Το βιβλίο των Ζυστίν Λακρουά και Ζαν-Υβ Πρανσέρ κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Πόλις και δίνει τροφή για σκέψη, συζήτηση και περισυλλογή. Ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελεί ρητή προϋπόθεση ή αν θέλετε σημείο αναφοράς για μία ευνομούμενη κοινωνία. Μπορεί αυτά να συνδέθηκαν στο παρελθόν με ένα νεοφιλελεύθερο αφήγημα, απότοκο του ακραίου καπιταλισμού, ωστόσο οι δύο σπουδαίοι πολιτικοί επιστήμονες απομυθοποιούν τα επιχειρήματα αυτής της αφήγησης και ρίχνουν άπλετο φως στα θεμελιώδη δικαιώματα που μας βοηθούν να συνυπάρχουμε αρμονικά.

Η προσέγγιση έχει ως αφετηρία της το διανοητικό επίπεδο. Πρωτά απ΄όλα πρέπει να διαχωρίσουμε τι σημαίνουν κάποιες λέξεις. Προκύπτει επομένως ένα εννοιολογικό ξεκαθάρισμα. Με όχημα την πολιτική φιλοσοφία βήμα βήμα οδηγούμαστε σε συμπεράσματα που γνωρίζουμε, αλλά έχουν χαθεί στο βάθος του μυαλού μας. Τώρα όμως περισσότερο από ποτέ οφείλουμε να τα επαναφέρουμε στην επιφάνεια. Το μήνυμα είναι οικουμενικό και δεν επιδέχεται αμφισβήτησής, καθώς η μελέτη είναι εξαιρετικά τεκμηριωμένη, αγγίζοντας όλες τις εκφάνσεις του πολιτικού φάσματος και τη διαδρομή αυτών στον χρόνο.

Οικονομική και πνευματική παρακμή αφήνουν περιθώρια για παρερμηνείες. Το εν λόγω δοκίμιο δεν μένει μόνο στο θεωρητικό κομμάτι. Προσεγγίζει την πραγματικότητα με παραδείγματα. “Ο Μπολσονάρο συνδυάζει τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό με τον αυταρχισμό, μία πατριαρχική αντίληψη για την οικογένεια και έναν πολιτιστικό σοβινισμό. Ο σύγχρονος κυνισμός δεν κραδαίνει πλέον τα ανθρώπινα δικαιώματα ως υποκριτική μάσκα”. Οι άμυνες των ανθρώπων έχουν εξασθενήσει, όπως κι η δύναμή τους για διεκδικήσεις. Αυτή είναι όμως μία οριακή στιγμή, μία δοκιμασία υψίστης σημασίας.

Η ψευδαίσθηση της πολιτικής και ηθικής εδραίωσης αυτών των θεμελιωδών αξιών συχνά μας φέρνει σε κατάσταση ύπνωσης, αντί συνεχώς να επαγρυπνούμε προ των κινδύνων. Δεν υπάρχει δημοκρατικός χώρος με αυταρχικές πολιτικές. Το σύνθημα «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια» αναβιώνει. Με αυτό μάλιστα κέρδισε τις πρόσφατες εκλογές στην Ιταλία η Μελόνι. Δε χρειάζεται να πάμε σε Ουγγαρία-Πολωνία-

Τουρκία. Η κοινωνική ισορροπία δοκιμάζεται και στην πατρίδα μας, την Ελλάδα μετά τις τελευταίες αποκαλύψεις και τη σειρά σκανδάλων που έρχονται στο φως της επικαιρότητας. Την ίδια στιγμή οι Ηνωμένες Πολιτείες δοκιμάζονται στις ενδιάμεσες εκλογές σε συνθήκες ακραίας πόλωσης, ανάλογης του 2020.

Ο Μίκαελ Φέσελ είχε γράψει για τη συνθηκολόγηση του Μουσολίνι με τις ελίτ τη δεκαετία 1930-1940. Η ιστορία πρέπει να γίνει μάθημα. Η χειραφέτηση είναι απαίτηση. Σεβασμός και αλληλεγγύη πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτα. Οι «δικαιωματιστές» δεν είναι αφελείς. Αντιθέτως στην εποχή μας παρ΄ότι φαντάζουν ρομαντικοί, κάτι σαν σύγχρονοι Ρομπέν των Δασών», η φωνή κι η γραφή τους είναι απαραίτητη. Για το τέλος άφησα την μετάφραση του Δημήτρη Τσαραπατσάνη. Πολύ στοχευμένη η απόδοση στην ελληνική γλώσσα. Απόλυτα επίκαιρο το πόνημα των Λακρουά-Πρανσέρ, επιλέξτε το!