Η έννοια του «ψυχεδελικού» ή της «ψυχεδέλειας» στο σινεμά δεν είναι καινούργια υπόθεση, ούτε «προνόμιο» σύγχρονων και εκκεντρικών κινηματογραφιστών, όπως ο Gaspar Noe ή ο Leos Carax.

Το ψυχεδελικό σινεμά ανάγει τις ρίζες του στον Luis Bunuel, ο οποίος ήταν ο πρώτος που έβαλε το στοιχείο των ονείρων και του καταπιεσμένου μας υποσυνείδητου στο επίκεντρο του κινηματογραφικού φακού του.

Η σκυτάλη στη συνέχει πέρασε στα χέρια του Χιλιανού Alejandro Jodorowsky και του Βρετανού Ken Russell, αλλά και της πάντα σπουδαίας ιαπωνικής σχολής σινεμά, για να φτάσουμε ως τις ημέρες μας, που ο νεο-ψυχεδελικός κινηματογράφο γνωρίζει μια καινούργια και άκρως πρωτότυπη άνθηση.

Ακολουθούν, με τυχαία σειρά, οι καλύτερες ψυχεδελικές ταινίες όλων των εποχών.

Midsommar (2019)

Μια νεαρή γυναίκα (η φανταστική Florence Pugh) ταξιδεύει στην Σουηδία και εκεί βρίσκεται μπλεγμένη σε μια θρησκευτική σέκτα που θυσιάζει ανθρώπους και προσφέρει σε όλους τους επισκέπτες της μανιτάρια και παραισθησιογόνες ουσίες. Ενα από τα πιο (φαινομενικά) χαρούμενα bad trips των τελευταίων ετών.

 

Requiem for a Dream (2000)

Πες στην ηρωίνη ότι ο Ντάρεν Αρονόφκι ακόμη την ψάχνει. Τα τεχνικά εφέ και οι διάφοροι παραμορφωμένοι ήχοι που «ακούν» οι χρήστες ναρκωτικών παρουσιάζονται με αξιοθαύμαστη ακρίβεια και σχεδόν ανατριχιαστική λεπτομέρεια. Μια σειρά από κατεστραμμένες εικόνες που ακολουθούν κατεστραμμένες ζωές.

Bliss (2019)

Ενας πανηδονιστής καλλιτέχνης ακολουθεί μια άκρως επικίνδυνη καθημερινότητα που τελεί υπό διαρκή επήρεια ναρκωτικών ουσιών πάσης φύσεως και σκληρότητας. Ενα εκπληκτικό χεβιμεταλικό soundtrack συνοδεύει και επικουρεί τις παραισθησιογόνες και συχνά αιματοβαμμένες σεκάνς.

Fear and Loathing in Las Vegas (1998)

H συναρπαστική ζωή και ναρκωτική καθημερινότητα του σπουδαίου αμερικανού δημοσιογράφου Χάντερ Τόμσον, όπως την μετέφερε στο σελιλόιντ ο, συνήθης ύποπτος για την παραμορφωτική ψυχεδελικότητα των ταινιών του, Tέρι Γκίλιαμ των Monty Python. Και ο Τζόνι Ντεπ στο ρόλο-σταθμό της καριέρας του.

Altered States (1980)

Επιστήμονας υποβάλλει τον εαυτό του σε μια σειρά πειραμάτων με ψυχεδελικές ουσίες προκειμένου να «δει» διαμέσου αυτών την απαρχή του πολιτισμού, αλλά και της ίδιας του της ζωής. Μερικά από τα καλύτερα εφέ όλων των εποχών από τον ημιπαράφρονα σκηνοθέτη Κεν Ράσελ.

Dreams (1990)

Ο Ακιρα Κουροσάβα χωρίζει την ταινία του σε οκτώ διαφορετικά μέρη γεμάτα σουρεαλιστικές, άλλοτε ονειρικές και άλλοτε εφιαλτικές, εικόνες και σεκάνς που συχνά λειτουργούν ως ονειροπαγίδες. Ιαπωνικό σινεμά στα καλύτερά του, από τον μετρ του είδους.

Suspiria (1977)

Ενας πολύ πολύ κακός εφιάλτης με την μορφή ταινίας, με τους πρωταγωνιστές (και συχνά και τον ίδιο τον θεατή) να αναρωτιούνται που τελειώνει η πραγματικότητα και που αρχίζει η μυθοπλασία και το παραμύθι. Ο Ντάριο Αρζέντο χρησιμοποιεί σχεδόν όλη την παλέτα των πιθανών χρωμάτων προκειμένου να οπτικοποιήσει αυτόν τον εφιάλτη.

Un Chien Andalou (1929)

Εδώ είναι η απαρχή του ψυχεδελικού σινεμά, μια ταινία μικρού μήκους δίχως πλοκή ή υπόθεση και απλά τον Σαλβαδόρ Νταλί να συμβουλεύει τον φίλο του, τον σπουδαίο ισπανό σκηνοθέτη Λουίς Μπουνιουέλ, να κινηματογραφήσει μυρμήγκια και ένα ξυράφι να κόβει ένα μάτι.

 

The Holy Mountain (1973)

Σε αυτή την ταινία είναι εμφανής η επίδραση του «Ανδαλουσιανού Σκύλου». Ενα άκρως εθιστικό κομμάτι εκκεντρικού σινεμά με θρησκευτικές αναφορές και καλειδοσκοπικές που συχνά δεν βγάζουν κανένα απολύτως νόημα, απλά οδηγούν στην πλήρη και καθολική φαντασμαγορία των αισθήσεων του επίδοξου θεατή της.

Koyaanisqatsi (1982)

Σε παραγωγή Φράνσις Φορντ Κόπολα, ο Γκόντφρεϊ Ρέτζιο κάνει μια ταινία-ποίημα απευθυνόμενη σε όλες τις αισθήσεις του θεατή, με την μουσική του σπουδαίου Φίλιπ Γκλας να συνεπικουρεί στο οπτικό χάος της περίτεχνης σκηνοθεσίας. Μια υπνωτική και καθηλωτική ταινία.

Enter the Void (2009)

Ο Αργεντινός Gaspar Noé κάνει ΜΟΝΟ ψυχεδελίζουσες ταινίες: θυμηθείτε, ας πούμε, το έτερο αριστούργημα του, το Climax. Ωστόσο, το Enter the Void είναι αυτό που κερδίζει την θέση του μέσα σε αυτή την λίστα, καθώς δεν διαθέτει μια εμφανή υπόθεση και ένα σενάριο εργασίας, αλλά σε κάνει να νιώθεις σαν την Αλίκη που χώθηκε σε μια κουνελότρυπα και βρέθηκε στην Χώρα των Θαυμάτων.

Ηoly Motors (2012)

Εχει καταλάβει κανείς τι θέλει να μας πει ο Carax με τις ταινίες του; Εγώ πάντως όχι, αν και ομολογώ ότι η οπτικοακουστική του προσέγγιση είναι άκρως γοητευτική, περίπου σαν ο Ντέιβιντ Λιντς να πήρε LSD και να έφτιαξε μια από τις γνωστές του κρυπτικές ταινίες υπό την επήρεια ενός κακού trip.

Yellow Submarine (1968)

Βρισκόμαστε μεσούσης της Εποχής της Ψυχεδέλειας και οι Beatles ούτως ή άλλως (καθ)οδηγούν τις ψυχεδελικές εξελίξεις. Δίνουν την συγκατάθεσή τους να γίνουν κινούμενα σχέδια και κάπως έτσι προκύπτει μια από τις καλύτερες ταινίες κινουμένων σχεδίων όλων των εποχών, γεμάτη οργασμικές, τεχνικολόρ εικόνες και, φυσικά, την καλύτερη μουσική των ’60s

Tetsuo: The Iron Man (1989)

Μια από τις μεγαλύτερες κινηματογραφικές επιρροές του Κουέντιν Ταραντίνο, η ταινία του Shinya Tsukamoto αποτελεί την επιτομή του ιαπωνικού πειραματικού σινεμά, παρουσιάζοντας το Τόκιο σαν μια αστική ζούγκλα γεμάτη αγρίμια και αγριμάκια. Η επιρροή του «Tetsuo» στο σύγχρονο cyberpunk σινεμά είναι ανυπολόγιστη.

Fantastic Planet (1973)

Ο René Laloux φτιάχνει μια κινηματογραφική αλληγορία σχετικά με τα ανθρώπινα δικαίωματα και τον συστημικό ρατσισμό απέναντι στον «Άλλον», όποιος και αν είναι αυτός, σε μια ταινία που όποιος την δει πρώτη φορά, του μένει τόσο πολύ αξέχαστη, ώστε κατόπιν ειναι νομοτελειακό ότι θα την δει αρκετές φορές ακόμη. Εξίσου φανταστικό και το acid jazz soundtrack της ταινίας.

Hausu (1977)

Ταινία-σταθμός όχι μόνο για το ιαπωνικό σινεμά, αλλά και για την ιστορία της σινεφίλ ψυχεδέλειας, με τον σκηνοθέτη Nobuhiko Obayashi να παραδίδει μαθήματα ιδιοσυγκρασιακής κινηματογραφικής μαγείας, τυλιγμένης μέσα σε ένα γρίφο, που και αυτός με την σειρά του είναι τυλιγμένος μέσα σε ένα αίνιγμα.