Οι ταινίες τρόμου είναι ίσως το πιο υποτιμημένο από όλα τα είδη. Συχνά οι σινεφίλ τις θεωρούν χαμηλού επιπέδου και σχεδόν πάντα Ακαδημία αγνοεί – ή κάνει πως αγνοεί – εντελώς την ύπαρξή τους. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη μερίδα του κοινού που θεωρεί τις ταινίες τρόμου φτηνές συγκινήσεις. Πέρα, όμως, από τα slasher και τις σπλατεριές, υπάρχουν εκεί έξω και μερικά αριστουργήματα – μετρημένα στα δάχτυλα – που βασίζονται στο ιδιαίτερο κινηματογραφικό στυλ και τη φιλοσοφική διερεύνηση βαθύτερων θεμάτων που αφορούν την ανθρώπινη ύπαρξη.

Γνωστό και ως art-house horror, αυτό το είδος ταινιών με την πάροδο του χρόνου απέκτησε μεγάλη αξία και έλαβε πολλούς επαίνους, αποδεικνύοντας πως ο συνδυασμός ψυχολογικού τρόμου και οπτικής επιδεξιότητας μπορεί να προκαλέσει πιο ανατριχιαστικές και αιματοβαμμένες στιγμές από ό,τι οι συμβατικές ταινίες τρόμου. Για όλους τους λάτρεις των ταινιών που προκαλούν τον τρόμο με ξεχωριστές εικόνες και τεχνικές αφήγησης, χωρίς να περιορίζονται σε τετρημένες εικόνες δολοφόνων με μάσκες και αιχμηρά αντικείμενα, ιδού μια λίστα με μερικές από τις δικές μας αγαπημένες.

Η Λάμψη (1980)

Μια κλασική ταινία τρόμου από το επιδέξιο χέρι ενός αριστοτέχνη σκηνοθέτη. Το αδιόρατο άγγιγμα του Kubrick καθοδηγεί το βλέμμα του θεατή στο πολλά υποσχόμενο σύμπαν του Steven King, χωρίς ποτέ να το κοινό αφήνει να πάρει ανάσα. Από την κάμερα που περιπλανιέται στους πολυτελείς διαδρόμους του Overlook Hotel σαν να πρόκειται για κάποιο είδος μυστικιστικού λαβύρινθου που προσφέρεται για εξερεύνηση, μέχρι τα γραμμικά πλάνα παρακολούθησης που εκθέτουν άψογα διακοσμημένους εσωτερικούς χώρους σε συμμετρική μεγαλοπρέπεια, το έργο του Kubrick είναι θεαματικό. Δεν υπάρχουν λόγια ικανά να αποδώσουν την στοιχειωτική ομορφιά των εικόνων καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας, οι οποίες παίζουν αδυσώπητα και πολύ επιδέξια με τα συναισθήματα και τις προσδοκίες του θεατή. Η απόκοσμη ατμόσφαιρα του φιλμ χειραγωγεί τα πάντα, ενώ η ψυχρή σκηνοθεσία του Kubrick προσθέτει στη συνολική ανατριχίλα. Ανατριχιαστικό, μεγαλοπρεπές δείγμα κινηματογραφικού τρόμου, αυτή η ταινία συνδυάζει όλα τα σπουδαία στοιχεία ενός ευφυούς θρίλερ, με το μεγαλόπνοο όραμα ενός σκηνοθέτη που έχει την ενστικτώδη ικανότητα να προσαρμόσει το ρυθμό μιας ιδιοσυγκρασιακής ταινίας τρόμου στη σφαίρα της κινηματογραφικής του ιδιοφυΐας.

Suspiria (1977)

Το Suspiria είναι μια κλασική ταινία giallo και συγκαταλέγεται στις καλύτερες ταινίες τρόμου ιταλικής παραγωγής όλων των εποχών. Θεωρείται το μαγαλύτερο αριστούργημα του θρυλικού Ιταλού σκηνοθέτη Dario Argento, ο οποίος εδώ και δεκαετίες έχει καθηλώσει το κοινό σε όλο τον κόσμο με τα – από πλευράς εικόνας – εκπληκτικά και συχνά ανατριχιαστικά έργα του. Γυρισμένο σε λαμπερό, φρικιαστικό Technicolor, το Suspiria είναι ένας ονειρικός κόσμος που πυροδοτείται από στακάτες εκρήξεις βίας και μετατρέπεται σε ζωντανό εφτιάλτη. Οι ερμηνείες των Harper, Bennett και κυρίως της Valli είναι συμπαγείς, όπως και η αδυσώπητα ανατριχιαστική ατμόσφαιρα, η οποία συνοδεύεται από το αξεπέραστο score τρόμου των Goblin. Ο Argento έχει δηλώσει πως εμπνεύστηκε από τη Χιονάτη του Walt Disney και πράγματι οι ομοιότητες είναι εμφανείς. Ακολουθώντας μια πραγματικά μπαρόκ προσέγγιση που χρησιμοποιεί όλα τα στυλιστικά τεχνάσματα που έχει στη διάθεσή του και τα ωθεί στα όριά τους και πέρα από αυτά, ο Argento πλάθει ένα σκοτεινό και αποφασιστικά ενήλικο παραμύθι που μπορεί να μην βγάζει πάντα απόλυτο νόημα από πλευράς πλοκής, αλλά καθηλώνει με την φρικιαστική του ομορφιά.

Rosemary’s baby (1968)

Κάθε είδους αναγνώριση που έχει κερδίσει το φιλμ είναι απολύτως δικαιολογημένη. Ζοφερό, μακάβριο και με διάχυτη μια αίσθηση αδιανόητου κινδύνου, το αριστούργημα του Roman Polanski σε απορροφά στον κόσμο του από το πρώτο λεπτό και δεν σε αφήνει να βγεις ποτέ ξανά. Η ανατριχιαστική ατμόσφαιρα που χτίζει δεξιοτεχνικά ο Polanski παρασύρει το κοινό κατευθείαν στην κλειστοφοβική αίσθηση ενός ψυχολογικού και, ταυτόχρονα, υπερφυσικού θρίλερ. Για μια ταινία τρόμου είναι αξιοσημείωτα απαλλαγμένη από αίμα ή γελοία jump scares και αντ’ αυτού ανατριχιάζει σιγά-σιγά τον θεατή μέσα από μια ατμόσφαιρα που γίνεται όλο και πιο εκνευριστική και αποπνυκτική, καθώς η Rosemary ακροβατεί τέλεια μεταξύ της υπόνοιας μιας πραγματικής συνωμοσίας και μιας υστερικής παρανοϊκής φαντασίωσης. Το δυνατό χαρτί της ταινίας είναι ότι καταπιάνεται με το φλέγον κοινωνικό ζήτημα των αναπαραγωγικών δικαιομάτων, χωρίς ποτέ να γίνεται ένα κουραστικό έργο κοινωνικού ρεαλισμού ή πολιτικής προπαγάνδας.

Night of the living dead (1968)

Έξοχα αινιγματικό, τρομακτικό και μυστηριωδώς αλληγορικό, το Night of the living dead ξεχωρίζει ως μία από τις καθοριστικές ασπρόμαυρες ταινίες τρόμου του 20ου αιώνα και ένα εξαιρετικό παράδειγμα του τι μπορεί να γίνει με περιορισμένο προϋπολογισμό, μια καλή ιδέα και μερικούς ταλαντούχους κι αφοσιωμένους συντελεστές. Πολύ καλά γυρισμένο και με ωραίες ερμηνείες, το κινηματογραφικό ντεμπούτο του George Romero σε κάνει να κρατάς την ανάσα σου ως το τέλος. Ο Romero δημιουργεί στιγμές απόκοσμου τρόμου σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, κρατώντας χαμηλά το φωτισμό και τα ειδικά εφέ στο ελάχιστο. Πρόκειται για την ταινία που ξαναέγραψε τους κανόνες των ταινιών τρόμου, καταρρίπτοντας όλες τους μέχρι τότε κανόνες και υιοθετώντας ένα βάναυσα σκληρό ντοκιμαντερίστικο ύφος που οδηγείται σε μια αινιγματική και ανατρεπτική κορύφωση.

Nosferatu the Vampyre (1979)

Το Nosferatu the Vampyre δεν είναι απλώς ένα ριμέικ του κλασικού βωβού έργου του F. W. Murnau αλλά μια προέκτασή του. Ο Herzog όχι μόνο αναπτύσσει την ιστορία πιο άμεσα από ό,τι το πρωτότυπο, αλλά επαναφέρει ακόμη και τους αρχικούς χαρακτήρες. Μετατοπίζοντας την προσοχή του θεατή μακριά από την πλοκή, η οποία λειτουργεί κυρίως ως σκηνικό, ο Herzog πλάθει μια εντελώς διαφορετική ταινία που αποπνέει ένα εντελώς διαφορετικό συναίσθημα. Διατηρώντας τον απόκοσμο τρόμο που αρμόζει στο είδος, ο σπουδαίος γερμανός σκηνοθέτης, μέσα από ονειρικές γωνίες λήψης και αριστοτεχνική χρήση του φωτισμού, καταφέρνει να προσδώσει στην ιστορία του βρυκόλακα ένα είδος μυσταγωγικής ομορφιάς. Η ιστορία υπάρχει, αλλά είναι οι μικρές λεπτομέρειες που θέτουν αυτόν τον καμβά σε κίνηση. Ο ζοφερός τόνος της ταινίας είναι ταυτόχρονα δυναμικά μελαγχολικός, καθώς ο βρυκόλακας παρουσιάζεται παγιδευμένος στα ίδια του τα ένστικτα. Όπως πολλές ταινίες του Herzog, το Nosferatu the Vampyre έχει εξαιρετική φωτογραφία, προσφέροντας μια σχεδόν υπερβατική εμπειρία.

Kwaidan (1964)

Φασματικά ηχητικά εφέ, παράξενα ουρλιαχτά και αξιοσημείωτες εικαστικές εικόνες είναι τα κύρια εφέ που σηκώνουν τις τρίχες στον αυχένα του θεατή κατά τη διάρκεια της αφήγησης των τριών υπερφυσικών ιστοριών που συνθέτουν την ιαπωνική ταινία Kwaidan – μια ταινία τρόμου με εξαιρετικά λεπτή, σχεδόν αισθιακή ποιότητα. Όμορφο, ποιητικό, ανατριχιαστικό, το Kwaidan είναι το έργο του αριστοτέχνη Ιάπωνα κινηματογραφιστή Masaki Kobayashi. Η αφηγηματική δομή της ταινίας είναι ιδιότυπα ασαφής με ελάχιστο σασπένς. Όμως τα αυτιά των θεατών στοιχιώνουν οι εναλλαγές ήχων και σιωπής με τρομακτική αποτελεσματικότητα. Η ταινία διεγείρει τις αισθήσεις μόνο μέσω του οπτικοακουστικού της απόκοσμου ύφους. Το Kwaidan είναι μια συμφωνία χρωμάτων και ήχου που πραγματικά αποτελεί ένα είδος από μόνο του.

Frenzy (1972)

Γεμάτο μακάβριες λεπτομέρειες και γνήσια ανθρώπινη απελπισία, το Frenzy του Alfred Hitchcock είναι μια επιστροφή στις πρώτες κινηματογραφικές φόρμες που ακολούθησε ο μάστερ του είδους, οι οποίες όμως δίχασαν και συνεχίζουν να διχάζουν κοινό και κριτικούς. Η προτελευταία ταινία του Hitchcock είναι ακριβώς αυτό που θα περίμενε κανείς: ένα συναρπαστικό θρίλερ που αγκιστρώνει αβίαστα το κοινό με τη σχετικά περίπλοκη πλοκή του. Εκμαιεύοντας εξαιρετικές ερμηνείες από το καστ του, ο Hitchcock φτιάχνει μια μοναδική ταινία που προσφέρει μια πολύ διαφορετική άποψη του Λονδίνου που σπάνια βλέπουμε. Έχεις την εντύπωση ότι η πόλη είναι ένα κλειστοφοβικό μέρος και ότι οι δρόμοι είναι γεμάτοι βρωμιά. Πίσω από τις κλειστές πόρτες κρύβεται κρυμμένη διαφθορά. Η φωτογραφία είναι κρυστάλλινη, κάνοντας την ταινία πολύ ελκυστική οπτικά. Παρόλα αυτά πρόκειται για την πιο γκροτέσκα ταινία που γύρισε ποτέ ο Hitchcock, με τις σκηνές σεξουαλικής βίας να είναι ανατριχιαστικά γλαφυρές.

Carnival of Souls (1962)

Το Carnival of Souls είναι μια περίεργα σκοτεινή ταινία τρόμου που γυρίστηκε με πολύ χαμηλό προϋπολογισμό το 1962 και εξακολουθεί να ασκεί στο κοινό έντονη γοητεία. Σαν ένα χαμένο επεισόδιο από το Twilight Zone, η ταινία τοποθετεί το υπερφυσικό ακριβώς στη μέση της καθημερινής ζωής και το περιβάλλει με συνηθισμένους ανθρώπους. Τολμά να φτάσει στα όρια του camp, αλλά ποτέ δεν ξεφεύγει, διατηρώντας μια ανατριχιαστική σοβαρότητα. Σε αντίθεση με τις περισσότερες από τις σημερινές ταινίες τρόμου, το Carnival of Souls έχει ελάχιστα ειδικά εφέ. Αντ’ αυτού, βασίζεται στην καθαρή ασπρόμαυρη φωτογραφία, την ατμόσφαιρα και την υποκριτική. Μοιάζει να είναι μια ταινία που έχει επιρρεάσει σκηνοθέτες όπως ο David Lynch και ο George Romero, ιδιαίτερα στον τρόπο που φανερώνει τον τρόμο κάτω από την γυαλιστερή επιφάνεια μιας ήρεμης ζωής.

Possession (1981)

Αισθησιακή και ταυτόχρονα εξαιρετικά ενοχλητική, η ταινία του Andrjez Zulawski είναι μια άκρατη επίθεση στις αισθήσεις. Ένα πρωτότυπο αριστούργημα γεμάτο πολύπλοκους και συγκεχυμένους συμβολισμούς, που όμως απαιτεί να την δει πολλές φορές κανείς προκειμένου να κατανοήσει με σαφήνεια το κινηματογραφικό της τοπίο. Το Possession είναι ένα μοναδικό έργο τέχνης και θεωρείται μία από τις κορυφαίες ταινίες τρόμου της εποχής του. Και παρ’ όλα τα φρικιαστικά γεγονότα που συνθέτουν αυτό το πορτραίτο ενός διαζυγίου που πήγε πολύ λάθος, πρόκειται περισσότερο για μια συναισθηματική άσκηση τρόμου.

Spoorloos (1988)

Το Spoorloos είναι ένα εξαιρετικό ολλανδικό θρίλερ του 1988 από τον σκηνοθέτη George Sluizer, προσαρμοσμένο από τη νουβέλα The Golden Egg του Tim Krabbe. Πρόκειται για μια έξοχα περίπλοκη μελέτη της ανθρώπινης κατάστασης και τελειώνει με το πιο τρομακτικό τρόπο που έχουμε δει στην ιστορία του κινηματογράφου. Χρονικά άψογο, παρατείνοντας σκόπιμα τους διαλόγους και εξασφαλίζοντας ότι οι θεατές δεν θα χάσουν ούτε οξεία, το Spoorloos αυξάνει σιγά σιγά την ένταση, κρατώντας το μυστήριο έντονο μέχρι την τελευταία στιγμή. Η ταινία έχει μια καθηλωτική αίσθηση ρεαλισμού, οι ερμηνείες είναι εξαιρετικές και το σενάριο συναρπαστικό.