Στην ψηφιακή εποχή οι κοινωνικές συνδέσεις είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, καθώς όμως περνάμε ατέλειωτες ώρες στα κοινωνικά δίκτυα, πολλές φορές αισθανόμαστε περισσότερο αποκομμένοι και εξαντλημένοι παρά συνδεδεμένοι και ενδυναμωμένοι. Αυτές επηρεάζουν βαθιά την κοινωνική μας ευημερία και την ψυχική υγεία. Σήμερα οι περισσότεροι από εμάς περνούν ώρες καθημερινά συνδεδεμένοι με κοινωνικά δίκτυα και πλατφόρμες, αναζητώντας αλληλεπίδραση και σύνδεση με άλλους. Όμως, η ποιότητα αυτών των συνδέσεων έχει γίνει ένα θέμα συζήτησης, με τον όρο «υγιής κοινωνική διατροφή» να αναδεικνύει την ανάγκη για πιο θετικές και υποστηρικτικές εμπειρίες στον ψηφιακό κόσμο. Δεν πρόκειται για μια απλή επιλογή: είναι μια ανάγκη που απαιτεί προσοχή και δράση.
Τα τελευταία χρόνια οι πλατφόρμες κοινωνικών μέσων προσπαθούν να ενσωματώσουν αλλαγές για να βελτιώσουν την εμπειρία του χρήστη από το περιεχόμενο που προβάλλεται μέχρι τις αλληλεπιδράσεις που προκαλούνται μέσω αυτών. Όμως η αλήθεια είναι ότι η τεχνολογία, αν και έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει την κοινωνική σύνδεση μπορεί να έχει και αρνητικές συνέπειες όταν χρησιμοποιείται με λάθος τρόπο. Κάποιες φορές, παρά τις καλές προθέσεις, οι αλγόριθμοι και οι μετρήσεις των κοινωνικών μέσων αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν την ανάγκη για πιο ουσιαστικές και πιο ανθρώπινες σχέσεις.
Η αρχική πρόταση: Η ανάγκη για «υγιή κοινωνική διατροφή»
Το 2016 αναφέρεται για πρώτη φορά το μοντέλο της «υγιούς κοινωνικής διατροφής», μια έννοια που βασίζεται στην παραδοχή ότι οι ψηφιακές μας αλληλεπιδράσεις, όπως και οι διατροφικές μας επιλογές θα πρέπει να επικεντρώνονται στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Όπως μια διατροφική συνήθεια με 2.000 θερμίδες από λαχανικά διαφέρει από την ίδια ποσότητα θερμίδων από γλυκά, έτσι και η κατανάλωση περιεχομένου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι όλα το ίδιο. Η ποιότητα αυτών των συνδέσεων, η συναισθηματική υποστήριξη και η αυθεντικότητα των αλληλεπιδράσεων είναι τα βασικά στοιχεία που πρέπει να τεθούν σε προτεραιότητα.
Όταν το 2018 το Facebook παρουσίασε την ενημέρωση “Meaningful Social Interactions” (MSI), οι αλγόριθμοι του άλλαξαν για να προωθούν περισσότερο περιεχόμενο από φίλους και οικογένεια, αντί για δημόσιες αναρτήσεις ή σελίδες. Ήταν ένα πρώτο βήμα προς τη δημιουργία πιο ουσιαστικών αλληλεπιδράσεων και ο Mαρκ Ζούκεμπεργκ το αναγνώρισε λέγοντας ότι η πλατφόρμα μπορεί να μειώσει τον χρόνο που περνάει κάποιος στην πλατφόρμα, εστιάζοντας στη «χρήσιμη και όχι την υπερβολική» αλληλεπίδραση. Στην αρχή φαίνεται να υπήρχε μια πραγματική αλλαγή, αλλά όπως φαίνεται και από την εμπειρία οι αλλαγές ήταν ημιτελείς.
Το πρόβλημα της μέτρησης και η έλλειψη πραγματικής σύνδεσης
Η αλλαγή του αλγορίθμου ωστόσο, επικεντρώθηκε περισσότερο στην «ποσότητα» της αλληλεπίδρασης παρά στην ποιότητά της. Όπως οι αλγόριθμοι υπολόγιζαν τη «σημαντική αλληλεπίδραση» μέσω των σχολίων, των κοινοποιήσεων και των αντιδράσεων, αυτό είχε το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα. Περιεχόμενο που προκαλούσε διχασμό και έντονες αντιπαραθέσεις ενισχύθηκε, καθώς αυτό ενθαρρύνει τη «σημαντική συζήτηση» και όχι την οικοδόμηση ουσιαστικών και θετικών σχέσεων. Στα εσωτερικά έγγραφα του Facebook αποκαλύφθηκε ότι αυτή η μέθοδος είχε αρνητικές συνέπειες για το πολιτικό περιεχόμενο, κάνοντάς το πιο διαιρετικό παρά ενωτικό.
Επιπλέον, το Facebook συνέχιζε να παρακολουθεί την αλληλεπίδραση μέσω των δεικτών αλληλεπίδρασης, κάτι που ενώ μπορεί να θεωρηθεί μια μετρήσιμη ένδειξη, δεν αποτυπώνει την ποιότητα των σχέσεων. Είναι σαν να μετράς την υγιεινή της διατροφής με το πόσο μασάει κάποιος αντί με το τι πραγματικά τρώει. Αυτό αποδεικνύει την ανάγκη για μια νέα προσέγγιση, που να προτεραιοποιεί την ποιότητα της κοινωνικής σύνδεσης και όχι μόνο τις αντιδράσεις.
Η ανάγκη για τοπικές συνδέσεις και η συνεργασία με τοπικούς οργανισμούς
Ένα μεγάλο κενό παραμένει και αφορά τις τοπικές συνδέσεις. Εταιρείες όπως η Meta (Facebook) δεν έχουν ακόμη ενσωματώσει πλήρως την εγγύτητα και τις τοπικές συνδέσεις στην πλατφόρμα τους. Παρόλο που υπήρξαν πειραματισμοί με τοπικά χαρακτηριστικά, όπως το Facebook Local και οι Γειτονιές για την ενίσχυση τοπικών συνδέσεων, αυτά τα χαρακτηριστικά παρέμειναν περιφερειακά και δεν έγιναν ποτέ μέρος του κύριου αλγορίθμου του News Feed. Η συνεργασία με τοπικούς οργανισμούς που ενδυναμώνουν την κοινωνική σύνδεση παραμένει περιορισμένη.
Η λύση φαίνεται να είναι η συνεργασία μεταξύ τεχνολογικών πλατφορμών και τοπικών οργανισμών για την ανάπτυξη υβριδικών εμπειριών που συνδυάζουν το online και το offline, με στόχο την ενίσχυση της πραγματικής σύνδεσης. Η επέκταση ωστόσο της τοπικής σύνδεσης συγκρούεται με τις μετρικές ανάπτυξης και εμπλοκής. Η δημιουργία βαθιών τοπικών συνδέσεων δεν είναι τόσο ευέλικτη όσο η ταχύτατη διάδοση του περιεχομένου και για να επιτευχθεί αυτό απαιτεί χρόνο και ουσιαστική αλλαγή στις προτεραιότητες των εταιρειών.
Η ανάγκη για αλλαγή στην προσέγγιση των κοινωνικών μέσων
Η πραγματική πρόοδος θα έρθει μόνο όταν οι αλγόριθμοι των κοινωνικών μέσων εστιάσουν περισσότερο στην ποιότητα των σχέσεων παρά στη μαζική ποσότητα των αντιδράσεων. Οι κοινωνικές πλατφόρμες πρέπει να ενσωματώσουν χαρακτηριστικά που ενθαρρύνουν βαθύτερες σχέσεις, που ενισχύουν την ψυχική υγεία και τη συναισθηματική υποστήριξη, όχι απλώς το «like» ή την κοινοποίηση. Αυτό απαιτεί την ένταξη ουσιαστικών μετρικών για τη μέτρηση της ποιότητας των σχέσεων και της πραγματικής συναισθηματικής υποστήριξης που προσφέρουν οι πλατφόρμες.
Η διατήρηση μιας “υγιούς κοινωνικής διατροφής” στον ψηφιακό κόσμο δεν είναι απλώς μια ωραία σκέψη: είναι μια ανάγκη για την ευημερία μας που απαιτεί προσοχή και στρατηγική. Οι τεχνολογικές πλατφόρμες έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε ψηφιακά. Είναι στο χέρι τους να επιλέξουν αν θα δημιουργήσουν περιβάλλοντα που θρέφουν ή εξαντλούν τις σχέσεις μας.
*Mε στοιχεία από το Psychology Today.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Στην ψηφιακή εποχή οι κοινωνικές συνδέσεις είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, καθώς όμως περνάμε ατέλειωτες ώρες στα κοινωνικά δίκτυα, πολλές φορές αισθανόμαστε περισσότερο αποκομμένοι και εξαντλημένοι παρά συνδεδεμένοι και ενδυναμωμένοι. Αυτές επηρεάζουν βαθιά την κοινωνική μας ευημερία και την ψυχική υγεία. Σήμερα οι περισσότεροι από εμάς περνούν ώρες καθημερινά συνδεδεμένοι με κοινωνικά δίκτυα και πλατφόρμες, αναζητώντας αλληλεπίδραση και σύνδεση με άλλους. Όμως, η ποιότητα αυτών των συνδέσεων έχει γίνει ένα θέμα συζήτησης, με τον όρο «υγιής κοινωνική διατροφή» να αναδεικνύει την ανάγκη για πιο θετικές και υποστηρικτικές εμπειρίες στον ψηφιακό κόσμο. Δεν πρόκειται για μια απλή επιλογή: είναι μια ανάγκη που απαιτεί προσοχή και δράση.
Τα τελευταία χρόνια οι πλατφόρμες κοινωνικών μέσων προσπαθούν να ενσωματώσουν αλλαγές για να βελτιώσουν την εμπειρία του χρήστη από το περιεχόμενο που προβάλλεται μέχρι τις αλληλεπιδράσεις που προκαλούνται μέσω αυτών. Όμως η αλήθεια είναι ότι η τεχνολογία, αν και έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει την κοινωνική σύνδεση μπορεί να έχει και αρνητικές συνέπειες όταν χρησιμοποιείται με λάθος τρόπο. Κάποιες φορές, παρά τις καλές προθέσεις, οι αλγόριθμοι και οι μετρήσεις των κοινωνικών μέσων αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν την ανάγκη για πιο ουσιαστικές και πιο ανθρώπινες σχέσεις.
Η αρχική πρόταση: Η ανάγκη για «υγιή κοινωνική διατροφή»
Το 2016 αναφέρεται για πρώτη φορά το μοντέλο της «υγιούς κοινωνικής διατροφής», μια έννοια που βασίζεται στην παραδοχή ότι οι ψηφιακές μας αλληλεπιδράσεις, όπως και οι διατροφικές μας επιλογές θα πρέπει να επικεντρώνονται στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Όπως μια διατροφική συνήθεια με 2.000 θερμίδες από λαχανικά διαφέρει από την ίδια ποσότητα θερμίδων από γλυκά, έτσι και η κατανάλωση περιεχομένου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι όλα το ίδιο. Η ποιότητα αυτών των συνδέσεων, η συναισθηματική υποστήριξη και η αυθεντικότητα των αλληλεπιδράσεων είναι τα βασικά στοιχεία που πρέπει να τεθούν σε προτεραιότητα.
Όταν το 2018 το Facebook παρουσίασε την ενημέρωση “Meaningful Social Interactions” (MSI), οι αλγόριθμοι του άλλαξαν για να προωθούν περισσότερο περιεχόμενο από φίλους και οικογένεια, αντί για δημόσιες αναρτήσεις ή σελίδες. Ήταν ένα πρώτο βήμα προς τη δημιουργία πιο ουσιαστικών αλληλεπιδράσεων και ο Mαρκ Ζούκεμπεργκ το αναγνώρισε λέγοντας ότι η πλατφόρμα μπορεί να μειώσει τον χρόνο που περνάει κάποιος στην πλατφόρμα, εστιάζοντας στη «χρήσιμη και όχι την υπερβολική» αλληλεπίδραση. Στην αρχή φαίνεται να υπήρχε μια πραγματική αλλαγή, αλλά όπως φαίνεται και από την εμπειρία οι αλλαγές ήταν ημιτελείς.
Το πρόβλημα της μέτρησης και η έλλειψη πραγματικής σύνδεσης
Η αλλαγή του αλγορίθμου ωστόσο, επικεντρώθηκε περισσότερο στην «ποσότητα» της αλληλεπίδρασης παρά στην ποιότητά της. Όπως οι αλγόριθμοι υπολόγιζαν τη «σημαντική αλληλεπίδραση» μέσω των σχολίων, των κοινοποιήσεων και των αντιδράσεων, αυτό είχε το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα. Περιεχόμενο που προκαλούσε διχασμό και έντονες αντιπαραθέσεις ενισχύθηκε, καθώς αυτό ενθαρρύνει τη «σημαντική συζήτηση» και όχι την οικοδόμηση ουσιαστικών και θετικών σχέσεων. Στα εσωτερικά έγγραφα του Facebook αποκαλύφθηκε ότι αυτή η μέθοδος είχε αρνητικές συνέπειες για το πολιτικό περιεχόμενο, κάνοντάς το πιο διαιρετικό παρά ενωτικό.
Επιπλέον, το Facebook συνέχιζε να παρακολουθεί την αλληλεπίδραση μέσω των δεικτών αλληλεπίδρασης, κάτι που ενώ μπορεί να θεωρηθεί μια μετρήσιμη ένδειξη, δεν αποτυπώνει την ποιότητα των σχέσεων. Είναι σαν να μετράς την υγιεινή της διατροφής με το πόσο μασάει κάποιος αντί με το τι πραγματικά τρώει. Αυτό αποδεικνύει την ανάγκη για μια νέα προσέγγιση, που να προτεραιοποιεί την ποιότητα της κοινωνικής σύνδεσης και όχι μόνο τις αντιδράσεις.
Η ανάγκη για τοπικές συνδέσεις και η συνεργασία με τοπικούς οργανισμούς
Ένα μεγάλο κενό παραμένει και αφορά τις τοπικές συνδέσεις. Εταιρείες όπως η Meta (Facebook) δεν έχουν ακόμη ενσωματώσει πλήρως την εγγύτητα και τις τοπικές συνδέσεις στην πλατφόρμα τους. Παρόλο που υπήρξαν πειραματισμοί με τοπικά χαρακτηριστικά, όπως το Facebook Local και οι Γειτονιές για την ενίσχυση τοπικών συνδέσεων, αυτά τα χαρακτηριστικά παρέμειναν περιφερειακά και δεν έγιναν ποτέ μέρος του κύριου αλγορίθμου του News Feed. Η συνεργασία με τοπικούς οργανισμούς που ενδυναμώνουν την κοινωνική σύνδεση παραμένει περιορισμένη.
Η λύση φαίνεται να είναι η συνεργασία μεταξύ τεχνολογικών πλατφορμών και τοπικών οργανισμών για την ανάπτυξη υβριδικών εμπειριών που συνδυάζουν το online και το offline, με στόχο την ενίσχυση της πραγματικής σύνδεσης. Η επέκταση ωστόσο της τοπικής σύνδεσης συγκρούεται με τις μετρικές ανάπτυξης και εμπλοκής. Η δημιουργία βαθιών τοπικών συνδέσεων δεν είναι τόσο ευέλικτη όσο η ταχύτατη διάδοση του περιεχομένου και για να επιτευχθεί αυτό απαιτεί χρόνο και ουσιαστική αλλαγή στις προτεραιότητες των εταιρειών.
Η ανάγκη για αλλαγή στην προσέγγιση των κοινωνικών μέσων
Η πραγματική πρόοδος θα έρθει μόνο όταν οι αλγόριθμοι των κοινωνικών μέσων εστιάσουν περισσότερο στην ποιότητα των σχέσεων παρά στη μαζική ποσότητα των αντιδράσεων. Οι κοινωνικές πλατφόρμες πρέπει να ενσωματώσουν χαρακτηριστικά που ενθαρρύνουν βαθύτερες σχέσεις, που ενισχύουν την ψυχική υγεία και τη συναισθηματική υποστήριξη, όχι απλώς το «like» ή την κοινοποίηση. Αυτό απαιτεί την ένταξη ουσιαστικών μετρικών για τη μέτρηση της ποιότητας των σχέσεων και της πραγματικής συναισθηματικής υποστήριξης που προσφέρουν οι πλατφόρμες.
Η διατήρηση μιας “υγιούς κοινωνικής διατροφής” στον ψηφιακό κόσμο δεν είναι απλώς μια ωραία σκέψη: είναι μια ανάγκη για την ευημερία μας που απαιτεί προσοχή και στρατηγική. Οι τεχνολογικές πλατφόρμες έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε ψηφιακά. Είναι στο χέρι τους να επιλέξουν αν θα δημιουργήσουν περιβάλλοντα που θρέφουν ή εξαντλούν τις σχέσεις μας.
*Mε στοιχεία από το Psychology Today.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
