μάλιστα ότι όλα αυτά ήταν αποτέλεσμα κάποιου mental breakdown αλά Britney. Τι να πρωτοσχολιάσεις σε όλο αυτό; Το ότι μια γυναίκα δε μπορεί να κάνει κάποια δραστική αλλαγή στην εμφάνισή χωρίς να τεθεί υπό αμφισβήτηση η ψυχική της υγεία; Το ότι εκσφενδονίζουμε ψυχιατρικούς όρους τόσο αβίαστα; Το ότι σε πολλούς προκαλεί τέτοιο θυμό όταν κάποιος εξασκεί απλά την αυτενέργειά του; Το ότι θεωρείται τόσο σημαντικό για μια γυναίκα να είναι θελτική και σέξι, λες και είναι κάποια τιμητική διάκριση; (λες και τόσοι άντρες δε θα πήγαιναν μέχρι και με…δε θα το πω, απλά γκουγκλάρετε γιατί πολλά νεκροτομεία δεν προσλαμβάνουν άντρες)

Η Doja Cat, ως έμπειρη σοσιαλμιντιακή προβοκατόρισσα, φυσικά απάντησε. Στο Twitter έγραψε ότι όλοι αυτοί που παραπονιούνται για την εμφάνισή της, απλώς απαιτούν από την ίδια να είναι σέξι και f*ckable για εκείνους, κάτι που δεν την ενδιαφέρει καθόλου.

Άλλα δε σταμάτησε εκεί. Πρόσφατα η 27χρονη ράπερ, μετά από διάλειμμα ενός χρόνου, κυκλοφόρησε το νέο της single, με τίτλο «Attention». Το τραγούδι πρόκειται για μια καυστική απάντηση σε όλους όσοι την επέκριναν, προσφέροντας παράλληλα μια αποκαλυπτική ματιά στο τι σημαίνει να είσαι celebrity το 2023.

Το «Attention» σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την Doja Cat. Εδώ, η Doja φαίνεται να εγκαταλείπει για λίγο τον πιο συμβατικό ποπ και R’n’B ήχο που είχε υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια (Say so, Streets, Kiss me more, Need to Know, You Right, Been Like This). Το «Attention» είναι ένα ραπ κομμάτι, στο οποίο η τραγουδίστρια μιλά ανοιχτά και θαρραλέα για όλα όσα την έχουν ενοχλήσει, χωρίς να βάζει τα συναισθήματα του κοινού πάνω από τα δικά της.

Στο ρεφρέν η καλλιτέχνιδα παρομοιάζει τον εαυτό της με πολύτιμο αλλά άβουλο κατοικίδιο το οποίο δε θέλει αγάπη, παρά μόνο προσοχή. Φαίνεται να σατιρίζει τον τρόπο με τον οποίο την βλέπει ο κόσμος – ένας σχολιασμός της επιφανειακής φύσης των σχέσεων, ειδικά μεταξύ celebrities και κοινού. Οι παρακοινωνικές αυτές σχέσεις βασίζονται στην προσοχή, θετική ή αρνητική, η οποία είναι αρκετή για να δώσει σε κάποιον μια πλατφόρμα.

Στις παρακοινωνικές σχέσεις, τα προσωπικά συναισθήματα των καλλιτεχνών και η αξιοπρέπειά τους αγνοούνται. Οι θαυμαστές τείνουν να τους βλέπουν σαν είδωλα κι όχι ως ανθρώπους, κάτι που διαιωνίζει τον κύκλο της αντικειμενοποίησης και του φετιχισμού τους.

«Διάβασα όλα τα σχόλια που έλεγαν, «D, είμαι πραγματικά σοκαρισμένη»/ «D, πρέπει να δεις ψυχοθεραπευτή, ψάχνεις;»/ «Ναι, αυτός που έχω, είναι πραγματικά ο καλύτερος», λέει σχετικά με τα σχόλια για την ψυχική της υγεία. Θυμίζουμε ότι όταν η Doja Cat ξύρισε το κεφάλι της, κάποιοι συνέκριναν αυτή την επιλογή με το δημόσιο mental breakdown της Britney Spears το 2007. Σε μια συνέντευξη στο Variety, η Doja χαρακτήρισε τα σχόλια «ασεβή» προς την Britney:

«Είναι απίστευτα ασεβές που κάποιοι άνθρωποι ελαχιστοποιούν αυτό που πέρασε η Britney και κάνουν αστεία με κάτι που ήταν πολύ σοβαρό και μεγάλο θέμα στη ζωή της. Κάθε φορά που βλέπω ένα τέτοιο σχόλιο, δεν μπορώ να κατανοήσω καν τι συμβαίνει, πέραν του ότι είναι απλώς κάτι απαίσιο».

Σε μια συνέντευξη στο περιοδικό Dazed, η Doja αναφέρθηκε στις αντιδράσεις του κόσμου απέναντι στη μεταμόρφωσή της:

«Λένε, «Ω, δε μπορεί απλά να περνάει καλά. Πρέπει να έχει χάσει το μυαλό της. Πρέπει να είναι τρελή» […] Δεν έχω νιώσει ποτέ πιο όμορφη σε όλη μου τη ζωή, πράγμα πολύ περίεργο. Ένιωθα όμορφα και όταν είχα μακριά μαλλιά. Σίγουρα ένιωθα σέξι τότε, αλλά πάντα νιώθω. Υπάρχει κάτι τόσο συναρπαστικό στην αλλαγή. Μου έδειξε μια διαφορετική πλευρά του εαυτού μου. Νιώθω τόσο νέα, φρέσκια και σέξι».

Στη συνέχεια του τραγουδιού η Doja αναφέρεται στα σχόλια για το σώμα της. Στην αρχή της καριέρας της, είχε δεχτεί θετικά και αρνητικά σχόλια για τις καμπύλες της. Λίγα χρόνια αργότερα, όταν ξεκίνησε τη παγκόσμια περιοδεία της, η τραγουδίστρια ήταν εμφανώς αδυνατισμένη. Αυτό προκάλεσε ένα κύμα αντιδράσεων, με πολύ κόσμο να αναφέρει ότι ήταν πιο όμορφη με παραπάνω κιλά και πλέον δε μπορούσαν να ταυτιστούν μαζί της. Η ίδια είχε αναφέρει ότι αδυνάτισε επειδή υιοθέτησε μια πιο υγιεινή διατροφή, ενώ επίσης έχασε πολλά κιλά κατά τη διάρκεια της περιοδείας εξαιτίας των εξαντλητικών χορευτικών. «Είμαι όμορφη, αλλά τώρα όλοι λένε ότι είμαι άσχημη» λέει στο Attention, ενώ στον αμέσως επόμενο στίχο ξεκαθαρίζει ότι δεν την νοιάζει καθόλου να διατηρήσει την ερωτική φαντασίωση άγνωστων ανθρώπων. 

«Κοίτα με, κοίτα με, είμαι γυμνή» λέει στο δεύτερο μισό του τραγουδιού. Ο στίχος απεικονίζεται κυριολεκτικά στο βίντεο κλιπ, με την Doja να εμφανίζεται γυμνή και καλυμμένη με αίμα.
Η γενική ιδέα της μεταφορικής και κυριολεκτικής γύμνιας εδραιώνεται στον επόμενο στίχο: «Η ευαλωτότητά μου μου έδωσε πολύ χρήμα». Η απογύμνωση του εαυτού της τόσο κυριολεκτικά όσο και συναισθηματικά μέσα από την τέχνη της, είναι το μυστικό της επιτυχίας της.

«Λυπάμαι, αλλά όλοι το βρίσκουμε πραγματικά διασκεδαστικό / Γιατί όλοι θέλουμε να τις βλέπουμε να σκοντάφτουν και να πέφτουν με τα μούτρα» λέει στη συνέχεια του τραγουδιού, αναφερόμενη στις συναδέλφους της. Ο στίχος θυμίζει αυτό που είχε πει στο τραγούδι «Woman», σχετικά με τον τοξικό τρόπο που οι φανς και τα μίντια συγκρίνουν τις γυναίκες στη μουσική βιομηχανία, δημιουργώντας ανύπαρκτες κόντρες για την ίντριγκα. «Θέλουν να μας στρέφουν τη μια εναντίον της άλλης, χωρίς λόγο, όταν κάνουμε επιτυχία / Θέλουν να μας δουν να καταλήγουμε σαν τη Regina στο Mean Girls» (spoiler: Την πάτησε λεωφορείο προς το τέλος της ταινίας). Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε το σύχγρονο διαδικτυακό τοπίο, όπου οι χρήστες σχεδόν ενθουσιάζονται να βλέπουν καλλιτέχνιδες να αποτυγχάνουν.

Για την Doja Cat, το Attention συνοψίζει το νόημα του να είναι μια γυναίκα ποπ σταρ το 2023: ένα προϊόν προς μαζική κι άνευ όρων κατανάλωση, στο έλεος των θαυμαστών και των haters.

Πριν από λίγο καιρό, μια κωμικός είχε ανεβάσει στα social media ένα φυλλάδια που ανακοίνωνε την ίδρυση του «Taylor Swift Fan Union», ένα συνδικάτο για τους Swifties (το fanclub της Taylor Swift). Το φυλλάδιο υποστήριζε ότι «η δουλειά του φαν είναι πραγματική εργασία» και διεκδικούσε «διαπραγματευτική δύναμη όσον αφορά τη μουσική κατεύθυνση ή την ταυτότητα της διασημότητα, που εμείς συλλογικά δημιουργήσαμε». Προφανώς όλο αυτό ήταν ένα αστείο, το οποίο όμως έχει μια δόση αλήθειας. Να θυμίσω ότι όταν η Swift ξεκίνησε να βγαίνει με τον frontman των 1975, Matty Healy, οι θαυμαστές της άρχισαν να μαζεύουν υπογραφές για να τον χωρίσει! Το αναφέρω εδώ σαν πρόσφατο παράδειγμα αυτής της ασταθούς και στρεβλής σχέσης μεταξύ θαυμαστών και διασήμων, για την οποία ραπάρει η Doja στο Attention. Το 2023, τα social media διαστρεβλώνουν τα όρια της ιδιωτικότητας και θολώνουν τα νερά μεταξύ πραγματικής και ψηφιακής ζωής. Εξαιτίας αυτού, κάποιοι φανατικοί θαυμαστές πιστεύουν ότι έχουν κάποιο δικαίωμα ελέγχου της πραγματικής ζωής του αγαπημένου τους τραγουδιστή. Αυτό είναι επικίνδυνο, αν σκεφτεί κανείς ότι οι χρήστες των social media έχουν τη δύναμη να δημιουργούν απτές αφηγήσεις που επηρεάζουν την πραγματικότητα, ακόμα κι αν είναι ψεύτικες (βλ. φήμες πέρι διατροφικών διαταραχών, προβλημάτων ψυχικής υγείας, ναρκωτικών, κλπ).

Δυστυχώς, τα παραπάνω αποδείχτηκαν πραγματικά, για άλλη μια φορά, λίγες ώρες μετά την κυκλοφορία του κομματιού. Για παράδειγμα, κυκλοφόρησε μια φήμη που υποστήριξε ότι το τραγούδι περιλαμβάνει ένα diss για την Cardi B (ούτε καν) ή ότι η σκηνή όπου η τραγουδίκστρια είναι καλυμμένη με αίμα παραπέμπει στον σατανισμό (λολ). Μέχρι στιγμής, η Doja Cat δεν έχει απαντήσει στα σχόλια αυτά. Και πραγματικά δεν υπάρχει λόγος να το κάνει.