Ήταν το 1994 η τελευταία “χρυσή” χρονιά για την παγκόσμια μουσική;
Τριάντα χρόνια μετά, όλα συγκλίνουν προς την κατεύθυνση πως τότε ήταν η ύστατη φορά που ο κόσμος μας είδε ένα τόσο πολυσυλλεκτικό και ενδιαφέρον μουσικό έτος.
Ηταν η χρονιά των απανταχού «ηττοπαθών» (losers) της Generation-X, της έναρξης της brit-pop, της σκοτεινής καταχνιάς του μπριστολέζικου trip-hop, αλλά και η χρονιά που είδαμε τα τελευταία σπουδαία άλμπουμ του κινήματος του εκ Σιάτλ ορμώμενου grunge.
Το έτος όπου η μεχρι πρότινος απούσα power punk των Green Day μπήκε στα «σαλόνια» της ποπ, των σπουδαίων κινηματογραφικών σάουντρακ, και η αρχή της νέας, εμπορικής περιόδου του αμερικανικού hip-hop.
To 1994 είδαμε επίσης την σκανδιναβική «προέλαση» με το είδος της νορβηγικής black metal σκηνής και την πρωτοκαθεδρία της σουηδικής ποπ των Ace Of Base στους καταλόγους επιτυχιών.
Αλλά και το πρώτο πραγματικά «προγραμματισμένο χριστουγεννιάτικο» χιτάκι, το «All I Want For Christmas Is You» της Μαράια Κάρεϊ — καθότι το «Last Christmas» των Wham δεν ξεκίνησε με σκοπό να επιβληθεί στην χριστουγεννιάτικη μουσική αγορά.
1994, η τελευταία σπουδαία χρονιά στη σύγχρονη μουσική;
Αρκετά πιθανό. Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά που γίνεται μια τέτοια υπόθεση· χρειάζεται άλλωστε να περάσει κι ένα εύλογο χρονικό διάστημα προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες μουσικο-κοινωνικές αποτιμήσεις.
Οπότε, 30 χρόνια μετά, όλα συγκλίνουν προς αυτή την κατεύθυνση: πως η τελευταία φορά που ο κόσμος μας είδε ένα τόσο «γεμάτο» και πολυσυλλεκτικό μουσικό έτος ήταν το 1994.
Το γκραντζ που τόσο καλή παρέα μας κράτησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 μπορεί να βρίσκεται στα τελειώματα του, αλλά συνεχίζει να μας δίνει σπουδαίους δίσκους, όπως αυτούς των Soundgarden, των Pearl Jam, των Screaming Trees.
Aλλά και το κύκνειο άσμα των Nirvana, το θρυλικό Unplugged, με έναν εμφανώς ψυχικά καταρρακωμένο Κερτ Κομπέιν να απέχει ελάχιστους μήνες από την αυτοκτονία του και να τραγουδάει μια διασκευή σε ένα παλιό αμερικανικό μπλουζ κομμάτι με μια φωνή που έβγαζε όλη την ένταση και την απογοήτευση της γενιάς του.
Ο Beck γράφει τον ανεπίσημο «ύμνο» των Gen-Xers [τα άτομα που τότε βρίσκονταν ηλικιακά μεταξύ 18-30], το «Loser», ένα τραγούδι για τους απανταχού «slackers» (βαριεστημένους) και ηττοπαθείς της ζωής που βλέπουν τα όνειρα τους να γίνονται κομμάτια πριν καλά καλά ενηλικιωθούν.
Δίπλα του, άλλες σημαντικές προσωπικότητες της ανεξάρτητης αμερικανικής και βρετανικής σκηνής (οι Pavement, οι Jesus and Mary Chain, οι Sebadoh, οι Dinosaur Jr. και ο πρώην Pixie, Black Francis) βγάζουν άλμπουμ-διαμάντια.
Tο 1994 σηματοδοτεί την εμφάνιση και του νέου μετά-φεμινιστικού μουσικού κινήματος, με γυναικεία συγκροτήματα και καλλιτέχνιδες όπως τις Hole και τις Lush αλλά και την Liz Phair, την PJ Harvey ή την Tori Amos.
Το 1994 είδε επίσης την (ανα)γέννηση του νορβηγικού Black-Metal.
Οι Dimmu Borgir ηχογράφησαν το πρώτο τους άλμπουμ For All Tid, ενώ οι διαβόητοι Mayhem κυκλοφόρησαν το πολυαναμενόμενο ντεμπούτο τους De Mysteriis Dom Sathanas (και ενώ εντωμεταξύ είχαν προηγηθεί η αυτοκτονία του frontman Dead και τη δολοφονία του κιθαρίστα Euronymous από τον μπασίστα Varg Vikernes).
Οι Darkthrone κυκλοφορούν το άλμπουμ «Transilvanian Hunger» και οι Emperor βγάζουν το δίσκο «In the Nightside Eclipse», αμφότερες κυκλοφορίες που όρισαν το είδος για τα επόμενα χρόνια.
Pop: brit και σουηδική
Η δε ευρωπαϊκή ποπ μουσική διήγαγε κι αυτή ήμερες «οίνου και ρόδων», με τους Ace Of Base να έχουν τρία τους τραγούδια στο Τop 10 της χρονιάς του Billboard – σίγουρα, το pop συγκρότημα που ακούστηκε περισσότερο απ’ όλους μέσα στη χρονιά.
Με σπουδαία, φωτεινή και άκρως αυτόφωτη ποπ, οι Σουηδοί απολαμβάνουν δημοτικότητας μέχρι σήμερα, εξαιτίας αυτής της φοβερής χρονιάς που έκαναν τότε.
Τρία νέα μουσικά είδη γεννήθηκαν μέσα στη χρονιά αυτή: το trip-hop με κυριότερους εκπροσώπους τους Portishead από το Μπρίστολ και φυσικά η Britpop, με τους Oasis να δίνουν το εναρκτήριο λάκτισμα στο «κίνημα» με το άλμπουμ «Definitely Maybe» και τους Blur να ακολουθούν με το βρετανοπρεπέστατο «Parklife».
Στα τέλη του 1994 γεννιέται μέσα σε ένα στούντιο και ο πρώτος σπουδαίος mainstream δίσκος της drum and bass: το Timeless του Goldie που θα κυκλοφορούσε μέσα στο 1995.
Αλλά ένα από τα πιο κρίσιμα άλμπουμ του 1994 ήταν το ομώνυμο ντεμπούτο των Korn.
Ήταν το μπασταρδεμένα μεταλλικό μέλλον της heavy μουσικής, αυτό που μερικά χρόνια μετά ονομάστηκε «nu-metal» – από τα άλμπουμ που επηρέασαν άλλα δημοφιλή συγκροτήματα όπως οι Slipknot.
Κυκλοφόρησαν και μερικά εξαιρετικά σάουντρακ – κάποια εξ αυτών ακούγονται άνετα μέχρι σήμερα, όπως αυτό της ταινίας «Pulp Fiction».
Δίπλα σε αυτά είχαμε τον γοτθικό εφιάλτη του «The Crow» OST, το τελευταία πραγματικά καλό άλμπουμ του Ελτον Τζον (το σάουντρακ του «The Lion King»), αυτό της ταινίας «Above the Rim», αλλά και το σάουντρακ του «Reality Bites».
Eπίσης, είδαμε το σκέιτ-πανκ των ΗΠΑ να γίνεται ξαφνικά… mainstream, κυρίως χάρη σε δυο συγκροτήματα: τους Green Day με το άλμπουμ «Dookie» και των Offspring με το άλμπουμ «Smash».
Δίπλα στις θορυβώδεις, φαζαρισμένες τους κιθάρες βρέθηκαν και οι Weezer με το «Βuddy Holly», αλλά και οι REM που αποφάσισαν να ανεβάσουν την ένταση στο άλμπουμ «Monster».
Την ένταση και την μισανθρωπία ανεβάζει επίσης και το The Downward Spiral των Nine Inch Nails, όπου ο Trent Reznor βροντοφώναζε “God is dead!”
Το αμερικανικό hip hop από εκεί που ήταν υπόθεση μερικών ανεξάρτητων εταιρειών, ξαφνικά γιγαντώνεται και γίνεται εμπορικό.
Στα charts κυριαρχεί ο Warren G με το «Regulate», ο Snoop Dog με το «Gin and Juice», ο Nas με το φοβερό άλμπουμ «Illmatic».
Αλλά και οι Beastie Boys που με το τραγούδι και το βιντεοκλίπ του «Sabotage» είδαν ξαφνικά τις μουσικές τους μετοχές να… αβγατίζουν απότομα.
Και, τέλος, είδαμε και τα ντεμπούτα άλμπουμ από μερικά ονόματα και μπάντες που μας απασχόλησαν τα επόμενα χρόνια. Weezer, Outkast, Notorious B.I.G., Jeff Buckley, Marilyn Manson, Oasis, Korn, Elliott Smith, Nas, Portishead, Magnetic Fields, και πολλοί άλλοι εμφανίστηκαν δισκογραφικά μέσα στο 1994.
A, και οι Manic Street Preachers βγάζουν το άλμπουμ της ζωής τους -και ένα από τα σπουδαιότερα άλμπουμ της δεκαετίας του ’90: το Holy Bible.
Tέλος, είδαμε και την δισκογραφική «επιστροφή» κάποιων σπουδαίων μουσικών και μπαντών του παρελθόντων, καθώς Pink Floyd, Johnny Cash, Neil Young, Joni Mitchell και Sparks, όλοι τους έβγαλαν σπουδαία άλμπουμ.
Eπανάσταση και στην διανομή της μουσικής
Το 1994 ήταν μια κομβική χρονιά για τη μουσική, όχι μόνο ως προς τα άλμπουμ της, αλλά και ως προς στη διανομή της μουσικής.
Τον Ιούνιο του 1994 οι Aerosmith κυκλοφόρησαν το πρώτο δωρεάν τραγούδι πλήρους διάρκειας που έγινε ποτέ διαθέσιμο στο διαδίκτυο.
Το τραγούδι “Head First” κατέβηκε πάνω από 10.000 φορές στον web server CompuServe μέσα στις πρώτες οκτώ ημέρες από την κυκλοφορία του.
Με τη γέννηση του διαδικτύου τρία χρόνια νωρίτερα, άλλαξε ο τρόπος με τον οποίο καταναλωνόταν η μουσική από το 1994 και μετά.
Το 1994 παρατηρήθηκε μια στροφή προς τις διαδικτυακές βάσεις δεδομένων που θα έφερνε επανάσταση στον τρόπο διανομής και πρόσβασης στη μουσική.
Παρόλο που το Διαδίκτυο δεν «απογειώθηκε» σε καμία περίπτωση το 1994, άνοιξε αναμφίβολα το δρόμο για το πώς θα μεταμορφωνόταν η ροή μουσικής σήμερα.
Το τέλος της δισκογραφίας όπως το γνωρίζαμε
Λίγους μήνες μετά την αυτοκτονία του Κομπέιν, ήταν η σειρά της δισκογραφικής βιομηχανίας να παθαίνει κατάθλιψη και να οδηγείται και αυτή σε μια, τρόπον τινά, αυτοκτονία.
Το εξώφυλλο του τεύχους Ιουνίου του 1994 της πανκ βίβλου Maximumrocknroll ήταν χαρακτηριστικά ωμό: ένα όπλο σφηνωμένο σε ένα στόμα, με το σλόγκαν: «Μερικοί από τους φίλους σας είναι ήδη γαμημένοι».
Στο εσωτερικό δε, δέσποζε το διαβόητο πλέον δοκίμιο του μουσικού-παραγωγού Steve Albini, που με τον τίτλο «The Problem With Music» προλείαινε ουσιαστικά το τέλος της δισκογραφίας και της μουσικής βιομηχανίας, όπως την γνωρίζαμε μέχρι τότε.
Το υπονοούμενο του Αλμπίνι ήταν, την ίδια στιγμή, οδυνηρό αλλά και προφανές.
Τον Δεκέμβριο του 1994 η Warner Music Group αγόρασε το 49% του μεριδίου της δισκογραφικής εταιρείας Sub Pop.
Εκείνη την εποχή η Sub Pop ήταν μια ανεξάρτητη εταιρεία, πιο γνωστή για την κυκλοφορία του ντεμπούτου άλμπουμ Bleach των Nirvana καθώς και συνώνυμο της μουσικής σκηνής του Σιάτλ.
Aλλά μετά τη διεθνή διάδοση του grunge, πολλά από τα συγκροτήματα της εταιρείας ακολούθησαν το παράδειγμα των Nirvana και υπέγραψαν σε μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες.
Αυτή η συμφωνία τερμάτισε τόσο την ανεξαρτησία της (όποιας) Sub Pop καθώς και της ελευθερίας που απολάμβαναν μέχρι τότε οι καλλιτέχνες και οι μουσικοί, ως προς την μουσική και δημιουργική τους έκφραση.
Τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο μετά το 1994…
50 σημαντικά άλμπουμ από το 1994
-
-
- Corrosion of Conformity – Deliverance
- Korn – Korn
- The Future Sound Of London – Lifeforms
- Kyuss – Welcome To Sky Valley
- Plastikman – Musik
- Bad Religion – Stranger Than Fiction
- Βurzum – Hvis Lyset Tar Oss
- Jimmy Page and Robert Plant – No Quarter: Unledded
- Therapy? – Troublegum
- Pearl Jam – Vitalogy
- Pink Floyd – The Division Bell
- Autechre – Amber
- Liz Phair – Whip-Smart
- Neil Young – Sleeps with Angels
- Pantera – Far Beyond Driven
- Primal Scream – Give Out But Don’t Give Up
- Emperor – In the Nightside Eclipse
- Sparks – Gratuitous Sax and Senseless Violins
- Tori Amos – Under the Pink
- Veruca Salt – American Thighs
- NOFX – Punk In Drublic
- Blur – Parklife
- Common – Resurrection
- Frank Black – Teenager of the Year
- Johnny Cash – American Recordings
- Beck – Mellow Gold
- Pavement – Crooked Rain, Crooked Rain
- The Prodigy – Music For The Jilted Generation
- Underworld – Dubnobasswithmyheadman
- Alice In Chains – Jar Of Flies
- Hole – Live Through This
- Jeff Buckley – Grace
- Aphex Twin – Selected Ambient Works Volume II
- Manic Street Preachers – The Holy Bible
- Oasis – Definitely Maybe
- OutKast – Southernplayalisticadillacmuzik
- Portishead – Dummy
- Soundgarden – Superunknown
- The Roots – Do You Want More?!!!??!
- Beastie Boys – Ill Communication
- Green Day – Dookie
- Mary J. Blige – My Life
- Massive Attack – Protection
- Nine Inch Nails – The Downward Spiral
- The Magnetic Fields – The Charm of the Highway Strip
- TLC – CrazySexyCool
- Weezer – Weezer (The Blue Album)
- Nas – Illmatic
- Nirvana – MTV Unplugged In New York
- Elliott Smith – Roman Candle
-
