Απόλυτα επίκαιρο, άψογα οικοδομημένο, άρτια σκηνοθετημένο το νέο έργο του Γερμανού Έντβαρντ ή Έντουαρντ Μπέργκερ (βασισμένο στο βιβλίο του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ) έχει κερδίσει το κοινό στις πρώτες ημέρες προβολής του στην μεγαλύτερη πλατφόρμα του κόσμου. Έχοντας παρακολουθήσει σε εφηβική ηλικία το “Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο” κατανόησα τη σπουδαία αντιπολεμική του αξία. Αυτή τη φορά όλα τα τεχνολογικά μέσα της εποχής χρησιμοποιούνται υποδειγματικά κι οικοδομείται ένα θρίλερ επιβίωσης κι έντονης ψυχικής δοκιμασίας με διάρκεια πάνω από δύο ώρες.

Ιστορικά είναι γνωστό πως οι Γερμανοί προς το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου επιστράτευσαν παιδιά, ακόμα και ανήλικα. Η ευαισθησία του δημιουργού ξεκινάει με αφετηρία το 1917 (το μυαλό μας πηγαίνει κατευθείαν στο έργο του Σαμ Μέντες). Η δίνη του πολέμου δεν αφήνει περιθώρια για περιστροφές. Η αρχική ευφορία και το χαμόγελο των νεαρών που τους καλούν στο μέτωπο μετατρέπεται σε τρόμο και συρρίκνωση της προσωπικότητας τους. Ακολουθώντας την πορεία του Πάουλ, αυτόματα γινόμαστε μάρτυρες των γεγονότων. Δεν υπάρχει διέξοδος διαφυγής παρά μόνο ο θάνατος. Ποτάμια αίματος, χιλιάδες νεκροί σε στοίβες σαν άμορφη μάζα και τα ρούχα τους ξανά προς χρήση.

Ο φακός κάνει μαγικά πράγματα. Αφετηρία μία σαγηνευτική εικόνα. Εκεί μένει για περίπου ένα λεπτό, παγώνει. Στην πορεία γεννιέται ένα ντελίριο συναισθημάτων συμπόνοιας. Το σκηνικό αποδίδεται με ακρίβεια κι ας έχουν περάσει παραπάνω από εκατό χρόνια. Το γράμμα της συζύγου ραγίζει καρδιές. Η προοικονομία, «θα επιτεθούν άγρια» λειτουργεί ως καταλύτης. Τα πεδία των μαχών, τα χαρακώματα, οι συνεχείς συγκρούσεις, ο ήχος των εχθρών που πλησιάζουν. Μέσα σε αυτό το σκοτεινό φόντο, υπάρχει μία ηλιαχτίδα ελπίδας. Ένας Γερμανός κι ένας Γάλλος δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα μεταξύ τους. Ο νους μας ταξιδεύει στο “Ποτάμι” του Αντώνη Σαμαράκη.

Σε μία εποχή που μαίνεται ένας υβριδικός πόλεμος στην Ευρώπη και πάντα υπάρχει η απειλή της γενικευμένης σύρραξης, έρχεται αυτή η ταινία να μας θυμίσει τι πάει να πει πόλεμος με έμφαση στις συνέπειές του σε όλα τα επίπεδα. Η μεγαλύτερη κατάρα που μπορεί να χτυπήσει την ανθρωπότητα. Αποκτήνωση. Δεν υφίσταται λογική παρά μόνο τραυματισμένα ένστικτα επιβίωσης. Ο άνθρωπος σε αυτή τη συνθήκη είναι ικανός να προβεί σε αποτρόπαιες πράξεις, να ξεπεράσει τα όριά του και να διαπράξει αυτό που χαρακτηρίζουμε ως «εγκλήματα πολέμου».

Οι ευαίσθητες γραμμές εξουσίας και αντοχής εξουθενώνουν πέρα από τους πρωταγωνιστές και τον θεατή. Δημιούργησα συνθήκες αίθουσας για να δω την ταινία και πραγματικά σηκώθηκα με ένα βάρος όταν ολοκληρώθηκε. Ένα ψυχολογικό θρίλερ από την πλευρά των ηττημένων, που δεν προσπαθεί να δικαιολογήσει το παραμικρό. Το «παιχνίδι» των χαμένων ταυτοτήτων είναι επίσης πολύ έξυπνο και βασίζεται σε στοιχεία και μαρτυρίες. Μας μεταφέρει σε μία επίγεια κόλαση και μας ρωτάει με σαφήνεια: «Θέλετε να το ζήσουμε ξανά όλο αυτό;»