Ποια είναι η μαγική φόρμουλα που κάνει μια κινηματογραφική ταινία να σπάσει τα ταμεία; Σίγουρα βοηθούν η ενδιαφέρουσα πλοκή, η προσεγμένη σκηνοθεσία, οι αξέχαστες ερμηνείες αγαπημένων σταρ και ίσως κι ένα δυνατό plot twist. Η ιστορία, όμως, έχει αποδείξει ότι ακόμη κι όταν κάποιες ταινίες έχουν όλα αυτά τα συστατικά (και με το παραπάνω), συχνά αυτό δεν αρκεί ώστε να σημειώσουν μεγάλη επιτυχία στο box office.
Φυσικά, κάτι τέτοιο δε λειτουργεί πάντοτε σαν «ταφόπλακα» για μια ταινία, αφού στο τέλος η ποιότητα και το ταλέντο κερδίζουν. Αυτές είναι μερικές από τις αγαπημένες -από κοινό και κριτικούς- ταινίες, οι οποίες απέτυχαν στο box office.
Ο Μεγάλος Λεμπόφσκι (The Big Lebowski)
Αν και θεωρείται πλέον ως μια από τις πιο εμβληματικές ταινίες των αδελφών Κοέν, όταν πρωτοκυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1998 το «The Big Lebowski», τίποτα δεν προμήνυε ότι θα γινόταν μια από τις πιο κλασικές σύγχρονες κωμωδίες. Πολλοί κριτικοί παρεξήγησαν το χιούμορ της ταινίας και ακόμη και οι ίδιοι οι αδελφοί Κοέν ήταν απογοητευμένοι με το αποτέλεσμα. Η αρχική εγχώρια προβολή της ταινίας απέφερε μόνο 18 εκατομμύρια δολάρια στο box office, μόλις 3 εκατομμύρια παραπάνω από το κόστος παραγωγή της. Με τα χρόνια, η ταινία έγινε καλτ λατρεία και καθόρισε το χιούμορ και την κωμωδία μιας ολόκληρης γενιάς. Ο Μεγάλος Λεμπόφσκι έχει εμπνεύσει αμέτρητα κοστούμια για το Halloween, παραγγελίες κοκτέιλ, ακόμη και μια ολόκληρη αίρεση – ναι, υπάρχει ολόκληρη θρησκεία που λέγεται «Dudeism». Η ταινία είναι τρανή απόδειξη ότι δεκαετίες μεταμεσονύχτιων προβολών μπορούν να κάνουν μια εισπρακτικά αποτυχημένη ταινία, γνωστή σε ένα ευρύ κοινό – δίνοντάς της μια δεύτερη ευκαιρία.
Τελευταία Έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ (The Shawshank Redemption)
Μπορεί σήμερα να θεωρείται από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της 7ης τέχνης, παρόλα αυτά, εισπρακτικά ήταν μάλλον αποτυχία – αυτό είναι το κινηματογραφικό παράδοξο της ταινίας «Τελευταία Έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ». Η ταινία δεν απέσπασε ούτε ένα Όσκαρ (ο ανταγωνισμός ήταν σκληρός το 1994, με το «Pulp Fiction» και το «Forrest Gump» μεταξύ των υποψηφιοτήτων). Οι Αμερικανοί σινεφίλ δεν έδειξαν να «αγκαλιάζουν» ιδιαίτερα την ταινία όταν βγήκε στους κινηματογράφους. Το μπάτζετ της ταινίας ήταν 25 εκατομμύρια, ενώ κατάφερε να βγάλει μόλις 28 εκατομμύρια στο αμερικανικό box office. Στα διεθνή σινεμά η ταινία τα πήγε λίγο καλύτερα, ανεβάζοντας τα συνολικά της κέρδη στα 73,3 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Το ποσό αυτό μπορεί να μην ακούγεται διόλου ευκαταφρόνητο, αλλα σίγουρα αυτοί οι αριθμοί δύσκολα αντικατοπτρίζουν την περίφημη θέση της στην ιστορία του αμερικανικού κινηματογράφου.
Βασιλιάς της Κωμωδίας (The King of Comedy)
Αν και η μαύρη κωμωδία του Μάρτιν Σκορτσέζε αγαπήθηκε από τους κριτικούς, ο ενθουσιασμός αυτός δεν αποτυπώθηκε στο box office. Ο «Βασιλιάς της Κωμωδίας» είναι ένα από τα πιο ειλικρινή και καλοδουλεμένα «πορτραίτα» χαρακτήρων, άντιστοιχης ποιότητας και έντασης με τον «Ταξιτζή» και το «Raging Bull». Το δυναμικό του καστ (Robert De Niro, Jerry Lewis) δεν κατάφερε να φέρει τον κόσμο στους κινηματογράφους, αφου η ταινία απέφερε μόλις 2,5 εκατομμύρια. Μιλώντας για αυτό, ο De Niro είχε δηλώσει ότι η ταινία «ίσως δεν έτυχε τόσο καλής υποδοχής, επειδή ανέδιδε μια αύρα από κάτι που οι άνθρωποι δεν ήθελαν να δουν ή να ξέρουν».
Scott Pilgrim vs the World
Η αγαπημένη μεταφορά του Edgar Wright «Scott Pilgrim» ήταν μια μεγάλη εισπρακτική αποτυχία για την Universal Pictures. Με προϋπολογισμό παραγωγής 60 εκατομμυρίων δολαρίων, η κωμωδία τελικά «πάτωσε» στα ταμεία, εισπράττωντας 30 εκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ και λιγότερα από 50 εκατομμύρια παγκοσμίως. Παρόλαυτα, η ταινία θεωρείται σήμερα cult classic, με συχνές τηλεοπτικές προβολές σε όλο τον κόσμο. Να σημειωθεί ότι και η τελευταία ταινία του Wright, Last Night in Soho, δεν τα πήγε καλά στο box office, ωστόσο δε θα ήταν καθόλου περίεργο αν γινόταν κι αυτή το ίδιο δημοφιλής στο άμεσο μέλλον.
Mulholland Drive
Μπορεί το BBC να ψήφισε το Mulholland Drive του David Lynch ως την καλύτερα ταινία του 21ου αιώνα, ωστόσο τα κέρδη της ταινίας δεν κατάφεραν -ούτε κατά διάνοια- να καλύψουν το κόστος παραγωγής της. Παρά την αρχική «κρυάδα» στο box office, με το πέρασμα του χρόνου το κοινό γνώρισε κι αγάπησε το αριστουργηματικό φιλμ του Lynch, το οποίο σήμερα θεωρείται μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
mother!
Η Paramount ξόδεψε 30 εκατομμύρια δολάρια για την παραγωγή του «mother!», της διχαστικής αλληγορίας του Ντάρεν Αρονόφσκι με πρωταγωνίστρια την Τζένιφερ Λόρενς στο ρόλο μιας γυναίκα της οποίας το σπίτι καταστρέφεται από ένα πλήθος άγριων καλεσμένων. Η ωμή βία και η αποπροσανατολιστική σκηνοθεσία της ταινίας, «δυσκόλεψαν» τις πωλήσεις της. Έτσι, ενώ σχολιάστηκε έντονα πριν την κυκλοφορία της, το «mother!» δεν κατάφερε να κόψει αρκετά εισιτήρια.
Fight Club
Δύσκολα θα πίστευε κανείς ότι μια τόσο εμβληματική ταινία, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον του κοινού όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις αίθουσες το μακρινό 1999. Πριν κάνει πρεμιέρα το «Fight Club», ο σκηνοθέτης του, David Fincher είχε συγκρουστεί με την εταιρεία παραγωγής, 20th Century Fox, σχετικά με τον τρόπο προώθησης που θα ακολουθούσαν για την ταινία. Ο Fincher ήθελε να ακολουθήσει μια πιο «in-your-face» διαφημιστική προσέγγιση, μέσα από τη δημιουργία μιας σειράς βίντεο, στα οποία ο Brad Pitt και ο Edward Norton απευθύνονται στο κοινό υποδυόμενοι τους χαρακτήρες τους. Από την άλλη, η Fox ήθελε να ακολουθήσει μια πιο safe προσέγγιση, διαφημίζοντας την ταινία ως άλλη μια ακριβή παραγωγή με διάσημους ηθοποιούς και ξύλο. Η προώθηση απέτυχε και η ταινία «θαύτηκε» στο box office.
Blade Runner
Άλλη μια σημαντική κι αγαπημένη ταινία, την οποία δύσκολα θα περίμενε να βρει κανείς σε μια τέτοια λίστα, είναι και το Blade Runner του Ridley Scott. Μετά από ένα άτονο πέρασμα από τις αμερικανικές αίθουσες, η ταινία κατάφερε να κερδίσει τη στήριξη του παγκόσμιου κοινού. Ωστόσο, αυτό δεν αποτυπώθηκε και στις συνολικές εισπράξεις της, αποφέροντας τελικά μόλις 10,5 εκατομμύρια δολάρια περισσότερα από τον προϋπολογισμό των 30 εκατομμυρίων.
Πολίτης Κέιν (Citizen Kane)
Γνωστή και ως «Η καλύτερη ταινία όλων των εποχών» και ένα από τα κλασικά must-see για κάθε σινεφίλ που σέβεται τον εαυτό του, το αριστούργημα του Orson Welles δεν κατάφερε να φέρει το κοινό στις κινηματογραφικές αίθουσες. Ο «Πολίτης Κέιν» απέτυχε να ανακτήσει το κόστος του στο box office και νικήθηκε στο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας από το -επίσης εμβληματικό- «How Green Was My Valley».
Donnie Darko
Το «Donnie Darko» κέρδισε κάτι περισσότερο από 7,5 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως με προϋπολογισμό 4,5 εκατομμύρια. Ένας αξιοσημείωτος λόγος για την αποτυχία του ήταν, βέβαια, το τρέιλ το οποίο «χαντάκωσε» την ταινία. Στο τρέιλερ περιλαμβάνει μια σκηνή στην οποία ο κινητήρας ενός αεροπλάνου συντρίβεται. Για κακή του τύχη, το τρέιλερ κυκλοφόρησε λίγες εβδομάδες πριν από την 11η Σεπτεμβρίου. Ευτυχώς, το ενδιαφέρον για την ταινία ανανεώθηκε μετά την κυκλοφορία της σε DVD και τώρα είναι μια από τις πιο διάσημες ταινίες της δεκαετίας του 2000.
Ποια είναι η μαγική φόρμουλα που κάνει μια κινηματογραφική ταινία να σπάσει τα ταμεία; Σίγουρα βοηθούν η ενδιαφέρουσα πλοκή, η προσεγμένη σκηνοθεσία, οι αξέχαστες ερμηνείες αγαπημένων σταρ και ίσως κι ένα δυνατό plot twist. Η ιστορία, όμως, έχει αποδείξει ότι ακόμη κι όταν κάποιες ταινίες έχουν όλα αυτά τα συστατικά (και με το παραπάνω), συχνά αυτό δεν αρκεί ώστε να σημειώσουν μεγάλη επιτυχία στο box office.
Φυσικά, κάτι τέτοιο δε λειτουργεί πάντοτε σαν «ταφόπλακα» για μια ταινία, αφού στο τέλος η ποιότητα και το ταλέντο κερδίζουν. Αυτές είναι μερικές από τις αγαπημένες -από κοινό και κριτικούς- ταινίες, οι οποίες απέτυχαν στο box office.
Ο Μεγάλος Λεμπόφσκι (The Big Lebowski)
Αν και θεωρείται πλέον ως μια από τις πιο εμβληματικές ταινίες των αδελφών Κοέν, όταν πρωτοκυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1998 το «The Big Lebowski», τίποτα δεν προμήνυε ότι θα γινόταν μια από τις πιο κλασικές σύγχρονες κωμωδίες. Πολλοί κριτικοί παρεξήγησαν το χιούμορ της ταινίας και ακόμη και οι ίδιοι οι αδελφοί Κοέν ήταν απογοητευμένοι με το αποτέλεσμα. Η αρχική εγχώρια προβολή της ταινίας απέφερε μόνο 18 εκατομμύρια δολάρια στο box office, μόλις 3 εκατομμύρια παραπάνω από το κόστος παραγωγή της. Με τα χρόνια, η ταινία έγινε καλτ λατρεία και καθόρισε το χιούμορ και την κωμωδία μιας ολόκληρης γενιάς. Ο Μεγάλος Λεμπόφσκι έχει εμπνεύσει αμέτρητα κοστούμια για το Halloween, παραγγελίες κοκτέιλ, ακόμη και μια ολόκληρη αίρεση – ναι, υπάρχει ολόκληρη θρησκεία που λέγεται «Dudeism». Η ταινία είναι τρανή απόδειξη ότι δεκαετίες μεταμεσονύχτιων προβολών μπορούν να κάνουν μια εισπρακτικά αποτυχημένη ταινία, γνωστή σε ένα ευρύ κοινό – δίνοντάς της μια δεύτερη ευκαιρία.
Τελευταία Έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ (The Shawshank Redemption)
Μπορεί σήμερα να θεωρείται από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της 7ης τέχνης, παρόλα αυτά, εισπρακτικά ήταν μάλλον αποτυχία – αυτό είναι το κινηματογραφικό παράδοξο της ταινίας «Τελευταία Έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ». Η ταινία δεν απέσπασε ούτε ένα Όσκαρ (ο ανταγωνισμός ήταν σκληρός το 1994, με το «Pulp Fiction» και το «Forrest Gump» μεταξύ των υποψηφιοτήτων). Οι Αμερικανοί σινεφίλ δεν έδειξαν να «αγκαλιάζουν» ιδιαίτερα την ταινία όταν βγήκε στους κινηματογράφους. Το μπάτζετ της ταινίας ήταν 25 εκατομμύρια, ενώ κατάφερε να βγάλει μόλις 28 εκατομμύρια στο αμερικανικό box office. Στα διεθνή σινεμά η ταινία τα πήγε λίγο καλύτερα, ανεβάζοντας τα συνολικά της κέρδη στα 73,3 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Το ποσό αυτό μπορεί να μην ακούγεται διόλου ευκαταφρόνητο, αλλα σίγουρα αυτοί οι αριθμοί δύσκολα αντικατοπτρίζουν την περίφημη θέση της στην ιστορία του αμερικανικού κινηματογράφου.
Βασιλιάς της Κωμωδίας (The King of Comedy)
Αν και η μαύρη κωμωδία του Μάρτιν Σκορτσέζε αγαπήθηκε από τους κριτικούς, ο ενθουσιασμός αυτός δεν αποτυπώθηκε στο box office. Ο «Βασιλιάς της Κωμωδίας» είναι ένα από τα πιο ειλικρινή και καλοδουλεμένα «πορτραίτα» χαρακτήρων, άντιστοιχης ποιότητας και έντασης με τον «Ταξιτζή» και το «Raging Bull». Το δυναμικό του καστ (Robert De Niro, Jerry Lewis) δεν κατάφερε να φέρει τον κόσμο στους κινηματογράφους, αφου η ταινία απέφερε μόλις 2,5 εκατομμύρια. Μιλώντας για αυτό, ο De Niro είχε δηλώσει ότι η ταινία «ίσως δεν έτυχε τόσο καλής υποδοχής, επειδή ανέδιδε μια αύρα από κάτι που οι άνθρωποι δεν ήθελαν να δουν ή να ξέρουν».
Scott Pilgrim vs the World
Η αγαπημένη μεταφορά του Edgar Wright «Scott Pilgrim» ήταν μια μεγάλη εισπρακτική αποτυχία για την Universal Pictures. Με προϋπολογισμό παραγωγής 60 εκατομμυρίων δολαρίων, η κωμωδία τελικά «πάτωσε» στα ταμεία, εισπράττωντας 30 εκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ και λιγότερα από 50 εκατομμύρια παγκοσμίως. Παρόλαυτα, η ταινία θεωρείται σήμερα cult classic, με συχνές τηλεοπτικές προβολές σε όλο τον κόσμο. Να σημειωθεί ότι και η τελευταία ταινία του Wright, Last Night in Soho, δεν τα πήγε καλά στο box office, ωστόσο δε θα ήταν καθόλου περίεργο αν γινόταν κι αυτή το ίδιο δημοφιλής στο άμεσο μέλλον.
Mulholland Drive
Μπορεί το BBC να ψήφισε το Mulholland Drive του David Lynch ως την καλύτερα ταινία του 21ου αιώνα, ωστόσο τα κέρδη της ταινίας δεν κατάφεραν -ούτε κατά διάνοια- να καλύψουν το κόστος παραγωγής της. Παρά την αρχική «κρυάδα» στο box office, με το πέρασμα του χρόνου το κοινό γνώρισε κι αγάπησε το αριστουργηματικό φιλμ του Lynch, το οποίο σήμερα θεωρείται μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
mother!
Η Paramount ξόδεψε 30 εκατομμύρια δολάρια για την παραγωγή του «mother!», της διχαστικής αλληγορίας του Ντάρεν Αρονόφσκι με πρωταγωνίστρια την Τζένιφερ Λόρενς στο ρόλο μιας γυναίκα της οποίας το σπίτι καταστρέφεται από ένα πλήθος άγριων καλεσμένων. Η ωμή βία και η αποπροσανατολιστική σκηνοθεσία της ταινίας, «δυσκόλεψαν» τις πωλήσεις της. Έτσι, ενώ σχολιάστηκε έντονα πριν την κυκλοφορία της, το «mother!» δεν κατάφερε να κόψει αρκετά εισιτήρια.
Fight Club
Δύσκολα θα πίστευε κανείς ότι μια τόσο εμβληματική ταινία, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον του κοινού όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις αίθουσες το μακρινό 1999. Πριν κάνει πρεμιέρα το «Fight Club», ο σκηνοθέτης του, David Fincher είχε συγκρουστεί με την εταιρεία παραγωγής, 20th Century Fox, σχετικά με τον τρόπο προώθησης που θα ακολουθούσαν για την ταινία. Ο Fincher ήθελε να ακολουθήσει μια πιο «in-your-face» διαφημιστική προσέγγιση, μέσα από τη δημιουργία μιας σειράς βίντεο, στα οποία ο Brad Pitt και ο Edward Norton απευθύνονται στο κοινό υποδυόμενοι τους χαρακτήρες τους. Από την άλλη, η Fox ήθελε να ακολουθήσει μια πιο safe προσέγγιση, διαφημίζοντας την ταινία ως άλλη μια ακριβή παραγωγή με διάσημους ηθοποιούς και ξύλο. Η προώθηση απέτυχε και η ταινία «θαύτηκε» στο box office.
Blade Runner
Άλλη μια σημαντική κι αγαπημένη ταινία, την οποία δύσκολα θα περίμενε να βρει κανείς σε μια τέτοια λίστα, είναι και το Blade Runner του Ridley Scott. Μετά από ένα άτονο πέρασμα από τις αμερικανικές αίθουσες, η ταινία κατάφερε να κερδίσει τη στήριξη του παγκόσμιου κοινού. Ωστόσο, αυτό δεν αποτυπώθηκε και στις συνολικές εισπράξεις της, αποφέροντας τελικά μόλις 10,5 εκατομμύρια δολάρια περισσότερα από τον προϋπολογισμό των 30 εκατομμυρίων.
Πολίτης Κέιν (Citizen Kane)
Γνωστή και ως «Η καλύτερη ταινία όλων των εποχών» και ένα από τα κλασικά must-see για κάθε σινεφίλ που σέβεται τον εαυτό του, το αριστούργημα του Orson Welles δεν κατάφερε να φέρει το κοινό στις κινηματογραφικές αίθουσες. Ο «Πολίτης Κέιν» απέτυχε να ανακτήσει το κόστος του στο box office και νικήθηκε στο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας από το -επίσης εμβληματικό- «How Green Was My Valley».
Donnie Darko
Το «Donnie Darko» κέρδισε κάτι περισσότερο από 7,5 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως με προϋπολογισμό 4,5 εκατομμύρια. Ένας αξιοσημείωτος λόγος για την αποτυχία του ήταν, βέβαια, το τρέιλ το οποίο «χαντάκωσε» την ταινία. Στο τρέιλερ περιλαμβάνει μια σκηνή στην οποία ο κινητήρας ενός αεροπλάνου συντρίβεται. Για κακή του τύχη, το τρέιλερ κυκλοφόρησε λίγες εβδομάδες πριν από την 11η Σεπτεμβρίου. Ευτυχώς, το ενδιαφέρον για την ταινία ανανεώθηκε μετά την κυκλοφορία της σε DVD και τώρα είναι μια από τις πιο διάσημες ταινίες της δεκαετίας του 2000.
