Ενα δισεκατομμύριο δολάρια – δηλαδή, σχεδόν 900 εκατ. ευρώ. Για τόσα χρήματα πωλήθηκε η μεγαλύτερη ιδιωτική συλλογή έργων τέχνης του κόσμου, που προέκυψε από ένα ηχηρό (ηχηρότατο) διαζύγιο που… πήρε παραμάζωμα όλη την υψηλή κοινωνία της Νέας Υόρκης.

Ας τα πάρουμε όμως όλα από την αρχή: όταν το 2016 ανακοινώθηκε ότι Χάρι και η Λίντα ΜακΚλόου θα έπαιρναν διαζύγιο, όλοι όσοι τους γνώριζαν σοκαρίστηκαν. Και αυτό συνέβη επειδή το (μέχρι πρότινος αγαπημένο) ζευγάρι μετρούσε μέχρι τότε 57 χρόνια γάμου χωρίς κανένα… συννεφάκι να απειλέι την οικογενειακή τους γαλήνη.

Και όμως, ο αμερικανός μεγαλομεσίτης και η σύμβουλος του Μουσείου Γκούγκεγχαϊμ χώρισαν στα γεράματα τους και εκτός από ένα χρονοβόρο και ψυχικά επίπονο διαμοίρασμα των (αμύθητων) περιουσιών τους, υπήρχε και ένα «αγκάθι» που έπρεπε να ξεπεραστεί μόνο με την βοήθεια μεγαλοδικηγόρων: τα περίπου 65 έργα τέχνης που το ζευγάρι είχε συγκεντρώσει κατά την διάρκεια του κοινού βίου τους.

Και δεν μιλάμε για μια απλή συλλογή: μιλάμε για την μεγαλύτερη (σε χρηματική αξία, αλλά ίσως και σε σπουδαιότητα) ιδιωτική συλλογή έργων τέχνης του κόσμου: έργα των Τζακομέτι, Ρόθκο, Πικάσο, Γουόρχολ, Ρίχτερ και άλλων κορυφαίων εκπροσώπων της μοντέρνας Τέχνης συνολικής αξίας άνω των 600 εκατ. δολ.

Από τους δικηγόρους του πρώην ζεύγους, το όλο θέμα πέρασε, μετά από χρονοβόρες διαδικασίες, στα χέρια των οίκων δημοπρασιών που ήθελαν να βάλουν το χέρι τους και να πάρουν την (τεράστια, όπως προέκυψε) «προμήθεια» από την δημοπράτηση της συλλογής.

Την δημοπρασία όλης της συλλογής – συνολικά 65 έργα – ανέλαβε τελικά ο βρετανικός οίκος δημοπρασιών Sotheby’s, ο οποίος την διεξήγαγε σε δυο διαφορετικές ημερομηνίες: την πρώτη στις 15 του περασμένου Νοεμβρίου και την δεύτερη το σαββατοκύριακο που μας πέρασε.

Η πρώτη δημοπρασία, τον Νοέμβριο του 2021, απέφερε 676,1 εκατ. δολάρια, το μεγαλύτερο συνολικό ποσό για μία μόνο πώληση στην 277χρονη ιστορία του οίκου δημοπρασιών και η δεύτερη 246,1 εκατ. δολάρια με 65 έργα. Συνολικά, από αμφότερες τις δημοπρασίες, συγκεντρώθηκε το εντυπωσιακό ποσό των 922,2 εκατ. δολαρίων με τον «θησαυρό» του πρώην ζεύγους να γίνεται και επισήμως η πιο ακριβή ιδιωτική συλλογή έργων τέχνης που δημοπρατήθηκε ποτέ, αφού ξεπέρασε ακόμα και τις πωλήσεις έργων από την περιουσία της Πέγκι και του Ντέιβιντ Ροκφέλερ το 2018, οι οποίες έφτασαν τα 835,1 εκατομμύρια δολάρια. 

«Ενα σημαντικό κομμάτι Ιστορίας της Τέχνης»

Ο ίδιος ο οίκος δημοπρασιών χαρακτήρισε την συλλογή ως «ιστορική». «Η συλλογή των ΜακΚλόου είναι από μόνη της μία κατηγορία συγκρινόμενη με όλες τις συλλογές μοντέρνας και σύγχρονης Τέχνης» είπε τον περασμένο Νοέμβριο ο Τσάρλι Στιούαρτ, CEO του οίκου Sotheby’s.

«Αναμφίβολα θα γοητεύσει κορυφαίους συλλέκτες από όλον τον κόσμο, η πώληση θα γράψει ιστορία και θα καταστεί ορόσημο για τον οίκο μας», τονίζοντας εμφατικά ότι πρόκειται «μια από τις σημαντικότερες και ποιοτικότερες συλλογές σύγχρονης τέχνης που έχει έρθει ποτέ στην αγορά.Αυτή η συλλογή συγκεντρώθηκε με απαράμιλλη προσοχή για αρκετές δεκαετίες».

Φυσικά, δεν έχει άδικο. Λόγου χάρη, ένα γλυπτό του Τζακομέτι πωλήθηκε στο ποσό των 70 εκατομμυρίων δολαρίων, όπως αντίστοιχα και το «No 7» του Ρόθκο, ένας πίνακας ύψους 8 μέτρων, από το 1951. Σχεδόν 60 εκατομμύρια δολάρια έπιασε ένας πίνακας του Γουόρχολ, το «Nine Marilyns», ένα έργο βασισμένο σε μια φωτογραφία του 1953 της Μέριλιν Μονρόε από την ταινία «Niagara».

Στην ίδια περίπου τιμή δημοπρατήθηκε και ένας γιγάντιος πίνακας του Σάι Τουόμπλι από το 2007 με άνθη κόκκινης παιώνιας, ένας από μια ομάδα έξι πινάκων γνωστών ως «A Scattering of Blossoms».

Πώς φτάσαμε στο ηχηρό διαζύγιο

Ακόμη πιο… γαργαλιστικές είναι οι λεπτομέρειες του πώς φτάσαμε μέχρι αυτή την δημοπρασία.

Ο 85χρονος Χάρι Μακλόου, ήταν αυτός που ζήτησε από την πρώην σύζυγο του διαζύγιο το 2016. Αυτό βγήκε σχετικά γρήγορα και «αναίμακτα» κατόπιν μιας συμφωνίας ύψους 1,3 δισ. δολαρίων.

Έναν χρόνο μετά, ο Χάρι ξαναπαντρεύτηκε τη γαλλίδα ερωμένη του, Πατρισιά Λαζάρ-Λαντό, επιμελήτρια μουσείου, και είκοσι χρόνια νεότερή του.

Ωστόσο, ο γηραιός Κροίσος έκανε ένα λάθος: λίγο μετά τον γάμο του με την 65χρονη, ανήρτησε δύο τεράστιες φωτογραφίες ύψους 13 μέτρων η καθεμία στις οποίες απεικονιζόταν αυτός και η μέλλουσα σύζυγος του να χαμογελούν, στην πρόσοψη ενός ουρανοξύστη που του ανήκει.

Στο συγκεκριμένο κτήριο όμως, που βρίσκεται στην Billionaire’s Row στο Μανχάταν, διεκδικούσε ένα διαμέρισμα και η πρώην σύζυγος του και πολλοί σχολίασαν τότε ότι αυτή ακριβώς η κίνησή του ήταν ένα στρατηγικό λάθος εκ μέρους του με απώτερο σκοπό να αποτρέψει την Λίντα από τη διεκδίκηση του πανάκριβου διαμερίσματος αξίας 72 εκατ. δολαρίων.

Όταν είδε την φωτογραφία, η Λίντα νευρίασε και έσκισε τη συμφωνία τους ζητώντας του και περισσότερα χρήματα. Το ζευγάρι προσέλαβαν τους καλύτερους δικηγόρους της Νέας Υόρκης και εκεί ξεκίνησε ο πολύμηνος αγώνας της αναλυτικής καταμέτρησης της περιουσίας του καθενός.

Ακολούθησε εξέταση των λογαριασμών και των δύο, η οποία απέδειξε ότι αυτός είχε όντως περισσότερα χρέη από τα αναμενόμενα και αυτή αντίστοιχα είχε πολύ περισσότερα έξοδα απ’ όσα είχαν δηλωθεί αρχικά. Στη συνέχεια, μοιράστηκαν, μετά κόπων και βασάνων, διαμερίσματα στο Μανχάταν, μια εξοχική κατοικία στα Χάμπτονς αξίας 19 εκατ. δολαρίων δίπλα σε αυτή του Στίβεν Σπίλμπεργκ και ένα πολυτελές γιοτ 46 μέτρων το οποίο έχει βραβευθεί και εκτιμάται στα 24 εκατ. δολάρια.

Και όταν τελείωσαν με όλα αυτά, η δημοπράτηση της συλλογής τους έριξε την οριστική ταφόπλακα στην 57χρονη σχέση τους.