Στην παρακάτω σειρά επιλογών συμπεριλαμβάνονται αυστηρά επιλογές που βγήκαν στη σκοτεινή αίθουσα με διανομή μέσα στο 2023. Εξαιρούνται αυτόματα δηλαδή όσα έργα παρακολουθήσαμε σε Φεστιβάλ κι ακόμα δεν έχουν κάνει την πρεμιέρα τους, όπως κι όσα αντίστοιχα οι πλατφόρμες δε διέθεσαν ελεύθερα στον ζωτικό χώρο προβολής τους. Η σειρά με την οποία παρατίθενται είναι αξιολογική, προσωπική κι η κορυφαία της λίστας βρίσκεται στο Νο1.

20. “Saint Omer”, της Αλίς Ντιόπ

H πρώτη ταινία μυθοπλασίας της Αλίς Ντιόπ. Το δικαστικό δράμα συναντά την αρχαία τραγωδία και ο κινηματογράφος την ιστορία του. Η Λοράνς Κολί κατηγορείται για ειδεχθές έγκλημα και καλείται να εξηγήσει τι την οδήγησε στην αποτρόπαια πράξη της. Δημιουργείται ένα ανάγλυφο της ενηλικίωσης της γυναίκας και της μετεξέλιξής της μέχρι το παρόν της αφήγησης. Η εσωτερική ερμηνεία της Γκιουσλαζί Μαλάντα είναι αδύνατο να ξεχαστεί. Τα χαρακτηριστικά της χείλη, τα πονεμένα μάτια της, η στιβαρή κορμοστασιά της που δε λυγίζει κι μοιάζει να κουβαλάει τόνους βάρους.

19. “Past Lives” της Σελίν Σονγκ

Δύο νέα παιδιά μεγαλώνουν μαζί. Η μοίρα όμως έχει αποφασίσει σύντομα να τα χωρίσει. «Όταν αφήνεις κάτι πίσω σου, κερδίζει κάτι άλλο». Στην τρυφερή ηλικία που βρίσκονται δεν αποφασίσουν αυτά, αλλά οι γονείς τους. Η απώλεια της καθημερινής τριβής θα φέρει και στους δύο ένα ανεξίτηλο τραύμα. Θα το συνειδητοποιήσουν όταν ενωθούν μέσω του κόσμου των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων 12 χρόνια μετά. Χε Σανγκ και Να Γιανγκ, Νόρα πλέον στη καινούρια της ζωής μοιράζονται πολλές ώρες καθημερινά και προσπαθούν να κερδίσουν τον χαμένο χρόνο. Ο ένας όμως δεν παύει να βρίσκεται στη Σεούλ κι η άλλη στη Νέα Υόρκη. Τα βλέμματα κι η γλώσσα του σώματος υποδηλώνουν έλξη, ωστόσο αυτή μένει πάντα σε μία απόσταση ασφαλείας. Κανείς δεν αποφασίζει να κάνει την πρώτη κίνηση.

18. “Kόκκινος Ουρανός” του Κρίστιαν Πέτζολντ

Ταινία γροθιά για τα ανείπωτα και ταυτόχρονα για τις νόσους της εποχής κυριολεκτικά και μεταφορικά…

17. “Επιστροφή στη Σεούλ” του Ντέιβι Τσου

Ένα οδοιπορικό ανάμεσα σε δύο ηπείρους με πυξίδα μόνο την καρδιά.

16. “Godland” του Χιλνούρ Παλμασόν

Με λεπτή ειρωνεία ο δημιουργός μας δείχνει την τρωτή μας φύση, κάνει ένα σχόλιο για την αλλοτρίωση του ανθρώπου σε συνθήκες πίεσης. Μέσα από τα γεγονότα που με χειρουργική ακρίβεια περιγράφει δίνει το μήνυμα πως πρέπει να μένουμε στο πνεύμα του Θείου λόγου κι όχι σε στείρες εκφράσεις και νόρμες. Το ζητούμενο είναι άλλωστε η καθαρότητα της Ψυχής. Επομένως ακόμα και φιλοσοφικά αν προσεγγίσουμε τα πεπραγμένα βλέπουμε έναν «διάλογο» μεταξύ των θεωριών του Φρόιντ και του Έρικσον που αντικατοπτρίζονται σε όλο το φάσμα των ενεργειών του πρωταγωνιστή.

15. “Στο Γραφείο των Καθηγητών” του Ιλκέρ Σατάκ

Ένα φιλμ κλειστού χώρου για τα αδιέξοδα των ανθρώπων κι ειδικότερα των εκπαιδευτικών. Την ένταση επιτείνει το κλειστό φόντο που επιλέγεται συνειδητά. Δεν υπάρχει διαφυγή μέχρι τη διαλεύκανση. Αυτή η αίσθηση δίνεται. Σπάνια η Κάρλα (συνταρακτική Λεόνι Μπένες) κοιτάει από το παράθυρο κι ελάχιστες φορές βγαίνει στο προαύλιο ή λίγο πιο έξω. Η μουσική του Μάρβιν Μίλερ κι οι εικόνες της Τζούντιθ Κάουφμαν (“Kορσές”) επιτείνουν την αίσθηση του εγκλωβισμού και κάνουν ξεκάθαρα τα διλήμματα που αναπτύσσονται προοδευτικά. Κρίση πανικού, αμήχανα βλέμματα, κραυγές. Απουσιάζει κάθε πιθανό στήριγμα που θα μπορούσε να δώσει λύση στο αδιέξοδο.

14. “Ένας Άλλος Κόσμος”

Στεφάν Μπριζέ και Βενσάν Λιντόν δίνουν το τρίτο τους μεγάλο ραντεβού στη μεγάλη οθόνη. Μετά τον “Νόμο της Αγοράς” και το “Σε Πόλεμο” δημιουργούν τη συνθήκη αντίληψης ενός άλλου κόσμου. Δομείται μία ιστορία που στο κέντρο της είναι ο άνθρωπος. Από την αίθουσα του διαζυγίου μέχρι το λυτρωτικό φινάλε, σε ολόκληρη τη διαδρομή η κάμερα του Ερίκ Ντιμόν πολιορκεί το καθημερινό δράμα των πρωταγωνιστών και σκιαγραφεί τις επιπτώσεις των αλλαγών στον χαρακτήρα τους. Καθρεφτίζει στα πρόσωπά τους τα κακώς κείμενα ενός αδυσώπητου συστήματος και μας προκαλεί να επιλέξουμε ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουμε σε μία εποχή “υψηλών ρυθμών” και ταυτόχρονα “χαμηλών απαιτήσεων”.

13. “Ο Εχθρός Δίπλα μου” του Ροντρίγκο Σορογκόνιεν

Κοινωνικοπολιτικό θρίλερ, ταινία καταδίωξης, μήνυμα για το μέλλον του Νότου της Ευρώπης. Τριγμοί στην ίδια την κοινωνία που συνήθισε να σοκάρεται από το “έγκλημα”, δίχως να προβαίνει όμως σε καμία ενέργεια για την πρόληψή του.

12. “Close” του Λούκας Ντοντ

Δύο αθώες ψυχές τρέχουν, παίζουν, απολαμβάνουν τη φύση ξέγνοιαστες. Κάθε στιγμή είναι μοναδική. Δεν έχουν ενδοιασμούς, δεν κάνουν δεύτερες σκέψεις. Βιώνουν την απόλυτη ελευθερία. Η μουσική έρχεται ως το κατάλληλο συμπλήρωμα. Μία αποθέωση της ίδιας της ζωής μακριά από συμβατικές επιταγές. Μεγαλώνοντας όμως οι δύο έφηβοι έρχονται αντιμέτωποι με ομοφοβικά σχόλια. Όπως είναι φυσικό Λεό και Ρεμί δεν έχουν τις ίδιες άμυνες και αντανακλαστικά. Ο ένας από τους δύο θα λυγίσει. Η πορεία της σχέσης τους περνάει από χιλιάδες κύματα. Τίποτα όμως δε θα είναι όπως πριν, καθώς η αμφιβολία κι οι δεύτερες σκέψεις έχουν «δηλητηριάσει» την αγνότητα.

11. “Tο Μπλε Καφτάνι” της Μαριάμ Τουζανί

Όσο υφαίνεται το μπλε καφτάνι, τόσο ξετυλίγεται η πλοκή και η μία αποκάλυψη διαδέχεται την άλλη. Η μορφίνη δεν μπορεί πια να κάνει θαύματα. Μοιραία η δόση της αυξάνεται. Η πορεία της ασθένειας αντικατοπτρίζεται στο πρόσωπο και το σώμα. Η κλεψύδρα αδειάζει. Τώρα περισσότερο από ποτέ έχει ανάγκη να περάσουν χρόνο μαζί. Πράγμα που συμβαίνει χωρίς δεύτερη σκέψη. Ο αποχαιρετισμός είναι πάντα μία δύσκολη διαδικασία. Oι εξομολογήσεις δε φέρνουν ένταση, αλλά εξαγνισμό των αμαρτιών. Η βαθιά κατανόηση και ο σεβασμός οδηγούν στην αληθινή αγάπη.

10. “Η Τελευταία Παμπ” του Κεν Λόουτς

Ο σπουδαίος σκηνοθέτης έχει αφήσει την τελευταία (;) μεγάλη σκηνή της φιλμογραφίας του για το φινάλε. Εκεί που ο θεατής έχει δει ένα σκληρό πρόσωπο, έρχονται η κατακλείδα και το επιμύθιο να σημαδέψουν αυτό το έργο και να μετατρέψουν το μήνυμά του σε μία κινηματογραφική ανάμνηση που θα θυμόμαστε για πάντα.

9. “Τα Πνεύματα του Ινισέριν” του Μάρτιν ΜακΝτόνα

H ανδρική φιλία και και η ματαιότητα του χρόνου. Η ομορφιά της Φύσης συναντά το μακάβριο, η απαλή μελωδία την ένταση και τα ξεσπάσματα. Ο Πάντρικ δεν μπορεί να δεχθεί ότι ο Κολμ έχει πάρει μία βαθιά εσωτερική απόφαση απομόνωσης. Η απώλεια ενός καρδιακού φίλου είναι δύσκολη στη διαχείρισή της. Κόλιν Φάρελ και Μπρένταν Γκλίζον συναντιούνται μετά την «Αποστολή στην Μπριζ» (2009). Έχουν περάσει πολλά χρόνια, αλλά σαν το παλιό κρασί γκριζάρουν το μαύρο του Ινισέριν.

8. “H Ανατομίας μίας Πτώσης” της Ζιστίν Τριέ

Ο Χρυσός Φοίνικας των Καννών με τη καθηλωτική ερμηνεία της Σάντρα Χίλερ να μαγνητίζει τα βλέμματα. Σε μία εποχή που όλοι επιθυμούν να δικάζουν από το καφενείο, τα social media, τις κουβέντες στον δρόμο μέχρι τους χώρους που πραγματικά απονέμεται η Δικαιοσύνη η σκηνοθέτις χτυπάει στην καρδιά του προβλήματος. Δηλώνει μία δεύτερη «Πτώση», με τον δικό της εμφατικό τρόπο. Αυτήν της κοινωνίας, του κόσμου γύρω μας που καταρρέει κι εμείς αδύναμοι, παραιτημένοι πιθανώς δεχόμαστε μοιρολατρικά τα όσα συμβαίνουν ως φυσιολογικά.

7. “Η Γη της Επαγγελίας” του Νικολάι Αρσέλ

Καταλύτη στο ξεδίπλωμα της πλοκής και στην προσέλκυση του κοινού αποτελεί φυσικά η παρουσία του Μαντς Μίκελσεν που εσωτερικεύει τον ρόλο που υποδύεται. Η ερμηνεία του πηγάζει από τα ενδότερα της ψυχής του. Στο ταλαιπωρημένο πρόσωπό του καθρεφτίζονται οι κακουχίες κι η αγωνία για το μεγαλύτερο στοίχημα της ζωής του. Οι διαστάσεις που παίρνει για τον ίδιο η αξιοποίηση της γης λαμβάνει υπαρξιακές διαστάσεις. Οι διαδοχικές συγκρούσεις οδηγούν σε μία συνθήκη που δεν έχει επιστροφή.

6. “Ζώνη Ενδιαφέροντος” του Τζόναθαν Γκλέιζερ

Ο Βρετανός σκηνοθέτης δέκα χρόνια μετά το “Κάτω από το Δέρμα” δίνει –αν και σε νεαρή ηλικία– ένα έργο ζωής. Ουσιαστικά πιάνει το νήμα του Ολοκαυτώματος από εκεί που το άφησε πριν μερικά χρόνια ο Ούγγρος Λάζλο Νέμες και ολοκληρώνει συμπληρώνοντας το τι συμβαίνει “έξω” από το Άουσβιτς την ώρα που η ανθρωπότητα διολισθαίνει προς το απόλυτο σκοτάδι.

5. “Φάλαινα” του Ντάρεν Αρονόφσκι

Κατανοώντας πλήρως πως η κλεψύδρα αδειάζει απελπιστικά, ο Τσάρλι δεν έχει επιλογή από το να κλείσει τους λογαριασμούς του και να αναζητήσει «εξαγνισμό» των αμαρτιών του. Η καλή του φίλη Λιζ που τους συνδέει το ίδιο πρόσωπο, η κόρη του Έλι, η πρώην σύζυγός του και ένας νεαρός ιεροκήρυκας συνθέτουν το παζλ των ανθρώπων που επισκέπτονται τον χώρο του. Ο ίδιος αδύναμος πια, παραδομένος στην κατάθλιψη, την παχυσαρκία και τα πάθη του προσμένει το μοιραίο και προσπαθεί να περάσει λίγο χρόνο με όσους πραγματικά αγάπησε.

4. “Πεσμένα Φύλλα”

…γυμνοί οι κορμοί των δέντρων, γεμάτες οι ψυχές των ανθρώπων. Απέναντι σε αυτό το φαινομενικά μαύρο φόντο, ο σκηνοθέτης παίρνει την παλέτα των χρωμάτων του και δημιουργεί μικρά αντίδοτα στις νόσους της εποχής μας. Δίνει διέξοδο διαφυγής και κάνει διττή κριτική. Από την κοινωνική πραγματικότητα και την μεγάλη εικόνα μέχρι το είδωλό του στον καθρέφτη («πίνω επειδή έχω κατάθλιψη, έχω κατάθλιψη γιατί πίνω».

3. “Οι Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού”

Μάρτιν Σκορσέζε, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Λεονάρντο Ντι Κάπριο πιστοί στο μεγάλο τους ραντεβού. Kαι κάπου εκεί συναντούν την Λίλι Γκλαντστόουν. Αποκαλύπτεται ένα ακόμα επεισόδιο της αιματοβαμμένης ιστορίας της Αμερικής. Οι αυτόχθονες θα εμπιστευτούν, θα προσπαθήσουν να αντέξουν στον χρόνο, θα κάνουν μεικτούς γάμους, όπως αυτός των Έρνεστ-Μόλι, αλλά το γεγονός ότι αρκετοί από τους ηγέτες τους θα μεγαλοπιαστούν (-Τίνος είναι αυτή γη; – Δική μου!) σε συνδυασμό με την απληστία των λευκών και τη δυνατότητα ευελιξίας τους θα φέρει σταδιακά μία κάθαρση μέσω μίας ιδιαίτερης διαδικασίας χειραγώγησης που θα οδηγήσει στην αμφιβολία και το μίσος.

2. “Oppenheimer” του Κρίστοφερ Νόλαν

Η επιλογή του ήρωα μόνο τυχαία δε φαντάζει στα δικά μας μάτια. Ο σκηνοθέτης ταυτίζεται με την αδικία που βίωσε ο πρωταγωνιστής του. Κάθε του κίνηση κρύβει τον ψυχισμό του Νόλαν που τόσο πολύ επιθυμεί την καθολική αναγνώριση το έργο του στο κινηματογραφικό πάνθεον. Ο σκηνοθέτης σε κάθε ευκαιρία άλλωστε τονίζει πως ο «πατέρας της ατομικής βόμβας» είναι ο πιο σημαντικός άνθρωπος που έζησε ποτέ. Πλέκει το εγκώμιό του, αποθεώνει την εμβληματική του φύση και δίνει μία φιλοσοφική διάσταση στην αφήγησή του.

1. “Monster” του Χιροκάζου Κόρε-Έντα, (ένας αποχαιρετισμός του Ριούτσι Σακαμότο)

Δύο μαθητές από μονογονεϊκές οικογένειες, μία μάνα, ένας πατέρας κι ένας καθηγητής. Μέσα από μία τριπλή αφήγηση διαφορετικών οπτικών γωνιών ο Κόρε-Έντα προσπαθεί να φωτίσει ένα μυστήριο και να μας αποκαλύψει αργά και βασανιστικά το πρόσωπο του τέρατος. Ο θεατής παρακολουθεί αποσβολωμένος τα κομμάτια της έμπνευσης να συμπληρώνονται και να αλλάζουν το νόημα και την ουσία των γεγονότων. Πρόκειται για ένα σεναριακό κομψοτέχνημα, λεπτοκεντημένο με έμφαση στη λεπτομέρεια που θα μπορούσε να κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες.