Πολυδιαβασμένος, με φανατικό κοινό και χιλιάδες ακόλουθους στα κοινωνικά δίκτυα, ο Αύγουστος Κορτώ – ή κατά κόσμο Πέτρος Χατζόπουλος – αποτελεί μία σπάνια περίπτωση ανθρώπου. Βαθιά ευαίσθητος, με κοινωνική και ακτιβιστική δράση, με ενσυναίσθηση και ευγένεια ο Αύγουστος μας είναι γνώριμος. Τον έχουμε μάθει μέσα από τη διαδικτυακή του ζωή, μέσα από τις αναρτήσεις του αλλά και μέσα από τα πολυάριθμα βιβλία του που πάντα σκαρφαλώνουν στην κορυφή των προτιμήσεων του αναγνωστικού κοινού. Τον γνώρισα σε μία παρουσίαση βιβλίου και όταν ήρθε, αισθάνθηκα ότι τον ξέρω χρόνια. Ότι είναι ένας φίλος από τα παλιά που έχει μοιραστεί μαζί μου τους φόβους του, τις ανησυχίες του, τις χαρές του και τον αγώνα του για την αποστιγματοποίηση της ψυχική νόσου. Το έργο του και η κατάθεση ψυχής που κάνει μέσα από αυτό, έχουν βοηθήσει πληθώρα αναγνωστών να αισθανθούν ότι δεν είναι μόνοι, να καταλάβουν την ουσία της ψυχικής υγείας και τη σημασία του να μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτήν. Σε μία κοινωνία που η ψυχική νόσος ακόμη αντιμετωπίζεται με προκατάληψη, και η επίσκεψη στον ψυχαναλυτή θεωρείται αναγκαία μόνο αν είσαι ‘τρελός’ ο Αύγουστος Κορτώ, χωρίς φόβο και δισταγμό, δίνει το δικό του αγώνα για να προάγει την αξία της ψυχοθεραπείας και την ορατότητα της ψυχικής νόσου.
Μία τέτοια κατάθεση ψυχής κάνει και στο νέο του βιβλίο Τζέρι. Ένα έργο, βγαλμένο μέσα από την καρδιά του, για το πολυαγαπημένο του Τζερομπίφτεκο όπως τον αποκαλεί το σκύλο του, που από την αδέσποτη ζωή, βρήκε καταφύγιο στο σπίτι του Αύγουστου και του Τάσου.
«Τζέρι, αυτό το βιβλίο είναι για σένα. Γιατί μπήκες στη ζωή μας και τη μεταμόρφωσες. Σαν όλα τα σκυλιά, είσαι μια ανεξάντλητη μηχανή χαράς, κι η απλή σου ευτυχία, η ευγνωμοσύνη για το κάθε μας χάδι, η αστείρευτη, ανόθευτη αγάπη σου είναι ένα καθημερινό μάθημα – το δώρο μιας καθαρής καρδιάς. Κι έτσι, Τζεράκι, αυτό το βιβλίο είναι δικό σου, κι ας μην το διαβάσεις. Γιατί όποιος αγαπάει, υμνεί. Όποιος αγαπάει, λέει ιστορίες του αγαπημένου. Αν είχαμε όλοι την ψυχή σου, ο κόσμος θα ’ταν Παράδεισος.»
Ο Τζέρι, ένα από τα χιλιάδες αδέσποτα της ελληνικής επικράτειας στάθηκε τυχερός και όπως λέει ο Αύγουστος μία θεόσταλτη γυναίκα τον περιμάζεψε και έτσι βρέθηκε σε σπίτι, σε ασφαλές μέρος, με απέραντη αγάπη και στοργή. Δυστυχώς όμως για χιλιάδες άλλες αδέσποτες ψυχές, η ζωή δεν έχει τις ίδιες χαρές. Το προσδόκιμο ζωής ενός αδέσποτου ζώου, είναι 3 χρόνια. Όταν ένα ζώο του δρόμου περισυλλέγεται σε σπίτι, τα πρώτα 24ωρα απλά κοιμάται. Είναι τέτοια η ανασφάλεια του δρόμου, που ποτέ κανένα αδέσποτο δεν κοιμάται με ηρεμία, χωρίς έγνοια. Είναι πάντα σε επιφυλακή, έρμαιο 4ποδων και 2ποδων εχθρών. Τα περιστατικά κακοποίησης ζώων στην Ελλάδα είναι αμέτρητα. Δυστυχώς η έλλειψη παιδείας και η αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να καλλιεργήσει την ενσυναίσθηση είναι έκδηλη σε τέτοιες περιπτώσεις.
«Τι φοβισμένος ήσουν όταν ήρθες στο καινούριο σου σπίτι! […] Πόσο ορφανός και μετέωρος ήσουν, και πόσο σύντομα έγινε άρχοντας του σπιτιού… και πόσα λέει αυτό για τη λατρεία, και για τα άτυχα πλάσματα -τετράποδα και δίποδα- που τη στερούνται, που δεν ευτύχησαν να αγαπηθούν».
Το Olafaq μίλησε με τον Αύγουστο Κορτώ για το νέο αυτό βιβλίο και μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις του και τις ανησυχίες του.
– Είστε από τους συγγραφείς που δε φοβούνται να πουν τη γνώμη τους απερίφραστα. Τόσο μέσα από τα κείμενα σας όσο και μέσα από την διαδικτυακή παρουσία σας, θίγετε έντονα κοινωνικά ζητήματα. Πόσο ψυχοφθόρα είναι αυτή η διαδικασία; Έχετε σκεφτεί ποτέ να κάνετε ένα διάλλειμα, ειδικά όταν το λαϊκό δικαστήριο του Facebook χτυπάει κόκκινο;
Πολλές φορές γράφω στο Facebook ακριβώς επειδή αισθάνομαι τρωτός – κάτι σαν προσωπική δοκιμασία. Έτσι κι αλλιώς, όταν το γράψιμο είναι η δουλειά σου, αποδέχεσαι τη φθορά που φέρνει η έκθεση της κάθε σου αδυναμίας. Κι αν πάλι νιώθω ότι οι δυνάμεις μου δεν αρκούν για να διαχειριστώ την πραγματικότητα, σωπαίνω.
– Έχετε ποτέ μετανιώσει για κάποια δήλωσή σας ή για κάποια ανάρτηση που έχετε κάνει;
Είμαι άνθρωπος σε αέναη μεταμέλεια. Αν βάλω κάτω τη ζωή μου, μετανιώνω τουλάχιστον για τη μισή. Η ανάλυση μου χάρισε μια συνθήκη ασυγκράτητης ελευθερίας. Κι εκ φύσεως δεν είμαι άνθρωπος του μέτρου, της σύνεσης – κάνω τα πάντα καθ’ υπερβολήν.
– Έχεις υποστεί bullying σε μικρή ηλικία; Αν ναι, πόσο σας επηρέασε;
Στην εφηβεία υπήρξα στόχος χλεύης κι εκφοβισμού. Η εμπειρία, παρότι φριχτή, με γέμισε πείσμα: να ξεπεράσω τους δύσμοιρους βασανιστές μου. Σαφώς, και σήμερα έχω έρθει αντιμέτωπος με ανθρώπους που με αντιμετωπίζουν στερεοτυπικά, αλλά δεν πιάνω κουβέντα μαζί τους. Αρκετή ματαιότητα περιέχει η ανθρώπινη ύπαρξη.
– Πιστεύετε ότι σήμερα μιλάμε όντως ανοιχτά για το κεφάλαιο ψυχική υγεία; Ή αποτελεί ακόμα ένα κεκαλυμμένο ταμπού; Τι αλλαγές πρέπει να γίνουν στην κοινωνία ώστε να μπορούμε να λέμε ανοιχτά χωρίς ίχνος προκατάληψης, πάω για ψυχοθεραπεία όπως λέμε πάω να κάνω ένα τσεκ απ;
Το στίγμα, ιδίως στην ελληνική επαρχία, παραμένει κραταιό. Η μέριμνα των ψυχικά νοσούντων είναι πολυμορφικά ανεπαρκής. Πρέπει να γίνουν πολλά και ουσιώδη βήματα από το κράτος και την κοινωνία. Εξ ου και η αναγκαιότητα του ακτιβισμού, της εκπαίδευσης των ανθρώπων που εξακολουθούν να θεωρούν την ψυχική νόσο παραξενιά, αδυναμία, ή ηθική ανεπάρκεια.
– Στο ψυχοθεραπευτικό σας ταξίδι, έχετε κάποιο σημείο που σας δυσκόλεψε/δυσκολεύει τρομακτικά; Έχετε αναγνωρίσει σταθμούς που αποτέλεσαν λύτρωση;
Η ψυχοθεραπεία – και ιδίως η ψυχανάλυση – έχει ως βασικό στόχο την αποκάλυψη του πρωτογενούς τραύματος και την αντιμετώπισή του. Έχω πονέσει, έχω κλάψει, έχω οργιστεί, έχω απελπιστεί, αλλά τα χρόνια μου στο ντιβάνι μου άλλαξαν τη ζωή, μου χάρισαν έναν καλύτερο, δυνατότερο εαυτό.
– Η παρουσία σας στα κοινωνικά δίκτυα είναι πολύ ενεργή. Νιώθουμε ότι σας γνωρίζουμε τόσο μέσα από το έργο σας όσο και μέσα από τις αναρτήσεις σας. Επηρεάζεται καθόλου η συγγραφική σας διαδικασία από τον διαδικτυακό κόσμο; Έχει δημιουργήσει κάποιες άλλες δυναμικές η δημοτικότητά σας στον τρόπο που επιλέγετε θεματολογία αλλά και την αναπτύσσετε;
Δεν έχω ιδέα, παρά τα χρόνια μου στον χώρο, τι θέλουν να διαβάσουν οι αναγνώστριες κι οι αναγνώστες μου. Ως εκ τούτου, δεν γράφω για το κοινό μου, παρά μόνο για τον εαυτό μου. Αν το βιβλίο που ευχαριστεί εμένα ευχαριστήσει και άλλους, το θεωρώ ευτυχή συγκυρία.
– Από που εμπνέεστε για το έργο σας; Αναφέρετε πάντα αγαπημένους συγγραφείς, βιβλία και ταινίες. Έχετε όμως κάποια που θα ξεχωρίζατε; Κάποια που σας έχουν στιγματίσει;
Αν αρχίσω να απαριθμώ ινδάλματα κι εμμονές, θα γράψω ολόκληρο βιβλίο. Όταν γράφω, ωστόσο, οι όποιες επιρροές λειτουργούν μόνον υποσυνείδητα. Επιπλέον, δεν πιστεύω στην έμπνευση, αλλά στον μόχθο που σφυρηλατεί μιαν ιδέα, και της δίνει μορφή και νόημα.
– Πότε ξέρετε ότι ένα βιβλίο σας έχει τελειώσει; Πότε τελειώνει η διόρθωση, η τελειομανία;
Γράφω μια κι έξω, μονοκοπανιά, με τμηματική επιμέλεια του κειμένου. Άπαξ και τελειώσει, το βιβλίο φεύγει απ’ τα χέρια μου, περνά σε επαγγελματίες επιμελητές, και παίρνει τον δρόμο της έκδοσης. Η τελειομανία σε μένα έχει τη μορφή της αναζήτησης της απόλαυσης: αν απολαμβάνω δραματικά το βιβλίο που γράφω, όλα βαίνουν καλώς.
– Έχετε βρεθεί ποτέ σε φάση να αμφισβητήσετε το συγγραφικό σας ταλέντο; Ή να μην μπορείτε να γράψετε κάτι; Ακόμα και να διαβάσετε κάτι;
Φυσικά και βιώνω στιγμές και περιόδους συγγραφικής ανασφάλειας. Εγκαταλείπω τουλάχιστον το ένα στα τρία βιβλία που ξεκινώ. Αλλά υπάρχει πάντα η ελπίδα κι η προσδοκία της επόμενης ιστορίας.
– Η ακτιβιστική σας δράση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα και γενικά για οτιδήποτε υπονομεύει την ανθρώπινη ύπαρξη (και οποιαδήποτε άλλη ύπαρξη) είναι παρούσα στο έργο σας και στην διαδικτυακή σας ζωή. Αισθάνεστε ακτιβιστής; Χρησιμοποιείτε την δημοτικότητά σας και την αναγνώριση που έχετε από τον κόσμο για αυτόν τον σκοπό συνειδητά;
Ο ακτιβισμός είναι για μένα μεγάλη, ιερή λέξη. Αν έχω βοηθήσει μερικούς ανθρώπους με τα όσα γράφω, είμαι ευτυχής. Το κατά πόσον η συστηματική μου ενασχόληση με ζητήματα δικαιωμάτων – της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, των ψυχικά νοσούντων – συνιστά κάποιας μορφής ακτιβισμό, θα το κρίνουν άλλοι. Εγώ γράφω πρωτίστως ως ελεύθερος άνθρωπος, με μια ελευθερία που κερδήθηκε – για να δανειστώ τον τίτλο μιας αγαπημένης ταινίας του Φασμπίντερ – με τη γροθιά.
– Ούσα μητέρα πρώην αδέσποτων τετράποδων αντιλαμβάνομαι ότι κινητήριος δύναμη του νέου σας βιβλίου «Τζέρι» ήταν η απέραντη αγάπη γι’ αυτό το πλάσμα. Θα μπορούσε να θεωρηθεί όμως και μία προσπάθεια να εμπνεύσετε χιλιάδες ανθρώπους που σας ακολουθούν και σας διαβάζουν πιστά να ασχοληθούν πιο έντονα με το κεφάλαιο «αδέσποτα»; Είναι ένας τρόπος να τσιγκλήσετε την ενσυναίσθηση του κόσμου;
Το Τζεροβιβλίο είναι καρπός λατρείας για ένα πλάσμα καμωμένο από καλοσύνη, αφοσίωση, αγάπη. Είναι ένα χρονικό της ευτυχισμένης μας συνύπαρξης με το Τζεράκι, και συγχρόνως μια μικρή, απλή μελέτη της σχέσης των ανθρώπων με τους σκύλους. Κι εννοείται ότι κάθε λέξη γα τον Τζέρι – που μια αγαπημένη φίλη μάζεψε απ’ τον δρόμο – σχετίζεται με τα αδέσποτα, και με την αγάπη που μπορούν να προσφέρουν.
– Πόσο σας έχει ωφελήσει η παρουσία του Τζέρι στην καθημερινότητά σας;
Ο Τζέρι είναι μια ζωντανή ευεργεσία: με συντροφεύει, μου φτιάχνει το κέφι, με γεμίζει σιγουριά κι αγάπη, με κάνει να βλέπω τον εαυτό μου με επιείκεια.
– Η Κατερίνα ήταν τεράστιος σταθμός στη ζωή σας. Πώς θα ήταν με τον Τζέρι πιστεύετε και κατά πόσο θα βοηθούσε η παρουσία του στην πολυτάραχη ζωή της;
Η μάνα μου λάτρευε τα ζώα, και περιμάζευε αδέσποτα κάθε τρεις και λίγο – σκυλιά και γατιά. Ήταν λες κι η μια ευαλωτότητα αναγνώριζε την άλλη. Θα πάθαινε έρωτα με το Τζεράκι, και θα ’ταν αμοιβαίο.
– Στο σημείο που παρουσιάζετε τη ζωή ενός σκύλου κακοποιημένου, δεμένου 24/7 σε μία αλυσίδα είναι γροθιά στο στομάχι. Αν είχατε παρόμοιο περιστατικό σήμερα, θα αναλαμβάνατε δράση; Θα κάνατε καταγγελία; Θα προσπαθούσατε να συνετίσετε τον ιδιοκτήτη του ζώου;
Φυσικά – αν ήξερα ότι κάποιος βασανίζει ένα ζώο, θα του γαμούσα τα πρέκια.
– Τα περιστατικά κακοποίησης ζώων στην Ελλάδα είναι πολυάριθμα. Σε τι πιστεύετε οφείλεται αυτό το τρομακτικό φαινόμενο; Ειδικά στην επαρχία τα ζώα αντιμετωπίζονται σαν εργαλεία, αντικειμενοποιούνται και αποτελούν φαντάσματα του εαυτού τους. Με ποιο τρόπο θα μπορούσε κάτι τέτοιο να αλλάξει;
Ψυχικό έλλειμμα, τίποτα άλλο. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν μικρή ψυχή, και δεν τους αφορά ο πόνος των άλλων. Κάποιοι σκοτώνουν ζώα, και κάποιοι άνθρώπους.
– Τι άλλο θα αλλάζατε στην Ελλάδα του 2023 αν μπορούσατε;
Θα έβαζα μια μεγάλη, πληθωρική δανειστική βιβλιοθήκη σε κάθε δημοτικό και γυμνάσιο-λύκειο.
– Ποια είναι η γνώμη σας για τη διαφορετικότητα και τον πλουραλισμό στην ελληνική κοινωνία; Πιστεύετε ότι είναι αρχές που προωθεί το πολιτικό μας σύστημα;
Υπάρχουν ακόμα μεγάλα αποθέματα μισαλλοδοξίας στην κοινωνία μας. Πολλοί συνάνθρωποί μας εξακολουθούν να βιώνουν αποκλεισμό – αρκεί να σκεφτείς τα τρανς άτομα, και την τρομακτική δυσχέρεια εύρεσης εργασίας που αντιμετωπίζουν. Το πώς μπορεί να γίνει η Ελλάδα ανθρώπινη για όλους, δυστυχώς δεν το γνωρίζω – είναι δουλειά των πολιτικών.
– Είμαστε λέτε λαός ρατσιστών; Ατάκες όπως «The crazy cat lady, Τρελός είμαι να πάω για ψυχοθεραπεία; Αν μείνεις στο ράφι θα είσαι δυστυχισμένη/ος» αποτελούν καθημερινότητα. Μας αρέσουν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις;
Δεν νομίζω ότι έχουμε μονοπώλιο στις στερεοτυπικές αντιλήψεις – εδώ κοινωνίες όπως των ΗΠΑ, χτισμένες στην πανσπερμία, και δεν μπορούν να μαζέψουν τους πολεμόχαρους πολιτικούς (και προέδρους) και τη μοβόρικη αστυνομία τους. Εννοείται πως πάντα σε πληγώνει περισσότερο το χάλι της χώρας σου – κι απ’ αυτή την άποψη, ναι, είμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με ανίκητο βόρβορο.
– Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι σας φόβοι και ανησυχίες για το μέλλον; Τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Θα προτιμούσα να μη διαλυθώ ολοσχερώς μέχρι τον θάνατό μου – έχοντας ζήσει τον τρόμο της απώλειας μνήμης, θα ήθελα, φερ’ ειπείν, να γλιτώσω το αλτσχάιμερ. Σε επίπεδο ανθρωπότητας, τώρα, αποφεύγω τα μεγάλα άγχη, διότι με παραλύουν.
– Τι σημαίνει για σας επιτυχία; Και πως καταφέρνετε να τη διαχειρίζεστε;
Επιτυχία σημαίνει σιγουριά – όχι μόνο οικονομική, αλλά πρωτίστως ψυχοσυναισθηματική: η ανακούφιση ότι κάτι κάνεις καλά. Το να συντηρήσεις την επιτυχία είναι μεγάλο μανίκι – οπότε απλώς γράφω τα βιβλία μου, κι ελπίζω να αγαπηθούν.
Πολυδιαβασμένος, με φανατικό κοινό και χιλιάδες ακόλουθους στα κοινωνικά δίκτυα, ο Αύγουστος Κορτώ – ή κατά κόσμο Πέτρος Χατζόπουλος – αποτελεί μία σπάνια περίπτωση ανθρώπου. Βαθιά ευαίσθητος, με κοινωνική και ακτιβιστική δράση, με ενσυναίσθηση και ευγένεια ο Αύγουστος μας είναι γνώριμος. Τον έχουμε μάθει μέσα από τη διαδικτυακή του ζωή, μέσα από τις αναρτήσεις του αλλά και μέσα από τα πολυάριθμα βιβλία του που πάντα σκαρφαλώνουν στην κορυφή των προτιμήσεων του αναγνωστικού κοινού. Τον γνώρισα σε μία παρουσίαση βιβλίου και όταν ήρθε, αισθάνθηκα ότι τον ξέρω χρόνια. Ότι είναι ένας φίλος από τα παλιά που έχει μοιραστεί μαζί μου τους φόβους του, τις ανησυχίες του, τις χαρές του και τον αγώνα του για την αποστιγματοποίηση της ψυχική νόσου. Το έργο του και η κατάθεση ψυχής που κάνει μέσα από αυτό, έχουν βοηθήσει πληθώρα αναγνωστών να αισθανθούν ότι δεν είναι μόνοι, να καταλάβουν την ουσία της ψυχικής υγείας και τη σημασία του να μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτήν. Σε μία κοινωνία που η ψυχική νόσος ακόμη αντιμετωπίζεται με προκατάληψη, και η επίσκεψη στον ψυχαναλυτή θεωρείται αναγκαία μόνο αν είσαι ‘τρελός’ ο Αύγουστος Κορτώ, χωρίς φόβο και δισταγμό, δίνει το δικό του αγώνα για να προάγει την αξία της ψυχοθεραπείας και την ορατότητα της ψυχικής νόσου.
Μία τέτοια κατάθεση ψυχής κάνει και στο νέο του βιβλίο Τζέρι. Ένα έργο, βγαλμένο μέσα από την καρδιά του, για το πολυαγαπημένο του Τζερομπίφτεκο όπως τον αποκαλεί το σκύλο του, που από την αδέσποτη ζωή, βρήκε καταφύγιο στο σπίτι του Αύγουστου και του Τάσου.
«Τζέρι, αυτό το βιβλίο είναι για σένα. Γιατί μπήκες στη ζωή μας και τη μεταμόρφωσες. Σαν όλα τα σκυλιά, είσαι μια ανεξάντλητη μηχανή χαράς, κι η απλή σου ευτυχία, η ευγνωμοσύνη για το κάθε μας χάδι, η αστείρευτη, ανόθευτη αγάπη σου είναι ένα καθημερινό μάθημα – το δώρο μιας καθαρής καρδιάς. Κι έτσι, Τζεράκι, αυτό το βιβλίο είναι δικό σου, κι ας μην το διαβάσεις. Γιατί όποιος αγαπάει, υμνεί. Όποιος αγαπάει, λέει ιστορίες του αγαπημένου. Αν είχαμε όλοι την ψυχή σου, ο κόσμος θα ’ταν Παράδεισος.»
Ο Τζέρι, ένα από τα χιλιάδες αδέσποτα της ελληνικής επικράτειας στάθηκε τυχερός και όπως λέει ο Αύγουστος μία θεόσταλτη γυναίκα τον περιμάζεψε και έτσι βρέθηκε σε σπίτι, σε ασφαλές μέρος, με απέραντη αγάπη και στοργή. Δυστυχώς όμως για χιλιάδες άλλες αδέσποτες ψυχές, η ζωή δεν έχει τις ίδιες χαρές. Το προσδόκιμο ζωής ενός αδέσποτου ζώου, είναι 3 χρόνια. Όταν ένα ζώο του δρόμου περισυλλέγεται σε σπίτι, τα πρώτα 24ωρα απλά κοιμάται. Είναι τέτοια η ανασφάλεια του δρόμου, που ποτέ κανένα αδέσποτο δεν κοιμάται με ηρεμία, χωρίς έγνοια. Είναι πάντα σε επιφυλακή, έρμαιο 4ποδων και 2ποδων εχθρών. Τα περιστατικά κακοποίησης ζώων στην Ελλάδα είναι αμέτρητα. Δυστυχώς η έλλειψη παιδείας και η αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να καλλιεργήσει την ενσυναίσθηση είναι έκδηλη σε τέτοιες περιπτώσεις.
«Τι φοβισμένος ήσουν όταν ήρθες στο καινούριο σου σπίτι! […] Πόσο ορφανός και μετέωρος ήσουν, και πόσο σύντομα έγινε άρχοντας του σπιτιού… και πόσα λέει αυτό για τη λατρεία, και για τα άτυχα πλάσματα -τετράποδα και δίποδα- που τη στερούνται, που δεν ευτύχησαν να αγαπηθούν».
Το Olafaq μίλησε με τον Αύγουστο Κορτώ για το νέο αυτό βιβλίο και μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις του και τις ανησυχίες του.
– Είστε από τους συγγραφείς που δε φοβούνται να πουν τη γνώμη τους απερίφραστα. Τόσο μέσα από τα κείμενα σας όσο και μέσα από την διαδικτυακή παρουσία σας, θίγετε έντονα κοινωνικά ζητήματα. Πόσο ψυχοφθόρα είναι αυτή η διαδικασία; Έχετε σκεφτεί ποτέ να κάνετε ένα διάλλειμα, ειδικά όταν το λαϊκό δικαστήριο του Facebook χτυπάει κόκκινο;
Πολλές φορές γράφω στο Facebook ακριβώς επειδή αισθάνομαι τρωτός – κάτι σαν προσωπική δοκιμασία. Έτσι κι αλλιώς, όταν το γράψιμο είναι η δουλειά σου, αποδέχεσαι τη φθορά που φέρνει η έκθεση της κάθε σου αδυναμίας. Κι αν πάλι νιώθω ότι οι δυνάμεις μου δεν αρκούν για να διαχειριστώ την πραγματικότητα, σωπαίνω.
– Έχετε ποτέ μετανιώσει για κάποια δήλωσή σας ή για κάποια ανάρτηση που έχετε κάνει;
Είμαι άνθρωπος σε αέναη μεταμέλεια. Αν βάλω κάτω τη ζωή μου, μετανιώνω τουλάχιστον για τη μισή. Η ανάλυση μου χάρισε μια συνθήκη ασυγκράτητης ελευθερίας. Κι εκ φύσεως δεν είμαι άνθρωπος του μέτρου, της σύνεσης – κάνω τα πάντα καθ’ υπερβολήν.
– Έχεις υποστεί bullying σε μικρή ηλικία; Αν ναι, πόσο σας επηρέασε;
Στην εφηβεία υπήρξα στόχος χλεύης κι εκφοβισμού. Η εμπειρία, παρότι φριχτή, με γέμισε πείσμα: να ξεπεράσω τους δύσμοιρους βασανιστές μου. Σαφώς, και σήμερα έχω έρθει αντιμέτωπος με ανθρώπους που με αντιμετωπίζουν στερεοτυπικά, αλλά δεν πιάνω κουβέντα μαζί τους. Αρκετή ματαιότητα περιέχει η ανθρώπινη ύπαρξη.
– Πιστεύετε ότι σήμερα μιλάμε όντως ανοιχτά για το κεφάλαιο ψυχική υγεία; Ή αποτελεί ακόμα ένα κεκαλυμμένο ταμπού; Τι αλλαγές πρέπει να γίνουν στην κοινωνία ώστε να μπορούμε να λέμε ανοιχτά χωρίς ίχνος προκατάληψης, πάω για ψυχοθεραπεία όπως λέμε πάω να κάνω ένα τσεκ απ;
Το στίγμα, ιδίως στην ελληνική επαρχία, παραμένει κραταιό. Η μέριμνα των ψυχικά νοσούντων είναι πολυμορφικά ανεπαρκής. Πρέπει να γίνουν πολλά και ουσιώδη βήματα από το κράτος και την κοινωνία. Εξ ου και η αναγκαιότητα του ακτιβισμού, της εκπαίδευσης των ανθρώπων που εξακολουθούν να θεωρούν την ψυχική νόσο παραξενιά, αδυναμία, ή ηθική ανεπάρκεια.
– Στο ψυχοθεραπευτικό σας ταξίδι, έχετε κάποιο σημείο που σας δυσκόλεψε/δυσκολεύει τρομακτικά; Έχετε αναγνωρίσει σταθμούς που αποτέλεσαν λύτρωση;
Η ψυχοθεραπεία – και ιδίως η ψυχανάλυση – έχει ως βασικό στόχο την αποκάλυψη του πρωτογενούς τραύματος και την αντιμετώπισή του. Έχω πονέσει, έχω κλάψει, έχω οργιστεί, έχω απελπιστεί, αλλά τα χρόνια μου στο ντιβάνι μου άλλαξαν τη ζωή, μου χάρισαν έναν καλύτερο, δυνατότερο εαυτό.
– Η παρουσία σας στα κοινωνικά δίκτυα είναι πολύ ενεργή. Νιώθουμε ότι σας γνωρίζουμε τόσο μέσα από το έργο σας όσο και μέσα από τις αναρτήσεις σας. Επηρεάζεται καθόλου η συγγραφική σας διαδικασία από τον διαδικτυακό κόσμο; Έχει δημιουργήσει κάποιες άλλες δυναμικές η δημοτικότητά σας στον τρόπο που επιλέγετε θεματολογία αλλά και την αναπτύσσετε;
Δεν έχω ιδέα, παρά τα χρόνια μου στον χώρο, τι θέλουν να διαβάσουν οι αναγνώστριες κι οι αναγνώστες μου. Ως εκ τούτου, δεν γράφω για το κοινό μου, παρά μόνο για τον εαυτό μου. Αν το βιβλίο που ευχαριστεί εμένα ευχαριστήσει και άλλους, το θεωρώ ευτυχή συγκυρία.
– Από που εμπνέεστε για το έργο σας; Αναφέρετε πάντα αγαπημένους συγγραφείς, βιβλία και ταινίες. Έχετε όμως κάποια που θα ξεχωρίζατε; Κάποια που σας έχουν στιγματίσει;
Αν αρχίσω να απαριθμώ ινδάλματα κι εμμονές, θα γράψω ολόκληρο βιβλίο. Όταν γράφω, ωστόσο, οι όποιες επιρροές λειτουργούν μόνον υποσυνείδητα. Επιπλέον, δεν πιστεύω στην έμπνευση, αλλά στον μόχθο που σφυρηλατεί μιαν ιδέα, και της δίνει μορφή και νόημα.
– Πότε ξέρετε ότι ένα βιβλίο σας έχει τελειώσει; Πότε τελειώνει η διόρθωση, η τελειομανία;
Γράφω μια κι έξω, μονοκοπανιά, με τμηματική επιμέλεια του κειμένου. Άπαξ και τελειώσει, το βιβλίο φεύγει απ’ τα χέρια μου, περνά σε επαγγελματίες επιμελητές, και παίρνει τον δρόμο της έκδοσης. Η τελειομανία σε μένα έχει τη μορφή της αναζήτησης της απόλαυσης: αν απολαμβάνω δραματικά το βιβλίο που γράφω, όλα βαίνουν καλώς.
– Έχετε βρεθεί ποτέ σε φάση να αμφισβητήσετε το συγγραφικό σας ταλέντο; Ή να μην μπορείτε να γράψετε κάτι; Ακόμα και να διαβάσετε κάτι;
Φυσικά και βιώνω στιγμές και περιόδους συγγραφικής ανασφάλειας. Εγκαταλείπω τουλάχιστον το ένα στα τρία βιβλία που ξεκινώ. Αλλά υπάρχει πάντα η ελπίδα κι η προσδοκία της επόμενης ιστορίας.
– Η ακτιβιστική σας δράση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα και γενικά για οτιδήποτε υπονομεύει την ανθρώπινη ύπαρξη (και οποιαδήποτε άλλη ύπαρξη) είναι παρούσα στο έργο σας και στην διαδικτυακή σας ζωή. Αισθάνεστε ακτιβιστής; Χρησιμοποιείτε την δημοτικότητά σας και την αναγνώριση που έχετε από τον κόσμο για αυτόν τον σκοπό συνειδητά;
Ο ακτιβισμός είναι για μένα μεγάλη, ιερή λέξη. Αν έχω βοηθήσει μερικούς ανθρώπους με τα όσα γράφω, είμαι ευτυχής. Το κατά πόσον η συστηματική μου ενασχόληση με ζητήματα δικαιωμάτων – της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, των ψυχικά νοσούντων – συνιστά κάποιας μορφής ακτιβισμό, θα το κρίνουν άλλοι. Εγώ γράφω πρωτίστως ως ελεύθερος άνθρωπος, με μια ελευθερία που κερδήθηκε – για να δανειστώ τον τίτλο μιας αγαπημένης ταινίας του Φασμπίντερ – με τη γροθιά.
– Ούσα μητέρα πρώην αδέσποτων τετράποδων αντιλαμβάνομαι ότι κινητήριος δύναμη του νέου σας βιβλίου «Τζέρι» ήταν η απέραντη αγάπη γι’ αυτό το πλάσμα. Θα μπορούσε να θεωρηθεί όμως και μία προσπάθεια να εμπνεύσετε χιλιάδες ανθρώπους που σας ακολουθούν και σας διαβάζουν πιστά να ασχοληθούν πιο έντονα με το κεφάλαιο «αδέσποτα»; Είναι ένας τρόπος να τσιγκλήσετε την ενσυναίσθηση του κόσμου;
Το Τζεροβιβλίο είναι καρπός λατρείας για ένα πλάσμα καμωμένο από καλοσύνη, αφοσίωση, αγάπη. Είναι ένα χρονικό της ευτυχισμένης μας συνύπαρξης με το Τζεράκι, και συγχρόνως μια μικρή, απλή μελέτη της σχέσης των ανθρώπων με τους σκύλους. Κι εννοείται ότι κάθε λέξη γα τον Τζέρι – που μια αγαπημένη φίλη μάζεψε απ’ τον δρόμο – σχετίζεται με τα αδέσποτα, και με την αγάπη που μπορούν να προσφέρουν.
– Πόσο σας έχει ωφελήσει η παρουσία του Τζέρι στην καθημερινότητά σας;
Ο Τζέρι είναι μια ζωντανή ευεργεσία: με συντροφεύει, μου φτιάχνει το κέφι, με γεμίζει σιγουριά κι αγάπη, με κάνει να βλέπω τον εαυτό μου με επιείκεια.
– Η Κατερίνα ήταν τεράστιος σταθμός στη ζωή σας. Πώς θα ήταν με τον Τζέρι πιστεύετε και κατά πόσο θα βοηθούσε η παρουσία του στην πολυτάραχη ζωή της;
Η μάνα μου λάτρευε τα ζώα, και περιμάζευε αδέσποτα κάθε τρεις και λίγο – σκυλιά και γατιά. Ήταν λες κι η μια ευαλωτότητα αναγνώριζε την άλλη. Θα πάθαινε έρωτα με το Τζεράκι, και θα ’ταν αμοιβαίο.
– Στο σημείο που παρουσιάζετε τη ζωή ενός σκύλου κακοποιημένου, δεμένου 24/7 σε μία αλυσίδα είναι γροθιά στο στομάχι. Αν είχατε παρόμοιο περιστατικό σήμερα, θα αναλαμβάνατε δράση; Θα κάνατε καταγγελία; Θα προσπαθούσατε να συνετίσετε τον ιδιοκτήτη του ζώου;
Φυσικά – αν ήξερα ότι κάποιος βασανίζει ένα ζώο, θα του γαμούσα τα πρέκια.
– Τα περιστατικά κακοποίησης ζώων στην Ελλάδα είναι πολυάριθμα. Σε τι πιστεύετε οφείλεται αυτό το τρομακτικό φαινόμενο; Ειδικά στην επαρχία τα ζώα αντιμετωπίζονται σαν εργαλεία, αντικειμενοποιούνται και αποτελούν φαντάσματα του εαυτού τους. Με ποιο τρόπο θα μπορούσε κάτι τέτοιο να αλλάξει;
Ψυχικό έλλειμμα, τίποτα άλλο. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν μικρή ψυχή, και δεν τους αφορά ο πόνος των άλλων. Κάποιοι σκοτώνουν ζώα, και κάποιοι άνθρώπους.
– Τι άλλο θα αλλάζατε στην Ελλάδα του 2023 αν μπορούσατε;
Θα έβαζα μια μεγάλη, πληθωρική δανειστική βιβλιοθήκη σε κάθε δημοτικό και γυμνάσιο-λύκειο.
– Ποια είναι η γνώμη σας για τη διαφορετικότητα και τον πλουραλισμό στην ελληνική κοινωνία; Πιστεύετε ότι είναι αρχές που προωθεί το πολιτικό μας σύστημα;
Υπάρχουν ακόμα μεγάλα αποθέματα μισαλλοδοξίας στην κοινωνία μας. Πολλοί συνάνθρωποί μας εξακολουθούν να βιώνουν αποκλεισμό – αρκεί να σκεφτείς τα τρανς άτομα, και την τρομακτική δυσχέρεια εύρεσης εργασίας που αντιμετωπίζουν. Το πώς μπορεί να γίνει η Ελλάδα ανθρώπινη για όλους, δυστυχώς δεν το γνωρίζω – είναι δουλειά των πολιτικών.
– Είμαστε λέτε λαός ρατσιστών; Ατάκες όπως «The crazy cat lady, Τρελός είμαι να πάω για ψυχοθεραπεία; Αν μείνεις στο ράφι θα είσαι δυστυχισμένη/ος» αποτελούν καθημερινότητα. Μας αρέσουν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις;
Δεν νομίζω ότι έχουμε μονοπώλιο στις στερεοτυπικές αντιλήψεις – εδώ κοινωνίες όπως των ΗΠΑ, χτισμένες στην πανσπερμία, και δεν μπορούν να μαζέψουν τους πολεμόχαρους πολιτικούς (και προέδρους) και τη μοβόρικη αστυνομία τους. Εννοείται πως πάντα σε πληγώνει περισσότερο το χάλι της χώρας σου – κι απ’ αυτή την άποψη, ναι, είμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με ανίκητο βόρβορο.
– Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι σας φόβοι και ανησυχίες για το μέλλον; Τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Θα προτιμούσα να μη διαλυθώ ολοσχερώς μέχρι τον θάνατό μου – έχοντας ζήσει τον τρόμο της απώλειας μνήμης, θα ήθελα, φερ’ ειπείν, να γλιτώσω το αλτσχάιμερ. Σε επίπεδο ανθρωπότητας, τώρα, αποφεύγω τα μεγάλα άγχη, διότι με παραλύουν.
– Τι σημαίνει για σας επιτυχία; Και πως καταφέρνετε να τη διαχειρίζεστε;
Επιτυχία σημαίνει σιγουριά – όχι μόνο οικονομική, αλλά πρωτίστως ψυχοσυναισθηματική: η ανακούφιση ότι κάτι κάνεις καλά. Το να συντηρήσεις την επιτυχία είναι μεγάλο μανίκι – οπότε απλώς γράφω τα βιβλία μου, κι ελπίζω να αγαπηθούν.
