«Η ανάγκη για καταστροφή είναι ανάγκη για δημιουργία».
— ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΑΚΟΥΝΙΝ
Τα περισσότερα ποπ πολιτιστικά κινήματα ορίζονται αναδρομικά από τα μέσα ενημέρωσης λίγο μετά την εμφάνισή τους. Έτσι προκέκυψαν ετικέτες όπως το britpop, το grunge και το shoegaze, με τα μίντια συνήθως να ομαδοποιούν καλλιτέχνες διαφορετικών στυλ και αισθητικών κάτω από μια ομπρέλα. Συχνά πολλοί καλλιτέχνες δε νιώθουν ότι οι “ομπρέλες” αυτές τους αντιπροσωπεύουν απόλυτα. Στην περίπτωση του punk, αυτό δε φάνηκε να είναι ποτέ το πρόβλημα.
Οι περισσότεροι ιστορικοί τείνουν να τοποθετούν τις απαρχές του punk στα τέλη των 60s και στις αρχές των 70s, με συγροτήματα όπως οι Velvet Underground και οι Stooges. Αλλά και νωρίτερα, τη δεκαετία του 1960, ροκ συγκροτήματα και καλλιτέχνες είχαν περιθωριοποιηθεί από τις κυβερνήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, με καλλιτέχνες όπως ο Iggy Pop και ο Lou Reed να οδηγούν την τάση αυτή σε νέα άκρα. Ενώ ο πρώτος έκοβε το στήθος του με ξυράφια επί σκηνής, ο δεύτερος τραγουδούσε ανοιχτά για τη χρήση ναρκωτικών σε κομμάτια-ορόσημα όπως το “Heroin” και το “Sister Ray”.
Το glam rock και το prog-rock εμφανίστηκαν ενδιάμεσα, ενώ το punk σημείωσε την κορύφωσή του στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Οι Ramones από τη Νέα Υόρκη, που σχηματίστηκα το 1974, θεωρούνται από τους ιστορικούς το πρώτο καθαρά punk rock συγκρότημα, από άποψη ήχου, αισθητικής και μάρκετινγκ.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Το punk εξαπλώθηκε γρήγορα και ευρέως, με τους Sex Pistols, τους Damned και τους Clash στο Ηνωμένο Βασίλειο και τους Saints στην Αυστραλία να σημειώνουν μεγάλη επιτυχία στα τέλη του 1976. Το αναρχικό πνεύμα του «don’t know what I want but I know how to get it» κατέκλυσε μεγάλο μέρος του δυτικού κόσμου τη δεκαετία του ’70 (αλλα και του ’80 σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία), αλλά το επίκεντρο του punk παρέμεινε η Νέα Υόρκη.
Για πολλούς, το καθαρά punk κίνημα ήταν ένα πυροτέχνημα, μια αναλαμπή στην καλλιτεχνική σκηνή της εποχής, που γρήγορα εξελίχθηκε σε άλλα υποείδη. Το 1978, η διάλυση των Sex Pistols σηματοδότησε αυτή την αλλαγή σελίδας. Έχοντας κυκλοφορήσει μόνο ένα άλμπουμ, ο frontman των Sex Pistols, John Lydon ξεκίνησε ένα νέο κεφάλαιο στην καριέρα του με το post-punk συγκρότημα του, Public Image Ltd.
Εν τω μεταξύ, στη Νέα Υόρκη, ο αντίκτυπος και η δημοφιλία των Ramones μειώθηκαν εν μέσω της αποχώρησης του ντράμερ τους, Tommy, ενώ παράλληλα συγκροτήματα όπως οι Talking Heads και οι Blondie συνέχισαν να σημειώνουν επιτυχία στην mainstream αγορά κατά τη δεκαετία του ’80, με πιο πολύχρωμα new-wave acts. Σε αυτό το σημείο του χωροχρόνου, έρχεται η πρώτη punk έκθεση για την οποία θα μιλήσουμε σήμερα.
Punk Art: Η ιστορία της έκθεσης
Φυσικά, το punk κίνημα δεν αποτελείτο μόνο από συγκροτήματα και δεν αφορούσε μόνο τη μουσική. Η Vivienne Westwood και ο Andy Warhol συνέθεσαν την οπτική και αισθητική παλέτα του punk στον χώρο της μόδας και των εικαστικών αντιστοίχως. Ο καλλιτέχνης, φωτογράφος και επιμελητής Marc H. Miller με έδρα τη Νέα Υόρκη προσπάθησε να συμπυκνώσει την punk και new wave σκηνή μέσα από τα έργα τέχνης και τις εκθέσεις του στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το 1978, ο Miller και η συνεργάτιδά του Bettie Ringma επιμελήθηκαν αυτό που θεωρείται σήμερα η πρώτη έκθεση αφιερωμένη στην punk τέχνη.
«Καθώς η Bettie Ringma και εγώ παρακολουθούσαμε διάφορους μουσικούς στο κλαμπ CBGB’s, να λανσάρονται με επιτυχία υπό την ετικέτα του “Punk Rock”, σκεφτήκαμε ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο για τους εικαστικούς καλλιτέχνες που ήταν μέρος αυτής της μεγάλης σκηνής», λέει ο Miller. «Κρυφά μέσα μας, στην πραγματικότητα πιστέψαμε ότι παρουσιάζαμε κάτι νέο και σημαντικό. Ήταν το 1978 και το show που διοργανώσαμε με την Alice Denney στο Washington Project for the Arts στην Ουάσιγκτον, έχει μείνει στην ιστορία ως η πρώτη έκθεση Punk Τέχνης στον κόσμο».
«Και πράγματι, η έκθεση αυτή ήταν μέρος ενός μεγαλύτερου όλου, γιατί αποτύπωνε την αλλαγή της γενιάς και το τελικό σπάσιμο του φράγματος που περιόριζε τον κόσμο της τέχνης από τη δεκαετία του 1960», συνεχίζει. «Επαναλάβαμε την έκθεση “Punk Art” δύο φορές: πρώτα ως μια εκδήλωση πολυμέσων για μια μόνο βραδιά στο School of Visual Arts στη Νέα Υόρκη [Νοέμβριος 1978] και μετά σε μια μικρή έκθεση στο Art Something στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας [Ιούνιος 1979]».
Περίπου τέσσερις δεκαετίες μετά την εμφάνισή του, το punk διατηρείται ζωντανό μέσα από τη μουσική παρακαταθήκη των προγόνων του αλλά και χάρη σε παρόμοιες εκθέσεις που αποτυπώνουν οπτικά το πνεύμα του. Εν τω μεταξύ, ο Miller και η Ringma συμπύκνωσαν το νόημα και την αισθητική των εκθέσεών του σε ένα λεύκωμα 28 σελίδων που περιέχει δεκάδες συνεντεύξεις καλλιτεχνών, ένα δοκίμιο του ιστορικού τέχνης, Gerald Silk και τον σχολιασμό του Andy Warhol για το punk κίνημα.
Αν και το συγκεκριμένο λεύκωμα έχει εξαντληθεί εδώ και καιρό, μπορείτε να βρείτε μια νέα συνοπτική έκδοση στον ιστότοπο του Miller’s Gallery 98. Δείτε παρακάτω στιγμιότυπα από την πρώτη έκθεση “Punk Art”.
