Χρυσά νομίσματα, ασημένια περιδέραια και 540 κεραμικά αντικείμενα είναι ανάμεσα στα εκατοντάδες ιστορικά τεχνουργήματα που εξαφανίστηκαν από το Βρετανικό Μουσείο από το 2013 μέχρι φέτος το καλοκαίρι, όταν στα τέλη Αυγούστου αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο με το ριφιφί του Βρετανικού Μουσείου.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε, το Βρετανικό Μουσείο ανέφερε ότι «χάθηκαν, εκλάπησαν ή καταστράφηκαν» αντικείμενα και γνωστοποιούσε ότι είχε ήδη απολυθεί ένας εργαζόμενος. Όμως, δεν διευκρίνιζε τον αριθμό των αντικειμένων που έχουν εξαφανιστεί, παρά μόνο ανέφερε ότι αυτά ήταν «μικρά» και μεταξύ άλλων επρόκειτο για χρυσά κοσμήματα και ημιπολύτιμους λίθους που χρονολογούνται από τον 15ο π.Χ. έως τον 19ο αιώνα μ.Χ.

Εκτιμάται ότι συνολικά πάνω από 1.500 αντικείμενα εξαφανίστηκαν από τη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου.

Ο Μαρκ Τζόουνς διορίστηκε προ ημερών νέος προσωρινός διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, καθώς ο θεσμός προσπαθεί να αποκαταστήσει τη φήμη του μετά την κλοπή τεχνουργημάτων από τη συλλογή του.

Ο Τζόουνς αντικαθιστά τον γερμανό ιστορικό της τέχνης Χάρτβιχ Φίσερ, ο οποίος παραιτήθηκε τον περασμένο μήνα λόγω παραλείψεων στην έρευνα για την κλοπή τεχνουργημάτων από το μουσείο.

«Είμαι ευτυχής και με τιμά το γεγονός ότι μου προσφέρθηκε η ευκαιρία να εργασθώ με το συμβούλιο και με συναδέλφους στο Μουσείο για να εγγυηθούμε τη μελλοντική ασφάλεια των συλλογών και να αποκαταστήσουμε τη φήμη αυτού του σπουδαίου μουσείου», δήλωσε ο Τζόουνς.

Ο διορισμός του Τζόουνς, ο οποίος είχε προηγουμένως διατελέσει διευθυντής του Εθνικού Μουσείου της Σκωτίας και του Μουσείου Βικτωρίας και Αλβέρτου (V&A), έγινε αφού εγκρίθηκε προηγουμένως από τη βρετανική κυβέρνηση.

«Αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή για το Βρετανικό Μουσείο και δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιον άλλο να βρίσκεται σε καλύτερη θέση από τον σερ Μαρκ Τζόουνς για να μας βοηθήσει να προχωρήσουμε μπροστά», ανέφερε σε δήλωσή του ο πρόεδρος του μουσείου Τζορτζ Όσμπορν.

Το πολύπαθο Βρετανικό Μουσείο

Δεν είναι η πρώτη φορά που το Βρετανικό Μουσείο πιάνεται… κοιμώμενο. Το 2017 είχε δημοσιοποιηθεί η κλοπή ενός δαχτυλιδιού Cartier, που κοστολογήθηκε στις 750.000 στερλίνες. Το δαχτυλίδι είχε παραχωρηθεί στο μουσείο από δωρητή που είχε διατηρήσει την ανωνυμία του και φυλασσόταν στη συλλογή που προοριζόταν για ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς σκοπούς, σε ένα σημείο μη προσβάσιμο στο κοινό.

Στις αρχές του Νοεμβρίου του 2004, κάποιος άρπαξε πολύτιμα κινεζικά αντικείμενα από αποθηκευτικό χώρο του Βρετανικού Μουσείου και πέρασε σαν να μη συνέβη τίποτα από τους φρουρούς ασφαλείας. Ο ή οι διαρρήκτες κατάφεραν να κλέψουν 10 αντικείμενα, μεταξύ των οποίων ένα στέμμα, περίτεχνους καθρέφτες, σκουλαρίκια και φουρκέτες που χρονολογούνται από τον 7ο έως τον 14ο αιώνα από ένα ντουλάπι που… δεν διέθετε συναγερμό.

Το 2002 ένας άγνωστος έκλεψε μία αρχαιοελληνική μαρμάρινη κεφαλή 2.500 ετών και βάρους τριών κιλών. Πώς το έκανε αυτό και πέρασε ένα τόσο βαρύ και ευμέγεθες αντικείμενο κάτω από τη μύτη των φρουρών, είναι άγνωστο. Η μαρμάρινη κεφαλή είχε περιέλθει στην κατοχή του μουσείου το 1922 και η αξία του εκτιμάτο τότε στις 25.000 στερλίνες.

Όλα αυτά έρχονται να προστεθούν σε άλλες περιπτώσεις κλοπών αντικειμένων από το Μουσείο, όπως μία ιαπωνική πορσελάνινη φιγούρα Kakiemon του 17ου αιώνα, που κλάπηκε από αίθουσα του μουσείου το 1990, δύο φιγούρες από ελεφαντόδοντο που κλάπηκαν από μια υπόγεια αποθήκη το 1991, 15 ρωμαϊκά νομίσματα αξίας 250.000 στερλινών που κλάπηκαν από μια αίθουσα του μουσείου το 1993, ένα ιαπωνικό σεντούκι αξίας περίπου 100.000 στερλινών καθώς και δύο εξώφυλλα περσικών βιβλίων αξίας περίπου 100.000 βρετανικών λιρών που κλάπηκαν από χώρους συντήρησης το 1996.

Το History.com σε εκτενές του αφιέρωμα αναφέρει τις πιο διαβόητες κλοπές που έχουν γίνει κατά καιρούς σε μουσεία.

H κλόπη της «Μόνα Λίζα» από το Λούβρο 

Στις 21 Αυγούστου του 1911, ο Λουί Μπερού, ένας ερασιτέχνης ζωγράφος έστησε το καβαλέτο του στο σημείο που έπρεπε να είναι κρεμασμένη η «Μόνα Λίζα». Ωστόσο, ο πίνακας δεν ήταν στη θέση του. Γάλλοι ντετέκτιβ έψαχναν πάνω από δύο χρόνια να βρουν τον πίνακα που είχε κλαπεί. Κάποια στιγμή, ύποπτοι για την κλοπή θεωρήθηκαν ο ποιητής Γκιγιόμ Απολινέρ και ο ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο καθώς και ο αμερικανός μεγιστάνας Τζ. Π. Μόργκαν. Δύο χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1913, η αστυνομία συνέλαβε τον Βιντσέντζο Περούτζια, πρώην υπάλληλο του Λούβρου και ανέκτησε τον πίνακα. Όπως αποδείχθηκε κατόπιν, την ημέρα της ληστείας το μουσείο ήταν κλειστό και ο Περούτζια, είτε είχε κρυφτεί στο μουσείο την προηγούμενη νύχτα είτε μπήκε απαρατήρητος εκείνο το πρωί με άλλους εργάτες, αφαίρεσε τη «Μόνα Λίζα» από το κάδρο της και την έκρυψε κάτω από τα ρούχα του.

«Πολύπτυχο Τέμπλο της Γάνδης», το πιο κλεμμένο έργο τέχνης της ιστορίας

Το «Πολύπτυχο Τέμπλο της Γάνδης», γνωστό και ως «Λατρεία του Μυστικού Αμνού», είναι ένα από τα μεγαλύτερα αναγεννησιακά αριστουργήματα της πρώιμης φλαμανδικής τέχνης, έργο του φλαμανδού ζωγράφου Γιαν βαν Αϊκ και του αδελφού του Χούμπερτ βαν Αϊκ. Ο πίνακας έχει κλαπεί τουλάχιστον επτά φορές, από τον 16ο αιώνα, όταν εικονομάχοι Καλβινιστές προσπάθησαν να το κάψουν, μετά το 1794, όταν τα στρατεύματα του Ναπολέοντα το άρπαξαν και κατέληξε στο Λούβρο ή όταν μια νύχτα του 1934 κλέφτες έκλεψαν το κάτω αριστερό πάνελ, ζητώντας λύτρα. αλλά ο πίνακας δεν εμφανίστηκε ποτέ ξανά. Το 1942 ολόκληρο το έργο εκλάπη από τους Ναζί με εντολή του Χίτλερ και κρύφτηκε σε ένα αυστριακό αλατωρυχείο. Ανακτήθηκε από τον αμερικανικό στρατό (τους κινηματογραφικούς «Monuments Men») και επέστρεψε στο Βέλγιο, όπου και εκτίθεται στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μπάβο μέσα σε προθήκη προστατευμένο με αλεξίσφαιρο γυαλί.

To ριφιφί στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης

Τη νύχτα της 29ης Οκτωβρίου 1964 οι Τζακ Μέρφι, Αλαν Κουν και Ρότζερ Κλαρκ, τρεις 20άρηδες σέρφερ από το Μαϊάμι, κατάφεραν να σκαρφαλώσουν με σκοινί και να μπουν κρυφά από ένα παράθυρο στον τέταρτο όροφο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης, από όπου απέσπασαν αμύθητους πολύτιμους λίθους, όπως το ζαφείρι 563 καρατίων «Star of India», το ρουμπίνι 100 καρατίων «DeLong Star» και το μαύρο ζαφείρι 116 καρατίων «Midnight Star». Χρησιμοποιώντας έναν κόφτη γυαλιού και κολλητική ταινία, οι κλέφτες διέρρηξαν τις προθήκες χωρίς πρόβλημα, αλλά δύο ημέρες αργότερα συνελήφθησαν. Εξέτισαν ποινή φυλάκισης περίπου δύο χρόνων ο καθένας και οι περισσότεροι από τους πολύτιμους λίθους ανακτήθηκαν.

Η εισβολή στο Μουσείο Γκάρντνερ της Βοστώνης 

Στις 18 Μαρτίου του 1990 έλαβε χώρα μια από τις μεγαλύτερες ληστείες έργων τέχνης στην ιστορία, που παραμένει ανεξιχνίαστη μέχρι και σήμερα: δύο ένοπλοι μεταμφιεσμένοι σε αστυνομικούς μπήκαν στο Μουσείο Ιζαμπέλα Στιούαρτ Γκάρντνερ της Βοστώνης μέσα στη νύχτα, λέγοντας στους φρουρούς ότι έκαναν έρευνα για υπόπτους. Έδεσαν τους φρουρούς στο υπόγειο και μιάμιση ώρα μετά έφυγαν με 13 έργα τέχνης, μεταξύ των οποίων πίνακες των Ρέμπραντ, Βερμέερ, Ντεγκά και Μανέ. Η έρευνα του FBI είναι ακόμη σε εξέλιξη, ενώ το μουσείο προσφέρει αμοιβή 10 εκατ. δολαρίων για τις όποιες χρήσιμες πληροφορίες που θα οδηγήσουν στην ασφαλή επιστροφή των κλεμμένων έργων τέχνης.

«Η Κραυγή» του Μουνχ

Τον Φεβρουάριο του 1994 διαρρήκτες έσπασαν ένα παράθυρο του Εθνικού Μουσείου στο Οσλο και έκλεψαν μια εκδοχή του πίνακα, αφήνοντας ένα σημείωμα που έγραφε «Ευχαριστούμε για την ελλιπή ασφάλεια» ενώ αργότερα ζήτησαν ένα εκατ. δολάρια ως λύτρα. Το έργο ανακτήθηκε τρεις μήνες αργότερα, όταν προσπάθησαν να το πουλήσουν και οι δράστες συνελήφθησαν αλλά τελικά αφέθηκαν ελεύθεροι λόγω νομικού κωλύματος καθώς ήταν Βρετανοί, που είχαν εισέλθει στη Νορβηγία με ψεύτικες ταυτότητες. Δέκα χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 2004, δύο μασκοφόροι μπήκαν στο Μουσείο Μουνκ του Οσλο, κρατώντας ομήρους τουρίστες και υπαλλήλους υπό την απειλή όπλου, μέχρι να αποσπάσει από το κάδρο της μια άλλη εκδοχή της «Κραυγής», αλλά το 2006 η νορβηγική αστυνομία κατάφερε να εντοπίσει τον πίνακα και να τον επιστρέψει στο μουσείο.

Η κλοπή της «Madonna of the Yarnwinder» 

Τον Αύγουστο του 2003 δύο κλέφτες που υποδύονταν τους τουρίστες, άρπαξαν από έναν τοίχο του κάστρου Ντράμλανριγκ της Σκωτίας τον πίνακα «Madonna of the Yarnwinder» (1501) που πιστεύεται ότι είναι έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Οι ληστές διέφυγαν με ένα αυτοκίνητο που τους περίμενε. Το 2007 η αστυνομία βρήκε τον πίνακα, αξίας δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων, μέσα σε ένα δικηγορικό γραφείο της Γλασκώβης και πλέον το έργο εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας στο Εδιμβούργο.

Μασκοφόρος ληστεύει το παρισινό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης 

Στις 20 Μαΐου του 2010, ένας μασκοφόρος μπήκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Παρισιού και βγήκε με πέντε πολύτιμους πίνακες, μεταξύ των οποίων τα «Le Pigeon aux Petits Pois» του Πικάσο, «La Pastorale» του Ματίς και «Woman with a Fan» του Μοντιλιάνι, μαζί με έργα των Ζορζ Μπρακ και Φερνάν Λεζέρ, συνολικής αξίας περίπου 70 εκατ. δολαρίων. Για τη ληστεία συνελήφθη μεν κατόπιν ο «παρκουρίστας» Βιέραν Τόμικ, ο οποίος ήταν γνωστός ως «Spider-Man» επειδή σκαρφάλωνε σε πλαϊνές όψεις κτιρίων, ωστόσο οι ερευνητές εξακολουθούν να αναζητούν τους πίνακες, οι οποίοι αγνοούνται ακόμη, 13 χρόνια μετά την κλοπή τους.