Με μεγάλη ευκολία θα μπορούσαμε να πούμε πως η πανδημία έδωσε τον χρόνο, αλλά και τη σκέψη μπροστά στην ματαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης σε κορυφαίους δημιουργούς να κάνουν πράξη το έργο που σημάδεψε το ταξίδι τους στην έβδομη Τέχνη. Ήδη όμως από το 2018 ο Αλφόνσο Κουαρόν παρέδωσε το δίκο του «είναι» μέσα από το “ROMA”. Aκολούθησαν ο Μάρτιν Σκορσέζε με τον “Ιρλανδό”, ο Κουεντίν Ταραντίνο με το “Οnce Upon a Hollywood”, ο Πέδρο Αλμοδόβαρ με το “Πόνος και Δόξα”, ο Πάολο Σορεντίνο με το “Χέρι του Θεού”, ο Σπίλμπεργκ με το “Fabelmans” και φυσικά ο Κρίστοφερ Νόλαν με το “Οppenheimer” που σάρωσε τα Όσκαρ και το “Κασκαντέρ” του Ντέιβιντ Λιτς, το οποίο κάνει πρεμιέρα στις ελληνικές αίθουσες αυτές τις ημέρες.

“ROMA”, Aλφόνσο Κουαρόν, 2018

Ένα αυτοβιογραφικό σημείωμα για την πατρίδα του και τις γυναίκες, που σημάδεψαν τη ζωή του στα πρώτα της χρόνια. Ένας από τους τρεις μεγάλους του μεξικανικού σινεμά, μαζί με τον Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο και τον Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου, κινηματογραφεί το απλό, το καθημερινό, που στην εποχή μας τείνει να χαθεί μέσα στους εξοντωτικούς ρυθμούς. Μεταφερόμαστε στο μακρινό 1970 αμέσως μετά το Μουντιάλ. Σε μία περίοδο πολιτικών αναταραχών για τη κεντρική Αμερική. 140 λεπτά δράσης. Σε ταράζει, σε σοκάρει, σε συγκινεί, ίσως σε μπερδεύει. Καθ΄όλη της διάρκεια σε ασπρόμαυρο φόντο που όμως δεν κουράζει. Ένας φόρος τιμής στη μεσαία και την αδύναμη τάξη, τους αληθινούς μαχητές της ζωής, που δεν τρομάζουν και πασχίζουν για το τώρα και ελπίζουν σε ένα καλύτερο αύριο, κοιτώντας τον ουρανό. Χρυσός Λέοντας στη Βενετία, γιατί φώναξε στη ψυχή του θεατή πως ο κυνισμός σκοτώνει τις ανθρώπινες σχέσεις. Η επικοινωνία είναι οι απάντηση στην μοναξιά, την κατάθλιψη και τις άλλες ψυχολογικές νόσους της εποχής.

“Ιρλανδός”, Μάρτιν Σκορσέζε, 2019

“The Irishman” βασισμένο στο “I heard you paint houses” του Charles Brandt. Ένα γκανγκστεστερικό κρεσέντο μας μεταφέρει νοερά σε μία άλλη εποχή, με την αυτοδικία έμμεσα να επικροτείται. Η δύναμη της εξουσίας είναι παροδική. Σε έναν ακήρυχτο πόλεμο επιβιώνει και φτάνει μέχρι τα βαθιά γεράματα ο πιο ευέλικτος. Κάστες ιταλοαναθρεμένων ανθρώπων με ρίζες στην μαφία παλεύουν να κρατήσουν τα κεκτημένα, αλλά ουσιαστικά πέφτουν οι ίδιοι μέσα στον λάκο που θα θάβουν για τους άλλους. Τραγική ειρωνεία. Μέχρι να φτάσουμε όμως εκεί έχουμε αρκετά ξεκαθαρίσματα, όρκους τιμής, επιβράβευση της υπακοής, μία μακρά διαδρομή χρημάτων και πολλές άλλες παθογένειες. Είμαι ηθικά “υποχρεωμένος” να πλέξω το εγκώμιο του Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Γοητευμένος από την ερμηνεία του. Τι κι αν το σώμα είναι πλέον βαρύ, το πνεύμα του τον οδηγεί σε μία οσκαρική ερμηνεία. Η απαλή μουσική τόσο συγκινητική που σε ταξιδεύει από μόνη της σε μία αναδρομή γνώσης και συνειδητοποίησης στον χρόνο. Τον μοναδικό νικητή, αυτόν που δε θα χάσει ποτέ, όσες αλλαγές κι αν γίνουν στη γη μέχρι αυτή να καταστραφεί.

“Οnce Upon a Hollywood”, Κουεντίν Ταραντίνο, 2019

Το 1969 είναι μία χρονιά με γεγονότα που συντάραξαν τον κόσμο. Από τον Μάη του 68΄στην Ευρώπη, στον πόλεμο του Βιετνάμ, στους Χίπεις και στη δολοφονία της Σάρον Τέιτ, σύζυγο του Ρομάν Πολάνσκι από την “Μanson Family”. Εδώ μπορεί να έχουμε ένα μικρό κενό, οπότε για να είμαστε 100% μέσα, ίσως πρέπει να κάνουμε μία μικρή ιστορική αναδρομή. 9 Αυγούστου 1969. Λος Άντζελες, Χόλιγουντ. Επιστέγασμα βαθιάς γνώσης μέσα από την εμπειρία και μία πορεία ετών στην πρώτη γραμμή. Βαθιά προσωπικό, ρομαντικό, ηδονιστικό. Μία διαδρομή μνήμης και ταυτόχρονα ένα γράμμα αγάπης και τρέλας σε όλους εμάς και φυσικά στους επόμενους. Σαν ένα οδοιπορικό αναζήτησης στο παρελθόν, σαν ένα ταξίδι για να θυμηθεί και να γράψει το δικό του έργο ζωής. Τα όρια ανάμεσα στο αληθινό και το ψεύτικο, στην πραγματικότητα και τον μύθο γίνονται δυσδιάκριτα κι εκεί ο σκηνοθέτης σε έχει ήδη υπνωτίσει και σε μεταφέρει στον δικό του κόσμο. Πρέπει να επιβιώσεις. Ένας ύμνος στην ανδρική φιλία μέχρι το φινάλε. Λεονάρντο Ντι Κάπριο και Μπραντ Πιτ ίσως στην καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του, ως ο απόλυτος αντι-σταρ, που ξέρει καλά να κρύβει τα ένοχα μυστικά του παρελθόντος.

“Πόνος και Δόξα”, Πέδρο Αλμοδόβαρ, 2019

Ο Ισπανός σκηνοθέτης καταθέτει το πόνημά του για τη ζωή του δημιουργού, του καλλιτέχνη. Από ζενίθ στο ναδίρ κι αντίστροφα. Μία καθημερινότητα γεμάτη μεταπτώσεις. Πρέπει να έχεις τη δύναμη ψυχής να ισορροπείς. Να γνωρίζεις καλά μέσα σου ποιος είσαι και που βαδίζεις. Ο τίτλος περιγράφει εξαιρετικά τη διαδρομή. Πόνος, πόνος, πόνος … ενδεχομένως δόξα ή έστω χαρά … Ο Σαλβαδόρ Μαγιώ, βετεράνος σκηνοθέτης ακροβατεί ανάμεσα στην μοναξιά του σήμερα και τα τραύματα του παρελθόντος. Ανατρέχει κάποιες στιγμές ακόμα και 30 χρόνια πίσω, σα να θέλει να διορθώσει τα κακώς κείμενα και να ξαναγράψει την ιστορία από την αρχή. “Το γράψιμο είναι ζωγραφική με γράμματα”. Ο Αντόνιο Μπαντέρας μας επιφυλάσσει ένα δυναμικό comeback. Bραβείο ανδρικής ερμηνείας στις Κάννες για έναν άνθρωπο που αρνείται να συμφιλιωθεί με το γήρας. Υποφέρει ακριβώς γιατί δεν υπάρχει κάτι που να τον κάνει να γράψει. Σαφώς το φιλμ παίρνει αυτοβιογραφικές διαστάσεις, καθώς ο πρωταγωνιστής ζει στο σπίτι του ίδιου του Αλμοδόβαρ, ενώ η κόμμωσή του παραπέμπει επίσης σε αυτόν. Είναι όμως κάτι πολύ περισσότερο. Είναι ένας ύμνος στην ματαιότητα των πάντων.

“Το Χέρι του Θεού”, Πάολο Σορεντίνο, 2021

O σπουδαίος σκηνοθέτης να συναντήσει τη γενέτειρά του, πόλη του Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα και να δημιουργήσει έναν φόρο τιμής στον θρύλο του παγκόσμιου ποδοσφαίρου και ταυτόχρονα ένα γράμμα της δικής του ενηλικίωσης. Μπορούμε να πούμε ότι είναι το έργο ζωής του Σορεντίνο; Στα 52 του χρόνια πραγματικά μου είναι πολύ δύσκολο να το γράψω. Δεν μπορώ να το αποκλείσω όμως κιόλας. Θα αφήσω τον χρόνο να το κρίνει. Το σίγουρο είναι πως ο Ιταλός κάνει σινεμά, μονάχα όταν έχει κάτι να πει κι εδώ έχει να μας πει πολλά. Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής φέτος στη Βενετία για μία ιστορία που καταλήγει να είναι ένα γράμμα αποχαιρετισμού στην παιδική ηλικία, τα πάθη και τους μύθους. Mε τον αειθαλή Τόνι Σερβίλο κι αποκάλυψη τον Φιλίπο Σκότι.

“Fabelmans”, Στίβεν Σπίλμπεργκ, 2022

Mία γλυκόπικρη ιστορία τόσο άμεση, όπως ακριβώς η ίδια η ζωή. Πρωταγωνιστής μας ο Σαμ Φέιμπελμαν. Από μικρός εντυπώνει εικόνες και τα χέρια του πιάνουν. Είναι λοιπόν θέμα χρόνου να βρεθεί στα χέρια του μία κάμερα και να αρπάξει την ευκαιρία από τα μαλλιά. Οι περιπέτειες όμως και οι συνεχείς ανατροπές στην πορεία θα τον δοκιμάσουν σε όλα επίπεδα. Η δύσκολη ενηλικίωση, η σχέση πατέρα-γιου, το πάθος για την καταξίωση (δεν είναι χόμπυ), το ταλέντο κι η ανάδειξή του είναι πράγματα που θέτει προς βαθιά συζήτηση ο δημιουργός. Υπαρξιακά ερωτήματα, στοχασμοί μίας ολόκληρης διαδρομής κι ως επιμύθιο ότι ο ορίζοντας πρέπει να βρίσκεται είτε στο πάνω, είτε στο κάτω μέρος του κάδρου και ποτέ στη μέση αυτού.

“Oppenheimer”, Κρίστοφερ Νόλαν, 2023

Η τρίωρη περιπλάνηση στο σύμπαν του είναι μία επώδυνη διαδικασία με το τελευταίο μέρος να αποζημιώνει το κοινό σε κάθε περίπτωση. Ένα αληθινό μανιφέστο του Νόλαν με ποικίλες προεκτάσεις που προσπαθεί να αποκαταστήσει τόσο τον βασικό του ήρωα, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Η επιλογή του ήρωα μόνο τυχαία δε φαντάζει στα δικά μας μάτια. Ο σκηνοθέτης ταυτίζεται με την αδικία που βίωσε ο πρωταγωνιστής του. Κάθε του κίνηση κρύβει τον ψυχισμό του Νόλαν που τόσο πολύ επιθυμεί την καθολική αναγνώριση το έργο του στο κινηματογραφικό πάνθεον. Ο σκηνοθέτης σε κάθε ευκαιρία άλλωστε τονίζει πως ο «πατέρας της ατομικής βόμβας» είναι ο πιο σημαντικός άνθρωπος που έζησε ποτέ. Πλέκει το εγκώμιό του, αποθεώνει την εμβληματική του φύση και δίνει μία φιλοσοφική διάσταση στην αφήγησή του. Θεωρείται κοινά αποδεκτό ότι το σινεμά του Νόλαν δεν έχει γραμμικότητα (Interstellar, Dunkirk). Αυτή τη φορά μοιάζει να έχει δώσει ένα ραντεβού «εξιλέωσης» με τον χρόνο. Μέχρι να βρεθεί πιστός σε αυτό θα συνεχίζει τις αγωνιώδεις του απόπειρες. Όλα δείχνουν όμως πως είναι πολύ κοντά σε αυτό που επιθυμεί να αφήσει ως παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές. Η υστεροφημία του θα φέρει φαρδιά πλατιά τον τίτλο, “Οppenheimer” («οραματιζόμαστε ένα μέλλον»).

“Κασκαντέρ”, Ντέιβιντ Λιτς, 2024

Οι “Κασκαντέρ” είναι άνθρωποι των δύσκολων αποστολών. Εξαιρετικά υποτιμημένοι ως ρόλοι στο σύνολό τους. Ο Ντέιβιντ Λιτς δίνει αυτοβιογραφική χροιά σε αυτήν του την ταινία και προσπαθεί να σηκώσει όσο τον δυνατόν ψηλότερα των υποστηρικτικό τους χαρακτήρα που γίνεται κομβικός για την επιτυχία τεράστιων παραγωγών. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο έμπειρος σκηνοθέτης παίρνει αυτήν την κατεύθυνση. Αυτή τη φορά όμως το πράττει σε μία χρονική συγκυρία που γίνεται λόγος ακόμα και εισαγωγή ως νέα κατηγορία στα Όσκαρ. Ο Ράιαν Γκόσλινγκ φωτίζει με τη λαμπερότητά του τον ρόλο του “κασκαντέρ”. Το είχε κάνει αν θυμάστε καλά λίγα χρόνια πριν κι ο Μπραντ Πιτ στο “Κάποτε στο Χόλιγουντ” του Κουεντίν Ταραντίνο.