Στα μέσα της δεκαετίας του ’60, στο λυκόφως της χρυσής κινηματογραφικής εποχής των αμερικανικών γουέστερν, φάνηκε ότι το κοινό είχε (επιτέλους) κουραστεί από τους καουμπόηδες και τους πυροβολισμούς. Aκριβώς εκείνη τη στιγμή που οι πόρτες των σαλούν φάνηκαν να έχουν… σχεδόν κλείσει για το είδος, ένα κύμα Ιταλών κινηματογραφιστών τις άνοιξε ξανά για το ευρύ κοινό.

Γυρισμένα κυρίως σε όλη την Ισπανία και την Ιταλία, τα spaghetti western, όπως ονομάστηκαν, επαναπροσδιόρισαν το είδος του γουέστερν με ένα ηθικά διφορούμενο φίλτρο. Το κινηματογραφικό υποείδος ταίριαζε απόλυτα με την ανατρεπτική αντικουλτούρα των ’60s και τις εξελισσόμενες ευαισθησίες των κινηματογραφόφιλων της εποχής.

Την αρχή έκανε, το 1964, το «Για μια χούφτα δολάρια» (Πρωτότυπος τίτλος: Per un pugno di dolari) που αποτελεί την πρώτη ταινία της «Τριλογίας του Δολαρίου», με τη δεύτερη να είναι η «Μονομαχία στο Ελ Πάσο» (1965) και τρίτη να είναι «Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος» (1966).

Με αφορμή την συμπλήρωση 60 ετών από την κυκλοφορία του εμβληματικού έργου του Sergio Leone, αναλύουμε τις 10 καλύτερες ταινίες του κινηματογραφικού είδους των spaghetti western.

Οι 10 καλύτερες ταινίες-spaghetti western

10. I giorni dell’ Ira (1967)
Σκηνοθεσία: Tonino Valerii
Ο Λι Βαν Κλιφ κάνει την “Ημέρα του θυμού” όλη δική του με την εξωπραγματική του παρουσία. Όταν ο παράνομος Frank Talby (Lee Van Cleef) φτάνει στη μικρή πόλη Clifton, ο Scott Mary (Giuliano Gemma) τον πείθει να τον διδάξει τους τρόπους του, χωρίς ωστόσο να γνωρίζει τα σκοτεινά κίνητρα του παράνομου πιστολέρο. Ωστόσο, ο στενός δεσμός των δυο σπάει όταν ο Τάλμπι βάζει στο στόχαστρο τη μικρή κοινότητα που κάποτε αποκαλούσε σπίτι του ο Μέρι.

9. A Fistful of Dynamite (1971)
Σκηνοθεσία: Sergio Leone
Αν και δεν είναι το αριστούργημα του Σέρτζιο Λεόνε, ωστόσο παρουσιάζει και αυτή η ταινία έναν σκηνοθέτη με απαράμιλλο κινηματογραφικό στυλ και επική αφήγηση. Το φιλμ ακολουθεί τον Ιρλανδό πρώην επαναστάτη Sean Mallory (James Coburn) που συναντά τον Μεξικανό παράνομο Juan Miranda (Rod Steiger), ο οποίος προσπαθεί να τον στρατολογήσει στην ομάδα του για μια ληστεία τράπεζας. Βασισμένη στην εκρηκτική «χημεία» των δύο πρωταγωνιστών που δημιουργεί ένα από τα σπουδαιότερα “bromances” των σπαγγέτι γουέστερν, η ιστορία κλιμακώνεται σε ένα εξίσου απογειωτικό φινάλε. Ως το τελευταίο σπαγγέτι γουέστερν που γύρισε ποτέ ο Λεόνε, η ταινία διαθέτει μια αλλοπρόσαλλη οπτικοακουστική παλαβομάρα και τρέλα που είναι πραγματικά συναρπαστική από την αρχή ως το τέλος της.

8. Il Mercenario (1968)
Σκηνοθεσία: Sergio Corbucci
Ο “Μισθοφόρος” ακολουθεί τον πολωνό μισθοφόρο Sergei Kowalski (Franco Nero) καθώς συνεργάζεται με τον Paco Román (Tony Musante), έναν ιδεαλιστή αγρότη που έχει μετατραπεί σε επαναστάτη και αντιστέκεται στον μεξικανικό στρατό. Μια άκρως τολμηρή ταινία από τον Κορμπούτσι, η οποία λειτουργεί ταυτόχρονα και ως μια βίαιη buddy comedy ταινία, αλλά προσπάθησε επίσης να εξερευνήσει κάποιες πολύπλοκες πολιτικές ιδέες με περισσότερο θάρρος απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς.

7. Compañeros (1970)
Σκηνοθεσία: Sergio Corbucci
Μια buddy κωμωδία τυλιγμένη ευσχήμως μέσα σε μια πολιτική ταινία, το “Compañeros” ήταν όσο πιο διασκεδαστικό θα μπορούσε να είναι ένα σπαγγέτι γουέστερν. Η ταινία διηγείται τη συνεργασία μεταξύ ενός Σουηδού εμπόρου όπλων και ενός Μεξικανού εργάτη, με το δίδυμο να αναλαμβάνει το καθήκον να πάει στην Αμερική για να βγάλει από τη φυλακή έναν ηγέτη της μεξικανικής επανάστασης. Όπως και πολλές από τις αντίστοιχες ταινίες της εποχής των σπαγγέτι γουέστερν, οι Compañeros κατάφεραν να μεταφέρουν στην μεγάλη οθόνη μια άκρως ανήθικη αίσθηση της «μάτσο» σκληρότητας και της ανομίας με πολύ ενθουσιασμό και απαράμιλλο στυλ.

6. Για μια χούφτα δολάρια (1964)
Σκηνοθεσία: Sergio Leone
Η πρώτη ταινία της “Τριλογίας των δολαρίων” του Sergio Leone. Ο Clint Eastwood πρωταγωνιστεί ως ένας ανώνυμος περιπλανώμενος που φτάνει στην ήσυχη πόλη του Σαν Μιγκέλ, όπου βρίσκεται ανάμεσα σε δύο αντιμαχόμενες συμμορίες και αναλαμβάνει τη βρώμικη δουλειά στο να… παίξει τις δύο πλευρές εναντίον της άλλης σε μια προσπάθεια να απαλλάξει τους αθώους κατοίκους της πόλης από την καταπίεσή τους, ενώ παράλληλα προσπαθεί να βγάλει και κάποια χρήματα από όλο αυτό. Ένα ριμέικ του κλασικού Yojimbo του Akira Kurosawa, αυτό το κλασικό γουέστερν εκτόξευσε τόσο τον Eastwood όσο και το είδος του σπαγγέτι γουέστερν στη συνείδηση του κινηματογραφικού mainstream, με την οξεία σινεφίλ ματιά του Leone, την αιχμηρή ερμηνεία του Eastwood και μια από τις πρώτες από τις πολλές λαμπρές μουσικές που θα συνέθετε ο Ennio Morricone για το συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος.

5. Il Grande Silenzio (1968)
Σκηνοθεσία: Sergio Corbucci
Στην πόλη Snow Hill της Γιούτα ο βουβός πιστολέρο Silence (Jean-Louis Trintignant) περιπλανιέται στην περιοχή, προστατεύοντας αθώους από τους διεφθαρμένους επικηρυγμένους δολοφόνους που κατοικούν στην περιοχή. Όταν ο επικηρυγμένος δολοφόνος Λόκο (Κλάους Κίνσκι) αρχίζει να τρομοκρατεί την πόλη, ο Silence προσπαθεί να υπερασπιστεί το Σνόου Χιλ. Η «Μεγάλη Σιωπή» του Σέρτζιο Κορμπούτσι ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα σπαγγέτι γουέστερν για την ανατροπή πολλών από τα χαρακτηριστικά κλισέ του είδους, με το χιονισμένο σκηνικό, τον μελαγχολικό τόνο και τον κυριολεκτικά σιωπηλό πρωταγωνιστή να ολοκληρώνουν την… αναθεωρητική θεματολογία της ταινίας.

4. Για λίγα δολάρια παραπάνω (1965)
Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Λεόνε
Η συνέχεια του “A Fistful of Dollars”, το “For a Few Dollars More” είδε τον Clint Eastwood και τον Sergio Leone να έρχονται πιο κοντά στην τελειοποίηση της «συνταγής» του σπαγγέτι γουέστερν, προσθέτοντας στο καστ και μερικούς ακόμη πιο χαρακτηριστικούς ηθοποιούς του είδους. Ο ανώνυμος κυνηγός επικηρυγμένων του Eastwood εντοπίζει τον El Indio (Gian Maria Volonté), έναν μοχθηρό ληστή τραπεζών, δολοφόνο και βιαστή. Τα διάφορα αιματηρά σκηνικά ενσκήπτουν στην ταινία όταν ο συνταγματάρχης Douglas Mortimer (Lee Van Cleef) καταφθάνει για να εισπράξει την ίδια αμοιβή και ταυτόχρονα να ξεκαθαρίσει μια προσωπική έχθρα. Ενώ η ταινία διαθέτει το ύφος, την ένταση και την σκληρότητα που χαρακτηρίζει όλα τα μεγάλα σπαγγέτι γουέστερν, ένα πράγμα που την έκανε να ξεχωρίζει από πολλές άλλες συμμετοχές του είδους ήταν οι χαρακτήρες της.

3. Django (1966)
Σκηνοθεσία: Sergio Corbucci
Μετά τη διάσωση μιας πόρνης, ο μοναχικός Django (Franco Nero) τη συνοδεύει πίσω στην πόλη, μαζί με ένα φέρετρο. Όταν φτάνουν, ο Django βρίσκεται ανάμεσα σε μια μεξικάνικη συμμορία και τον ταγματάρχη Jackson (Eduardo Fajardo), με τον οποίο έχει να ξεκαθαρίσει ένα θέμα. Με την κυκλοφορία του Django, ο ομώνυμος ήρωας κέρδισε αμέσως μια θέση δίπλα στον ανώνυμο πιστολέρο του Clint Eastwood ως κινηματογραφικό σύμβολο των spaghetti western. Ο Nero προσδίδει στον χαρακτήρα του μια προσγειωμένη και στωική στοχαστικότητα που τον κάνει να ξεχωρίζει, ενώ παράλληλα μπορεί να επιδείξει τις ικανότητές του και ως αρχετυπικός ήρωας δράσης.

2. The Good, the Bad and the Ugly (1966)
Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Λεόνε
Ταινία που επικεντρώνεται σε δύο πιστολέρο που στηρίζουν από κοινού μια δύσκολη συμμαχία, καθώς ο καθένας μαθαίνει το μισό μυστικό σχετικά με το πού βρίσκεται ένας θαμμένος θησαυρός. Την ίδια στιγμή, ένας πανούργος μισθοφόρος καταδιώκει το δίδυμο για να πάρει αυτός τον θησαυρό για τον εαυτό του. Ένα πραγματικό κινηματογραφικό αριστούργημα με διαρκή σινεφίλ δημοτικότητα, εικονιστική μακροβιότητα και αδιαφιλονίκητη επιρροή του σε όλα, από τη μουσική του μέχρι τους χαρακτήρες του, την έξοχη φωτογραφία και το υπέροχο τέλος της τριπλής αναμέτρησης.

1. Μια φορά και έναν καιρό στη Δύση (1968)
Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Λεόνε
Το “Μια φορά και έναν καιρό στη Δύση” είναι το magnum opus του Λεόνε. Ακολουθεί την Jill McBain (Claudia Cardinale), μια πόρνη από τη Νέα Ορλεάνη που ταξιδεύει για να παντρευτεί έναν κτηνοτρόφο και ανακαλύπτει ότι αυτός έχει δολοφονηθεί από τον Frank (Henry Fonda), έναν ανελέητο μπράβο που έχει σχέδια για τη γη που κληρονομεί η McBain. Με τον Frank να φιλοδοξεί να τη σκοτώσει, η McBain βρίσκει δύο συμμάχους στο πρόσωπο του Cheyenne (Jason Robards) και του Harmonica (Charles Bronson), ενός περιπλανώμενου με τη δική του μυστική ατζέντα. Γεμάτο με όλο το σασπένς, το μεγαλείο και την τέχνη του σπαγγέτι γουέστερν, το Once Upon a Time in the West είναι ένα κινηματογραφικό έπος που χρησιμοποιεί ιδανικά την εκρηκτική μουσική του Morricone.