Ο Ρολφ ντε Χέερ με καταγωγή από την Ολλανδία, έχοντας ζήσει όμως για χρόνια στην Αυστραλία θέτει στο κέντρο της θεματική του μία γυναίκα που προσπαθεί να δραπετεύσει από ποικίλες φυλακές της ζωής. Επιλέγει να ξεκινήσει την αφήγησή του με τον ρατσισμό που υφίστανται οι Αβορίγινες, ωστόσο στο τέλος της προσπάθειάς του θέλει να πει κάτι πολύ μεγαλύτερο με όσα μέσα έχει στη διάθεσή του. Ο ένας άξονάς του αφορά την ίδια την επιβίωσή μας κι ο δεύτερος την ευγένεια της ψυχής που κάποιες στιγμές οδηγείται σε συνθήκες χάους από το θυμικό.
Ένας άνθρωπος παλεύει λυσσαλέα να απελευθερωθεί από τα δεσμά. Αυτή η εικόνα μας γυρίζει χρόνια πίσω. Ένα αληθινό “λιοντάρι” που αρνείται να συμβιβαστεί με την μοίρα του. Δεν την τρομάζουν ούτε τα κάγκελα, ούτε ο συνέπειες της πράξης της. Δεν έχει πια τίποτα να χάσει. Τα πολλαπλά της τραύματα την έχουν κάνει ατρόμητη. Δραπετεύει και περπατάει στην έρημο. Παράλληλα διαδραματίζεται αλληγορικά ένα ταξίδι στον χρόνο. Ο δημιουργός σταδιακά μας φέρνει ολοένα και πιο κοντά στο σήμερα. Τα μάτια της πρωταγωνίστριάς μας αποτελούν ουσιαστικά ένα κάτοπτρο που αντανακλά μία εποχή και πως αυτή εξελίσσεται.
Αρκετοί βιάστηκαν να μιλήσουν για εκ προοιμίου “θυματοποίηση των μαύρων” κατοίκων σε αυτό το φιλμ. Ο Χέερ όμως επιλέγει να μιλήσει συνολικά για την αποικιοκρατία, για μία σύγχρονη αιχμαλωσία και τον νόμο της ζούγκλας που δικαιώνει τον δυνατόν κι ας φοράει στα χρόνια μας… κουστούμι. Δεν είναι τυχαία τα πολλαπλά πλάνα και τα ελάχιστα λόγια για ένα μεγάλο διάστημα του ξετυλίγματος της πλοκής. Οι λέξεις είναι μικρές για να χωρέσουν αυτά που μας δείχνουν οι εικόνες. Η φωτογραφία αποτελεί την αιχμή της ταινίας που τη κάνει να ξεχωρίζει ως ένα εικαστικό υπερθέαμα που κρύβει μέσα του ένα κοινωνικό, οικουμενικό μήνυμα.
Από την άλλη πλευρά η μάνα Φύση παρατηρεί. Το μεγαλείο της αδιαμφισβήτητο, όπως κι η “υπομονή” της. Με τη δική της “ευγένεια” μας δίνει ευκαιρίες επιβίωσης. Πόσες ακόμα όμως; Με σαφείς υπαρξιακές προεκτάσεις δημιουργούνται γέφυρες με την κλιματική κρίση και τις περιβαλλοντικές συνέπειες. Ο σκηνοθέτης από το βήμα που του δίνεται επιδιώκει εκτός των άλλων να προειδοποιήσει. Να μας οδηγήσει σε ένα ταξίδι πίσω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Να διεισδύσουμε και να αναζητήσουμε, αμφισβητώντας όσα με ευκολία μας “σερβίρονται” ως φυσιολογικά. Δύσβατα μονοπάτια που απαιτούν κόπο και φθορά.
Συνειδητά επιλέγεται να μη δοθεί όνομα στην ηρωίδα. Είναι ένας άνθρωπος σαν όλους εμάς που η μοίρα την έκανε να γεννηθεί σε συγκεκριμένη γεωγραφική τοποθεσία. Είναι η δραματική συγκυρία που μετατρέπει σε αγρίμι το άτομο προκειμένου να επιβιώσει. Η ερμηνεία της Χουσεϊν είναι καθηλωτική. Έχει εσωτερικεύσει τον πόνο, το παράπονο, αλλά και τη δύναμη να αντισταθεί μέχρι την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή. Έχει ενστερνιστεί το ρητό πως χαμένη υπόθεση είναι μονάχα αυτή του εγκατέλειψε. Έχει πάρει τις αποφάσεις της και περπατάει τον δρόμο της μέχρι το … τέλος.
Για όλους αυτούς τους λόγους η “Επιβίωση της Ευγένειας” είναι ένα σημαντικό έργο με το οποίο κλείνει το 2023 στις κινηματογραφικές αίθουσες και το επόμενο ραντεβού μας δίνεται για τις 2 του Ιανουαρίου του 2024 πια με το “Poor Things” του Γιώργου Λάνθιμου.
