«Απλά φτιάξε τα μαλλιά σου αύριο και θα νιώσεις καλύτερα. Αυτό κάνω πάντα όταν με πιάνει κατάθλιψη» – Female Trouble (1974)

Αυτή τη σοφή συμβουλή δέχεται στο κομμωτήριο η Dawn Davenport (Divine) όταν νιώθει αναστατωμένη επειδή έδεσε και ξυλοκόπησε την κόρη της. Τι περιμένατε; Για ταινία του John Waters μιλάμε. Και, ακριβώς επειδή είναι μια ταινία του John Waters, σε εκείνο το κομμωτήριο η Dawn καλείται να συμμετέχει σε ένα διεφθαρμένο εγκληματικό σχέδιο για να αποδείξει ότι «το έγκλημα και η ομορφιά είναι το ίδιο πράγμα». Αλλά το σκεπτικό πίσω από τη συμβουλή είναι το ίδιο που συναντάμε ξανά και ξανά στον κινηματογράφο, συνήθως σε λιγότερο βάναυσες συνθήκες: όταν είσαι στα ντάουν σου, μπορείς πάντα να βρεις καταφύγιο σε ένα σαλόνι ομορφιάς.

Το κομμωτήριο στον κινηματογράφο είναι ένας ιερός κι ασφαλής χώρος, ένας χώρος όπου γυναίκες όλων των γενεών και κοινωνικών τάξεων έρχονται μαζί για να δεθούν και να στηρίξουν η μία την άλλη, να βρουν τη δική τους κοινότητα, το δικό τους κοινό έδαφος. Είναι ένας τόπος όπου διαφορετικές ζωές διασταυρώνονται, ιστορίες διαδραματίζονται, σχηματίζονται ταυτότητες, κανονίζονται πολύπλοκα σχέδια, ανταλλάσσονται μυστικά, συμβουλές κι εξομολογήσεις. Μέσα σε ένα νέφος λακ και αμμωνίας, δημιουργούνται φιλίες και σχέσεις ζωής.

Τα κομμωτήρια στις ταινίες είναι ένας φαντασιακός τόπος, μια τοποθεσία που υπάρχει λίγο έξω από την πραγματικότητα. Πέρα από τους τοίχους του κομμωτηρίου, η ζωή συνεχίζεται. Αλλά μέσα, οι κανόνες είναι λίγο διαφορετικοί. Μπαίνοντας στο κομμωτήριο, περνάτε το κατώφλι των δυνατοτήτων και ο χώρος μεταμορφώνεται σε κάτι άλλο. Κάποιες φορές το σαλόνι ομορφιάς μπορεί να γίνει καταφύγιο για τις ηρωίδες κι άλλες αποτελεί την αφετηρία μιας νέας περιπέτειας.

Σε ένα σαλόνι ομορφιάς, η Elle Woods αποφασίζει να κάνει αίτηση για να μπει στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ στο Legally Blonde. Σε ένα άλλο κινηματογραφικό σύμπαν, η Roberta Glass βρίσκεται στο κομμωτήριο όταν διαβάζει μερικές αγγελίες γνωριμιών και κάπως έτσι ξεκινά ένα προσωπικό ταξίδι που θα της αλλάξει τη ζωή, στο Desperately Searching Susan.

Στο Truvy’s Beauty Spot (Steel Magnolias), το προσωπικό και οι πελάτισσες προέρχονται από διαφορετικά κοινωνικά υπόβαθρα, τάξεις και γενιές, αλλά στο σαλόνι αυτές οι διακρίσεις εξαφανίζονται καθώς όλες μαζεύονται για να μιλήσουν, να δεθούν και να μοιραστούν τα όμορφα και τα άσχημα της ζωής – όλα αυτά ενώ φτιάχνουν τα μαλλιά τους. Το κομμωτήριο -τόσο στον πραγματικό κόσμο όσο και στον κόσμο της φαντασίας- δεν μπορεί να προστατεύσει τις γυναίκες από αυτά που συμβαίνουν έξω από τους τοίχους του, αλλά μπορεί να τους προσφέρει μια ζεστή ατμόσφαιρα για εκείνες τις στιγμές που η ζωή γίνεται ανυπόφορη.

Κι ενώ τις δεκαετίες του ’70, του  ’80 και του ’90, βλέπαμε αρκετά συχνά κομμωτήρια και σαλόνια ομορφιάς στις ταινίες, πλέον η παρουσία τους στη μεγάλη οθόνη έχει εκλείψει. Ίσως αυτό να συμβαίνει ακριβώς διότι η συναισθηματική και κοινωνική σημασία του κομμωτηρίου στη ζωή των γυναικών έχει εξασθενίσει. Αν κάποτε το κομμωτήριο ήταν για τις γυναίκες, ό,τι ήταν το καφενείο για τους άντρες, τότε καταλαβαίνουμε ότι τον 21ο αιώνα, μια τέτοια αλλαγή ήταν αναπόφευκτη. Ενώ περιμένουμε την αναγέννησή τους, ας δούμε μερικές από τις αγαπημένες μας σκηνές από κινηματογραφικά κομμωτήρια.

FEMALE TROUBLE (1974)

Στο Lipstick Beauty Salon, οι κομμωτές ερωτοτροπούν με τις πελάτισσες κι όποια δεν έχει λεφτά να πληρώσει για τις υπηρεσίες, τρώει ξύλο! Η Dawn συχνάζει στο κομμωτήριο και παντρεύεται τον κομμωτή της, Gater Nelson. Οι ιδιοκτήτες του μαγαζιού, ο Donald και η Donna Dasher, δελεάζουν την Dawn να διαπράξει εγκλήματα και τις υπόσχονται ως αντάλλαγμα φήμη, χρήμα και ναρκωτικά. 

SHAMPOO (1975)

O George είναι ένας χαρισματικός και γοητευτικός κομμωτής, ο οποίος χρησιμοποιεί τον χώρο εργασίας του για να γνωρίζει γυναίκες (κυρίως παντρεμένες) και να κοιμάται μαζί τους. Και το καταφέρνει περίφημα, αφού έχει μετατρέψει την τέχνη της κομμωτικής σε ερωτική ιεροτελεστία.

Το Shampoo είναι ίσως η πιο (αχρείαστα) hot ταινία για κομμωτήρια. Όλοι κοιμούνται με όλους, οι ηθοποιοί έχουν πραγματική χημεία μεταξύ τους και οι σεξουαλικές σκηνές είναι προκλητικές κι ακατάστατες με έναν τρόπο που δε βλέπουμε πια στον κινηματογράφο. Κι αυτό το βλέπουμε από την πρώτη κιόλας σκηνή, αυτό θα πούμε μόνο για να μη σας κάνουν spoil.

GREASE (1978)

Η έφηβη Frenchy έχει μόλις παρατήσει τη σχολή αισθητικής και ζητά βοήθεια και καθοδήγηση από τον φύλακα άγγελό της. Σε ένα όραμα, ο άγγελος κατεβαίνει από τους Ουρανούς για να την συμβουλέψει να επιστρέψει στα θρανία και να τελειώσει πρώτα το σχολείο, ώστε να μπορέσει κάποια στιγμή να δουλέψει -έστω- στενογράφος. Η Frenchy καλείται να αποφασίσει τι θέλει να κάνει με τη ζωή της.

THE BLUES BROTHERS (1980)

Ωραία, κάντε το εικόνα: Είναι βράδυ και έξω μαίνεται άγρια καταιγίδα. Κεραυνοί, βροντές, αστραπές, χαμός. Όλα τα μαγαζιά κλειστά. Όλα; Όχι. Ένα κομμωτήριο φωτίζεται από μέσα. Έξω φέρει μια ροζ-μπλε νέον επιγραφή που λέει «Curl Up and Dye Beauty Salon». Μέσα κάθεται η Carrie Fisher και καπνίζει ενώ βάφει τα μακριά μυτερά νύχια της με ένα βαθύ κόκκινο μανό. Με πολλή προσοχή, για να μη χαλάσει το φρεσκοβαμμένο της μανικιούρ, γυρίζει τις σελίδες του βιβλίου που διαβάζει – ένα εγχειρίδιο οδηγιών για φλογοβόλο. Δεν θα σταματήσει μέχρι να πάρει την εκδίκησή της από τον άντρα που την παράτησε στα σκαλιά της εκκλησίας. 

SCHOOL DAZED (1988)

Στο School of Daze του Spike Lee, το Madame Re-Res Beauty Salon είναι το background για το μουσικό χορευτικό “Good and Bad Hair”. Το τραγουδούν μαύρες γυναίκες οι οποίες έχουν χωριστεί σε δύο αντίπαλες ομάδες, με βάση τον τόνο του δέρματος και τον τύπο των μαλλιών τους. Η ταινία εξερευνά τις βαθιές ρίζες του εσωτερικευμένου ρατσισμού, του colourism και του texturism στην αφροαμερικανική κοινότητα.

Η χορογραφία της σκηνής θυμίζει West Side Story, ενώ οι δύο ομάδες ανταλλάσσουν προσβολές, που αποκαλύπτουν κοινωνικά και φυλετικά στερεότυπα. Στο επίκεντρο των στερεοτύπων είναι η αντίληψη ότι οι άντρες προτιμούν τα ανοιχτόχρωμα δέρματα και τα ίσια μαλλιά: «Δε θα ήθελες να είχες τέτοια μαλλιά; / Τότε τα αγόρια θα σου έδιναν φιλιά».

EARTH GIRLS ARE EASY (1988)

«Αν θες να γίνεις femme fatale, δε φτάνουν τα L’oreal σου», λένε στην ταινία. Και κάπως έτσι η μανικιουρίστ του κομμωτηρίου, Valerie (Geena Davis), υφίσταται ένα ολικό makeover και αλλάζει την εμφάνισή της.

Η υπόλοιπη πλοκή περιστρέφεται κυρίως γύρω από την άφιξη τριών εξωγήινων (Jeff Goldblum, Jim Carrey, Damon Wayans) και τις περιπέτειές τους στη γη. Φυσικά, και οι εξωγήινοι δέχονται μια πλήρη μεταμόρφωση, γιατυί μιλάμε για ταινία του ’80. Επίσης όλοι μα όλοι κάνουν τα μαλλιά τους περμανάντ.

STEEL MAGNOLIAS (1989)

Αν υπάρχει μια ταινία για κομμωτήρια, φιλία και γυναικεία αλληλεγγύη αυτή είναι το Steel Magnolias. Στο Truvy’s Beauty Spot, οι γυναίκες της Chinquapin Parish συγκεντρώνονται για να φτιάξουν τα μαλλιά τους, να μοιραστούν τα πιο καυτά κουτσομπολιά της γειτονιάς και να στηρίζουν η μία την άλλη στις χαρές και τις λύπες της ζωής – γάμοι, εγκυμοσύνες, νέες δουλειές, παλιοί εραστές, άπιστοι σύζυγοι, αχάριστα παιδιά, διαβήτης. Επιπλέον, η Dolly Parton είναι η κομμώτρια. Χρειάζεται να πούμε κάτι παραπάνω;

Το τελευταίο, και καλύτερο, του είδους (80s κομμωτήρια σε σινεμά), το Steel Magnolias είναι, κατά τη γνώμη μου, η τέλεια ταινία. Το καστ είναι εμβληματικό, η κινηματογράφηση είναι εκπληκτική, τα μαλλιά είναι τέλεια και το σενάριο είναι γεμάτο απίστευτες ατάκες: «Το μόνο πράγμα που μας χωρίζει από τα ζώα είναι τα αξεσουάρ». Να τη δείτε.

WAITING TO EXHALE (1995)

Έχει συμβεί σε όλες μας. Με το που μας συμβεί κάτι τραγικό, σκεφτόμαστε να ξεσπάσουμε στα μαλλιά μας. Μήπως να κόψω αφέλειες (το’κανα), να τα βάψω κόκκινα (το’κανα) ή να τα κόψω αγορέ (στο τσακ είμαι);

Ε κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην ταινία, όταν την Bernie την παρατάει ο άντρας της για μια άλλη γυναίκα. Με το που ζητάει από την κολλητή της να της κόψει τα μαλλιά, εκείνη της απαντά: «Σου κάνω τα μαλλιά εδώ και 11 χρόνια και με την πρώτη ηλίθια κίνηση του άντρα σου, μπαίνεις εδώ μέσα και μου ζητάς να στα κόψω;». Ξεκινούν να καυγαδίζουν και η Bernie αρπάζει το ψαλίδι και ξεκινάει να τα κόβει μόνη της. Στην ταινία παίζουν οι Whitney Houston, Angela Bassett, Loretta Devine και Lela Rochon. Ωραία ταινία, ταιριάζει φανταστικά μια Κυριακή μεσημέρι με μπιφτεκάκια στον φούρνο με πατάτες. 

VENUS BEAUTY INSTITUTE (1999)

Σε ένα σαλόνι ομορφιάς στο Παρίσι, τρεις αισθητικοί πασχίζουν να δημιουργήσουν μια ισορροπημένη ζωή γεμάτη αγάπη και ευτυχία. Μπορεί να αντιμετωπίζουν εντελώς διαφορετικά προβλήματα, αλλά οι τρεις γυναίκες δημιουργούν ένα ιδιαίτερο δέσιμο μεταξύ τους μέσα από τη δουλειά τους.

Η Angèle είναι η μεγαλύτερη της παρέας και η ζωή της γίνεται άνω-κάτω όταν ερωτεύεται έναν νεότερο άντρα. Η Marie έχει σχέση με έναν πελάτη πολύ μεγαλύτερο της και η Samantha περνά από μια πολύ σοβαρή κατάθλιψη, που την οδηγεί σε μια απόπειρα αυτοκτονίας. Κι ενώ η  ιστορία ξετυλίγεται, το κομμωτήριο άλλες φορές γίνεται η Κόλαση κι άλλες ο Παράδεισος για τις τρεις γυναίκες.

LEGALLY BLONDE (2001)

Για την ταινία αυτή θα μπορούσα να κάνω ολόκληρη παρουσίαση στο Tedx. Η Elle Woods χωρισμένη και κλαμμένη, μπουκάρει στο πρώτο νυχάδικο-κομμωτήριο που βρίσκει μπροστά της και προσπαθεί να πνίξει τον πόνο της κάτω από την ασφυκτική μυρωδιά της λακ και του σελάκ. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Δεν υπάρχει κανένας πόνος που να μη μπορεί να απαλύνει το κομμωτήριο της γειτονιάς σου.

Στο Neptune’s Beauty Nook, η Elle βρίσκει στοργή και αγάπη, ενώ κάνει και μια καλή φίλη, την νυχού της (Jennifer Coolidge). Το νυχάδικο μεταμορφώνεται σε ένα καταφύγιο για την Elle. Εκεί μπορεί να είναι ο αληθινός εαυτός της και να μάθει μυστικά ομορφιάς, τα οποία (spoiler alert) μπορεί και να τα χρειαστεί κάποια στιγμή στις δικαστικές αίθουσες.

BEAUTY SHOP (2005)

Όταν ήμουν παιδί κάθε Σαββατοκύριακο για δύο χρόνια πήγαινα στο βίντεο κλαμπ της γειτονιάς μου και νοίκιαζα σε DVD αυτήν την ταινία. Αργότερα, έμαθα ότι έχω ADHD κι αυτή είναι τυπική συμπεριφορά. Ήταν το comfort movie μου. Το Beauty Shop ακολουθεί τη ζωή της Gina, μιας χήρας μητέρας που μετακομίζει στην Ατλάντα και πιάνει δουλειά σε ένα ακριβό κομμωτήριο με το χειρότερο αφεντικό. Όταν φτάνει στο όριο της, η Gina (Queen Latifah), αποφασίζει να ανοίξει το δικό της σαλόνι ομορφιάς σε μια φτωχογειτονιά της πόλης. Η ταινία εξερευνά όλους τους τρόπους που οι γυναίκες στηρίζουν η μία την άλλη στις δύσκολες στιγμές.

HAIRSPRAY (2007)

Πώς θα μπορούσε να λείπει το Hairspray από αυτή τη λίστα; Για να μη λέτε ότι βάλαμε πάλι John Waters, επιλέξαμε το ριμέικ της ταινίας του για να κλείσουμε το άρθρο. Το 1962 στη Βαλτιμόρη του Μέριλαντ, μια plus-size έφηβη, η Tracy Turnblad έχει ένα μεγάλο όνειρο: θέλει να κερδίσει το πρώτο βραβείο σε έναν διαγωνισμό χορού στην τηλεόραση. Σταδιακά η Tracy αποκτά όλο και περισσότερη αυτοπεποίθηση και πιάνει δουλειά ως μοντέλο στο κατάστημα ρούχων Hefty Hideaway. Εκεί της ζητούν να κάνει δραστικές αλλαγές στα μαλλιά της: να τα κάνει ντεκαπάζ, να τα ξάσει και δοκιμάσει όλα τα περίτεχνα κουρέματα και χτενίσματα της δεκαετίας του 1960.