Ο καλλιτέχνης και γραφίστας Jamie Reid -ο δημιουργός των εξωφύλλων των “Anarchy in the U.K.” (1976) και “God Save the Queen” (1977) των Sex Pistols– πέθανε χθες σε ηλικία 76 ετών. Για όσους θυμούνται το πρώτο σινγκλ των Pistols, το “Anarchy” έδειχνε μια σκισμένη και κουρελιασμένη σημαία Union Jack, ραμμένη με παραμάνες και συνδετήρες. Σε αυτό το εξώφυλλο έκανε και πρώτη φορά την εμφάνισή του το κλασικό logo των Sex Pistols, φτιαγμένο με γράμματα σαν να ήταν κολλημένα σε απειλητική επιστολή λύτρων. Το έργο του Reid για το “God Save the Queen”, ίσως είναι πιο γνωστό και αρχικά απαγορευμένο σε όλη την επικράτεια της Μεγάλης Βρετανίας. Δείχνει το παραμορφωμένο πορτρέτο της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ του Cecil Beaton, με μια παραμάνα στο στόμα της. Πρόκειται για μια εμβληματική εικόνα που, με ένα χτύπημα, ένωσε την πολυδύναμη επίθεση του Malcolm McLaren και των Sex Pistols στη μουσική βιομηχανία, την τέχνη, την πολιτική, την ίδια την αναρχία και την πρόκληση, καθορίζοντας έτσι αυτόματα και την πιο λαϊκή εικόνα του πανκ. Φυσικά, λίγο αργότερα και μετά τις βόλτες από την μια δισκογραφική στην άλλη, ο Reid δημιούργησε επίσης το εξώφυλλο για το ντεμπούτο ορόσημο της πάνκ μπάντας “Never Mind the Bollocks, Here’s the Sex Pistols”, καθώς και πολλά άλλα singles που ακολούθησαν για το συγκρότημα και την ταινία τους, “The Great Rock ‘n’ Roll Swindle”.

Ωστόσο, το έργο του Jamie Reid δεν περιορίστηκε μόνο στην αισθητική. Ο καλλιτέχνης προκάλεσε τα συμβατικά όρια της τέχνης, ενσωματώνοντας κοινωνική κριτική και πολιτικό ακτιβισμό στο έργο του. Οι αφίσες και τα σχέδιά του αντικατοπτρίζουν την αντίδρασή του σε ζητήματα όπως η ανισότητα, η ελευθερία και ο πολιτικός αγώνας. Γεννημένος σε μια οικογένεια σοσιαλιστών στο Croydon του Νότιου Λονδίνου το 1947, ο Reid φοίτησε στα κολέγια τέχνης του Wimbledon και του Croydon στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Στο τελευταίο συναντήθηκε με τον McLaren, και εκεί τους ένωσε το κοινό τους ενδιαφέρον για τον Guy Debord και την Καταστασιακή Διεθνή, την πρωτοποριακή οργάνωση επαναστατών, πολιτικών και κοινωνικών θεωρητικών που αποστάλαξε τις πιο αιχμηρές και προκλητικές κριτικές του 20ού αιώνα για τον καπιταλισμό σε καταιγιστικά κείμενα που ενέπνευσαν τις μαζικές απεργίες και τις πολιτικές αναταραχές στο Παρίσι τον Μάιο του 1968.

Το 1970, ο Reid ήταν συνιδρυτής του ριζοσπαστικού πολιτικού περιοδικού Suburban Press. Η εφημερίδα, η κύρια παραγωγή μιας κολεκτίβας που παρήγαγε επίσης ένα ευρύ φάσμα άλλου προεκλογικού υλικού για την αδέσμευτη ελευθεριακή αριστερά, ήταν μια συνεπής και ακούραστη κριτική του πολεοδομικού σχεδιασμού της ελεύθερης αγοράς και των επιπτώσεών της στην κοινοτική ζωή της πόλης. Ήταν επίσης το σημείο όπου ένας πολιτικός καλλιτέχνης, πριν γίνει γνωστός για τα έργα τέχνης που θα έκανε αργότερα για τους Sex Pistols, ακόνιζε τα δόντια του ως DIY γραφίστας και ακτιβιστής. Λίγο αργότερα, το 1974 σχεδίασε ένα βιβλίο με καταστασιακά κείμενα, το Leaving the 20th Century: The Incomplete Work of the Situationist International και έξι χρόνια αργότερα, όταν ο McLaren δημιούργησε τους Sex Pistols μέσα στο διάσημο μαγαζί της Kings Road, το οποίο διατηρούσε μαζί με τη Vivienne Westwood, ο Reid έγινε ο de facto καλλιτεχνικός διευθυντής των Pistols.

Ενώ η σύντομη, και περιστασιακά, κακή φήμη των Sex Pistols κατέρρευσε τον Ιανουάριο του 1978, μετά τη σύντομη περιοδεία τους στην Αμερική, ο Reid συνέχισε να δημιουργεί τέχνη και να δίνει διαλέξεις σε σχολεία. Σχεδίασε ένα στούντιο ηχογράφησης και διαμαρτυρήθηκε για τα πάντα, από την αντι-ομοφυλοφιλική νομοθεσία μέχρι τον Damien Hirst. Όταν, το 2009, ο Hirst απείλησε να μηνύσει έναν φοιτητή για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων, ο Reid επανασχεδίασε το έργο του “God Save the Queen” με τις λέξεις “God Save Damien Hirst”, λέγοντας στον Guardian ότι «βρίσκω ειρωνικό το γεγονός ότι άνθρωποι όπως ο Damien Hirst και η Tracey Emin μιλούν για το punk ως σημαντική επιρροή. Για μένα αυτά είναι τα πραγματικά παιδιά της Θάτσερ, γιατί τους έβαλε στην εξουσία η Saatchi & Saatchi».

Η πανδαισία της έκφρασης

Η αισθητική του Reid ήταν συχνά ενοχλητική και προκλητική, καθώς ανέτρεπε τα συμβατικά όρια της τέχνης και του design. Τα έργα του προκαλούσαν συζητήσεις, αντιδράσεις, ανάγκαζαν τον θεατή να αναθεωρήσει τις απόψεις του.

Πιο πρόσφατα, δημιούργησε μια σειρά άγριων έργων τέχνης που χλεύαζαν τον Ντόναλντ Τραμπ και την κουλτούρα των celebrities γενικότερα. Μια συλλογή του 1987 με έργα του Reid, “Up They Rise: The Incomplete Works of Jamie Reid”, η οποία περιείχε επίσης συνεντεύξεις και κείμενα από τον συγγραφέα και γνωστό ιστορικό του πανκ Jon Savage, συγκέντρωσε το έργο του μέχρι τότε.

Τα τελευταία χρόνια, ο Reid συνεργάστηκε με τον Shepard Fairey (τον Αμερικανό ακτιβιστή και ιδρυτή της OBEY Clothing, η οποία προέκυψε από τη σκηνή του skateboarding), το κίνημα Occupy (το διεθνές λαϊκιστικό κοινωνικοπολιτικό κίνημα που εξέφραζε την αντίθεσή του στην κοινωνική και οικονομική ανισότητα και στην προφανή έλλειψη “πραγματικής δημοκρατίας” σε όλο τον κόσμο), τις Pussy Riot και το κίνημα Extinction Rebellion. Ένωσε επίσης τις δυνάμεις του με την Comme des Garcons το 2008 και τον Valentino το 2017, και στις δύο περιπτώσεις για δουλειά σε ανδρικές συλλογές. Το έργο του σήμερα βρίσκεται στις συλλογές του MoMA, της Tate Gallery, του Museum of Fine Art του Χιούστον και του Victoria and Albert Museum, μεταξύ άλλων ιδρυμάτων.

To 1996, εργαζόμενος στο περιοδικό ΚLIK είχα την τιμή και τη χαρά να συνομιλήσω μαζί του στο τηλέφωνο, με αφορμή την εσωτερική διακόσμηση και το σχεδιασμό του Strongroom Recording Studio στο Hackney του Λονδίνου. Η συνέντευξη βρίσκεται χαμένη σε κάποιο παλιό τεύχος του KLIK και κάποια στιγμή προφανώς θα ξεθαφτεί. Μέχρι εκείνη τη στιγμή θα θυμηθώ μια ατάκα του, την οποία έχω ξεχωρίσει μέσα από τις πολυάριθμες συνομιλίες μου με σημαντικούς και αγαπημένους ανθρώπους της ποπ κουλτούρας. «Η σύγχρονη κουλτούρα είναι προσανατολισμένη προς την υποταγή και όταν οι άνθρωποι παρασύρονται από το mainstream χάνουν τον ριζοσπαστισμό και το πνεύμα τους. Εγώ απλά δεν ήθελα ποτέ να μπω σε αυτόν τον αιμομικτικό κόσμο».

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Strongroom (@strongroom.studios)

 

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News