Μια ομάδα καλλιτεχνών συγκλόνισε τον κόσμο τη δεκαετία του 1860 ζωγραφίζοντας αυτό που έβλεπαν, σκεφτόντουσαν και ένιωθαν. Έγιναν γνωστοί ως ιμπρεσιονιστές και δεν τους ενδιέφερε να αναπαραστήσουν τέλειες οπτικές απεικονίσεις όπως εκατοντάδες καλλιτέχνες πριν από αυτούς.

Αντίθετα, ζωγράφοι όπως ο Κλωντ Μονέ πάσχισαν για έναν νέο τρόπο απεικόνισης του κόσμου προκειμένου να τον διατηρήσουν ζωντανό και πραγματικό. Αυτό το έκαναν δημιουργώντας μια «εντύπωση» (impression)  για το πώς τους φαινόταν ένα πρόσωπο, ένα τοπίο ή ένα αντικείμενο σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Με τον τρόπο αυτό, αποτύπωσαν όλες τις πτυχές των μεταβαλλόμενων κοινωνιών τους και μεταμόρφωσαν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται και ασχολούνται με την τέχνη.

Ο κόσμος μας σήμερα διαμορφώνεται από παρόμοια άυλα πράγματα, όπως τα δεδομένα. Όπως και οι ιμπρεσιονιστές, οι επιστήμονες πρέπει να οπτικοποιήσουν αυτά τα πράγματα με τρόπο που να βοηθήσει τους ανθρώπους να δουν τον κόσμο (και το πώς αλλάζει) εκ νέου.

Το 2020, ο μέσος άνθρωπος δημιούργησε τουλάχιστον 1,7 megabyte δεδομένων ανά δευτερόλεπτο, ενώ διέσχιζε ηλεκτρονικά τραπεζικά συστήματα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ψηφιακούς ιατρικούς φακέλους και κοινωνικά δίκτυα. Για να προσπαθήσουν να αναπαραστήσουν τα δεδομένα, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν συνήθως γραφήματα ή διαγράμματα. Με μεγάλο μέρος της κοινωνίας να πάσχει πλέον από αυτό που έχει περιγραφεί ως «πληροφοριακή κόπωση», οι παραδοσιακές μέθοδοι απεικόνισης όλων των δεδομένων και αριθμών που στροβιλίζονται γύρω μας είναι απίθανο να τα καταφέρουν.

Για παράδειγμα, στην Μεγάλη Βρετανία όπου εισήχθησαν έξυπνοι μετρητές στα νοικοκυριά που υποτίθεται ότι θα παρακινούσαν τους ανθρώπους να εξοικονομήσουν ενέργεια μέσω της καλύτερης κατανόησης το πού σπαταλιέται. Αλλά πολλοί άνθρωποι βρίσκουν τις απεικονίσεις των δεδομένων συγκεχυμένες και δύσκολο να τις συσχετίσουν με τις καθημερινές οικιακές τους δραστηριότητες.

Ακριβώς τη στιγμή που οι άνθρωποι καλούνται να συνεισφέρουν στην προσπάθεια κατά της κλιματικής αλλαγής, η πληροφοριακή κόπωση στρέφει την προσοχή τους αλλού. Όπως έκανε το κίνημα του ιμπρεσιονισμού του 19ου αιώνα για την τέχνη, η επιστήμη του 21ου αιώνα χρειάζεται έναν νέο τρόπο απεικόνισης των δεδομένων αυτών.

Μια εντύπωση της νησιωτικής ζωής

Ο ιμπρεσιονισμός των δεδομένων επιδιώκει στο να τους προσδώσει μια ζωντάνια που ενισχύει την κατανόηση και ενδεχομένως ακόμη και να επηρεάσει τη συμπεριφορά όσων τα παρατηρούν.

Η ιδέα είναι να γίνουν τα δεδομένα πιο αντιληπτά και, επομένως, πιο εύκολα στην ερμηνεία. Μια εντύπωση δεδομένων πρέπει να απεικονίζει μόνο ακριβή δεδομένα, αλλά σε αντίθεση με τα παραδοσιακά διαγράμματα με αριθμούς, έχει σχεδιαστεί για να κάνει τους ανθρώπους να προβληματιστούν σχετικά με το πώς τους κάνουν οι πληροφορίες να αισθάνονται.

Μια εντύπωση δεδομένων που έχουν αναπτύξει μια ομάδα επιστημόνων στο Ηνωμένο Βασίλειο, αντλεί από το έργο των ιμπρεσιονιστών ζωγράφων που χρησιμοποιούσαν την εναλλαγή του φωτός και του χρώματος για να απεικονίσουν την εντύπωση μιας σκηνής, όπως έκανε ο Κλωντ Μονέ στον πίνακά του «Εντύπωση, ανατολή του ήλιου» (Impression, soleil levant) το 1872.

Το νησί Flat Holm είναι ένα φυσικό καταφύγιο που βρίσκεται λίγα μίλια από τις ακτές του Κάρντιφ της Ουαλίας στη Μάγχη του Μπρίστολ. Το Flat Holm περιέχει σπάνια φυτά, όπως η βραχώδης θαλάσσια λεβάντα και το άγριο πράσο, καθώς και μια αποικία γλάρων. Η προστασία του εξαρτάται από το ενδιαφέρον και την ευσυνειδησία του κοινού. Πολλά δεδομένα έχουν συλλεχθεί για τη βιοποικιλότητα του Flat Holm όλα αυτά τα χρόνια, και ένας τοπικός μετεωρολογικός σταθμός παρακολουθεί την ηλιοφάνεια, τον άνεμο και τις βροχοπτώσεις.

Μια προσωρινή έκθεση που λειτουργεί στο επιστημονικό μουσείο Techniquest στο Κάρντιφ απεικονίζει μερικές από αυτές τις ροές δεδομένων χρησιμοποιώντας έγχρωμο φωτισμό LED, κινούμενα μέρη και ανακλαστικές επιφάνειες. Μια διαδικτυακή εφαρμογή αναπτύχθηκε για να υποστηρίξει την έκθεση και χρησιμοποιείται τώρα από τον φύλακα του νησιού για να μετρά και να αναφέρει τον αριθμό των γλάρων, των πεταλούδων, των παπαγάλων και άλλων ειδών. Μια εντύπωση αυτών των δεδομένων αποκαλύπτεται στη συνέχεια στο κοινό του μουσείου μέσω ενός διαδραστικού χάρτη.

Ένα πάτημα του κουμπιού στην οθόνη που αντιστοιχεί στον γλάρο, απελευθερώνει ένα μοτίβο χρωμάτων και κινήσεων. Εάν έχουν καταμετρηθεί πολλοί γλάροι στο νησί, τα μεταβαλλόμενα έγχρωμα φώτα LED είναι ζωντανά και κινούνται γρήγορα. Εάν έχουν αναφερθεί λίγοι γλάροι, τα φώτα LED είναι χαμηλά και κινούνται αργά.

Το έκθεμα αποτυπώνει επίσης σε πραγματικό χρόνο την εντύπωση του καιρού στο νησί. Τα δεδομένα που αντλούνται από τον μετεωρολογικό σταθμό μετατρέπουν τα πάνελ σε πρισματικό σχήμα που παρουσιάζεται σε μια μηχανική οθόνη, αποτυπώνοντας χρωματικά πόσο ηλιόλουστος, συννεφιασμένος ή βροχερός είναι ο καιρός.

Το έκθεμα επιτρέπει στους επισκέπτες να βυθιστούν σε μια οπτική απεικόνιση της ζωής στο νησί. Όπως και οι ιμπρεσιονιστικοί πίνακες στο παρελθόν, χρησιμοποιεί αισθητικά στοιχεία για να κάνει τα δεδομένα να μοιάζουν πιο αληθινά. Αν οι επιστήμονες θέλουν να εμπλέξουν με επιτυχία τους ανθρώπους με πολύπλοκα δεδομένα, πρέπει να δημιουργήσουν εμπειρίες που θα τους επιτρέπουν να συνδεθούν και να συσχετιστούν με αυτά.