Κάθε αναμέτρηση με το λανθιμικό σύμπαν απαιτεί καθαρό βλέμμα και συγκέντρωση. Το “Βugonia” δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο Έλληνας σκηνοθέτης συνθέτει ιδέες, κινηματογραφικά είδη και δημιουργεί μία αλληγορία για τον σύγχρονο κόσμο. Με τον σεναριογράφο Γουίλ Τρέισι (“Succession”) υφαίνουν μία βελτιωμένη εκδοχή του “Save the Green Planet” (2003) του Τζανγκ Τζουν-ουάν σε παρόντα χρόνο, σε ενεστώτα με προέκταση σε ένα δυστοπικό μέλλον. Κάθε σκηνή είναι μελετημένη και το φινάλε ξεπερνάει κάθε φαντασία-προσδοκία.  

Ο Τέντι βαθιά “τραυματισμένος” πείθει τον ξάδελφό του Ντον να γίνουν συνεργοί σε μία αποστολή “σωτηρίας της ανθρωπότητας”. Όσα ακολουθούν φλερτάρουν μεταξύ της κωμωδίας και της τραγωδίας. Με έναν μοναδικό τρόπο ο Λάνθιμος συλλαμβάνει και αποδίδει τον διαταραγμένο κόσμο του 2025 που νομοτελειακά οδηγείται στην καταστροφή χαμένος στις ψευδαισθήσεις του. Δεν αφήνει μάλιστα περιθώρια ανατροπής και αισιοδοξίας. Δε βλέπει φως στο αδιέξοδο, δε δίνει την ελπίδα ως σωσίβια λέμβο στο πέλαγος. Οικοδομεί ένα ρεαλιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κυριαρχούν παιχνίδια του μυαλού και το μοναδικό ερώτημα που γεννάται είναι ποιος γράφει τελικά τον επίλογο; 

Αποτίει φόρο τιμής στον Κιούμπρικ, γίνεται προφητικός όπως ο Κρίστοφερ Νόλαν πριν 15 χρόνια, δικαιώνει τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο και τον Έστλουντ, αφήνει μία χροιά ειρωνείας από το σινεμά των αδελφών Κοέν κι υιοθετηθεί “ταραντινικές” κορυφώσεις. Δεν κλέβει άτακτα, ενσωματώνει τα πάντα αρμονικά. Τα κάνει δικά του και ταυτόχρονα το έργο του μεγαλειώδες. Κάνει το άλμα από το Homo Sapiens, στον Ηomo Deus κι από εκεί … στο κενό. Αφήνει τη φύση με το σχήμα του κύκλου ανέπαφη, ανέγγιχτη κι επιβεβαιώνει τον χαρακτήρα του αναλώσιμου του είδους μας. 

Για να πετύχει τον σκοπό χρησιμοποιεί μία τεράστια ποικιλία σχημάτων και μεθόδων. Το έργο του “παντρεύει” τη ψυχολογία με τη θεατρικότητα, την αντοχή με την τρέλα, τον πόνο με τη δύναμη. Η ερμηνεία του Τζέσι Πλέμονς είναι τόσο εσωτερική που πραγματικά δεν σου αφήνει το περιθώριο ούτε να σηκώσεις το κινητό και να τον φωτογραφίσεις. Σε καθηλώνει και πηγαίνει δικαίως για Όσκαρ. Πλάι του η Έμμα Στόουν, μία γεννημένη νικήτρια που γνωρίζει τον δρόμο προς την απόδραση και τη δόξα. 

Επιμέρους μπορούμε να πούμε πολλά. Η διαταραχή του Τέντι οφείλεται άραγε στο παιδικό τραύμα που αποκαλύπτεται; Πιο δυστυχής είναι άραγε αυτός ή ο άμοιρος Ντον; Ο πρωταγωνιστής πιστεύει πραγματικά ότι η Μισέλ Φούλερ είναι εξωγήινη ή μήπως όλο αυτό χρησιμοποιείται ως μανδύας προκειμένου να πάρει εκδίκηση για όσα συνέβησαν στη μητέρα του; Οι διαδρομές τέμνονται. Ο ένας πέφτει πάνω στον άλλον. Η σημαία των ΗΠΑ κυματίζει, αλλά η ανθρωπότητα καταρρέει … 

Με τη μουσική επένδυση του Τζέρσκιν Χέντριξ και το εξαιρετικό μοντάζ του Γιώργου Μαυροψαρίδη αυτή τη φορά ο Λάνθιμος κρατάει μόνο την ουσία. Δεν έχει ούτε ένα περιττό λεπτό στην αφήγησή του. Οι στιχομυθίες του αναδεικνύουν την ευαλωτότητα της φύσης μας. Το υπόβαθρο που βρίσκουν οι επικρατούσες θεωρίες συνομωσίας είναι ακριβώς αυτό που περιγράφεται με τον πλέον γλαφυρό τρόπο. Ένας θάλαμος αντήχησης, όπως αυτός που βιώνουμε καθημερινά στα social media. Η πιο πολιτική του ταινία, μην αφήνοντας καμία έκφανσή της ανολοκλήρωτη. Εξουσία, αγωνία, απελπισία, απόγνωση. 

Για έναν δημιουργό που έχει κάνει τα “Favourite” και “Poor Things” δεν ανακαλύπτεις μία νέα ήπειρο όταν αναγνωρίζεις τις τεράστιες δυνατότητές του. Απλά αυτή τη φορά η αίσθησή μου είναι πως ξεπερνάει σε σύλληψη και απόδοση τον εαυτό του. Δικαίως έχει αποφασίσει μετά από αυτό να κάνει ένα “διάλειμμα”, καθώς φτάνει στην απόλυτη κορύφωση του έργου του. Το “Bugonia” είναι το πιο σύνθετο εγχείρημα που αποφάσισε να φέρει εις πέρας και ταυτόχρονα το πιο επιτυχημένο. Σε μία εποχή που οι άνθρωποι χωρίζονται σε νικητές και ηττημένους, ο Λάνθιμος σβήνει το χαμόγελο των νικητών και με τη δική του αποκάλυψη τώρα μας δείχνει πως όλοι είμαστε καταδικασμένοι.  

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.