Τα πήλινα αντικείμενα έχουν ταξιδέψει μέσα στα χρόνια από τα βουνά της Αρχαίας Αρκαδίας και τα αρωματοδόχα ληκύθια στα ελληνιστικά ειδώλια και στα παραδοσιακά, τουριστικά μπιμπελό. Ο πηλός, ευπροσάρμοστος και υπάκουος προσφέρεται για έμπνευση στα ακροδάχτυλα των πάντων. Καλλιτεχνών, κεραμιστών, εικαστικών, επαγγελματιών, ακόμα και ερασιτεχνών.
Στο Mon Coin Studio φιλοξενείται η έκθεση «Ceramic Art: painting & sculpture» με θέμα τη σύγχρονη ελληνική εικαστική κεραμική με έργα από 57 συνολικά Έλληνες δημιουργούς.
Η Eleonore Trenado – Finetis, κεραμίστρια η ίδια και δημιουργός του χώρου Mon Coin Studio λέει: «Σκοπός της έκθεσης ceramic art είναι να δώσουμε στην εικαστική κεραμική την θέση που της αναλογεί στον χώρο μας. Από την αρχή, είχαμε πάντα στις εκθέσεις μας μια ανάμειξη χρηστικών, διακοσμητικών αντικειμένων με κεραμικά γλυπτά. Ήρθε η ώρα να αφιερώσουμε μια έκθεση στην γλυπτική και στη ζωγραφική (πάνω στο κεραμικό). Είναι η πρώτη έκθεση από μία σειρά εκθέσεων που αποσκοπεί να αναδείξει την ποικιλία και την ποιότητα των Ελλήνων καλλιτεχνών. Είναι σημαντικό για εμάς να γίνει μία συνάντηση των κεραμιστών και των λοιπών εικαστικών πάνω στο ίδιο πεδίο».
Μιλήσαμε με πέντε γυναίκες δημιουργούς που σμιλεύουν τις σκέψεις τους πάνω στον πηλό κάθε μέρα.
ΚΑΛΛΙΑ ΠΑΝΟΠΟΥΛΟΥ
-Πιστεύω ότι η κεραμική είναι μια μορφή τέχνης που ο δημιουργός έρχεται σε απευθείας επαφή με το υλικό ενώ τα χέρια του γίνονται το βασικό του εργαλείο. Αυτό δημιουργεί μια αίσθηση χαλάρωσης, κάτι που λειτουργεί θεραπευτικά για τον δημιουργό. Επίσης, το ότι η κεραμική τα τελευταία χρόνια διανύει μια νέα εποχή πιο σύγχρονη, αφαιρετική με περισσότερη ελευθερία έχει προσεγγίσει πολύ κόσμο.
-Το στυλ μου είναι ορμώμενο από τη φύση. Η βασική πηγή έμπνευσης μου είναι ο τρόπος που βλέπω τις λεπτομέρειες της φύσης. Βράχια, φυτά, δέντρα, θάλασσα…
-Τι θα ήθελα να νιώθουν οι άνθρωποι βλέποντας τα κεραμικά μου; Περιέργεια και όρεξη να τα εξερευνήσουν. Μου αρέσει όταν κάποιος θέλει να το σηκώσει να το κοιτάξει από κοντά, από πιο μακριά, αλλά και από όλες τις πλευρές.
-Σήμερα, όντως η κεραμική αγγίζει τη γλυπτική, έχει αποσυνδεθεί από την άμεση χρηστικότητα. Πιστεύω ότι έχει παίξει ιδιαίτερο ρόλο σε αυτήν τη μετάβαση το γεγονός ότι τα τελευταία 50 χρόνια υπάρχει μεγάλη ανάγκη αφαιρετικής έκφρασης του καλλιτέχνη όπως και μια εξερεύνηση υλικών, παράλληλα με μια απαξίωση στα χρηστικά αντικείμενα λόγω της μαζικής βιομηχανίας.
-Τι συναισθήματα μου γεννά η ευθραυστότητα των έργων μου; Είναι ένας λόγος να τα αγαπώ ακόμα περισσότερο.
-Ποιο από τα έργα μου θα ήθελα να βρει ο αρχαιολόγος του μέλλοντος; Μάλλον το Σκιάδι, ένα βάζο το οποίο εμπνεύστηκα από το Σκιάδι της Κίμωλου, έναν βράχο που έχει το σχήμα ενός μανιταριού. Ίσως η ανακάλυψη του έργου μου να αποκάλυπτε και την ύπαρξη του βράχου, που μπορεί να μην υπάρχει έως τότε, ή απλά το ταξίδι μου στο νησί.
ΜΑΡΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ
-Σε αντίθεση με την εποχή μας όπου η κοινωνία αποζητά τη στιγμιαία ικανοποίηση και οι άνθρωποι ζουν, δουλεύουν και επικοινωνούν μέσο του διαδίκτυο, η κεραμική μοιάζει να λειτουργεί ως αντίδοτο. Ο πηλός χρειάζεται χρόνο, υπομονή και συγκέντρωση. Πρέπει να είσαι παρόν και να εστιάζεις το μυαλό σου στο υλικό που έχεις στα χέρια σου. Όταν δουλεύεις με τον πηλό αποσυνδέεσαι από κάθε άλλη σκέψη. Η ανάγκη των ανθρώπων και ειδικά των νέων να έρθουν σε επαφή με κάτι δημιουργικό είναι έντονη.
-Η δουλειά μου είναι εμπνευσμένη από τα αναθήματα τα οποία περιλαμβάνουν μέρη του σώματος. Χρησιμοποιώντας την αρχαία τεχνική που περιλαμβάνει τη δημιουργία μορφών χωρίς κεραμικό τροχό, χρησιμοποιώντας μόνο τα χέρια και κάποια απλά εργαλεία. Οι φόρμες είναι απλές και σύγχρονες και θέλουν να παίξουν μεταξύ του λειτουργικού – χρηστικού και του γλυπτικού με μια έντονη χιουμοριστική διάθεση.
-Ελπίζω οι άνθρωποι στα έργα μου να διακρίνουν τη χιουμοριστική πλευρά τους και να εκπλαγούν ευχάριστα από την εικόνα ενός έργου που παραπέμπει στην πολλή οικεία σε εμάς τους Έλληνες αρχαιοελληνική κεραμική και τεχνική αλλά ταυτόχρονα και στην σύγχρονη μορφή τέχνης που προσπαθώ να εκπροσωπήσω.
-Το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτομαι μη χρηστικά κεραμικά είναι ο Peter Voulko. Από τους πιο επιδραστικούς κεραμικούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, απέρριψε πρώτος τις παραδοσιακές λειτουργικές μορφές κεραμικής. Τη δεκαετία του ‘50 ο Peter Voulkos μαζί με άλλους καλλιτέχνες οδήγησαν την κεραμική προς μια νέα δυναμική κατεύθυνση που οδήγησε σε μια επανεξέταση για τις δυνατότητες που έχει ο πηλός σπρώχνοντας το σε νέες κατευθύνσεις. Σήμερα κορυφαίοι αρχιτέκτονες, σχεδιαστές επίπλων, γραφίστες, designers, καλλιτέχνες δημιουργούν με πηλό οτιδήποτε. Από αρχιτεκτονική μικρής κλίμακας, μέχρι έπιπλα, αντικείμενα τέχνης, γλυπτά και ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς.
-Όταν έπιασα πηλό πρώτη φορά στα χέρια μου αμέσως ένιωσα πως είναι κάτι διαφορετικό. Ο πηλός είναι εύθραυστος αλλά συνάμα είναι και δυνατός. Η πρώτη μου σκέψη ήταν πως είναι ακριβώς σαν και εμένα, σαν τις περισσότερες γυναίκες που γνωρίζω και αυτό με συνεπήρε. Όταν δουλεύω με το πηλό νιώθω ότι ανοίγω ένα διάλογο, δημιουργώ μια σχέση μαζί του.
-Δεν έχω δημιουργήσει ακόμα ένα έργο για το οποίο νιώθω ότι θα με αντιπροσωπεύει στο διηνεκές. Θα μου άρεσε όμως ο αρχαιολόγος του μέλλοντος να διακρίνει τη συνέχεια της ελληνικής κεραμικής, από τα τάματα της αρχαιότητας, και στα δικά μου έργα.
ΒΑΝΕΣΣΑ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
-Γιατί η κεραμική επανεμφανίστηκε εκ νέου ως τάση στις μέρες μας σαν δημιουργία αλλά και έκφραση; Ο συνδυασμός αισθητηριακών επιδράσεων και συσχετισμών ενός απτού, εύπλαυστου, γήινου υλικού σε αντιδιαστολή με μια ολοένα και πιο ψηφιοποιημένη πραγματικότητα; H σύζευξη συνεχούς καλλιτεχνικής πρακτικής και μουσειακής πολιτικής εκθέσεων των τελευταίων 50 χρόνων; Πιθανόν η συγκυρία των δύο;
-Τα έργα μου συνδυάζουν το γλυπτικό, το χρηστικό και το τελετουργικό. Oι φόρμες τους, κατασκευασμένες με εμμονή στη λεπτομέρεια είναι επηρεασμένες τόσο από τον φυσικό κόσμο, όσο και από το εσωτερικό του σώματος αντικατοπτρίζοντας την εύθραυστη και αβέβαιη ύπαρξη μας.
-Τι θα ήθελα να νιώθουν οι άνθρωποι βλέποντας τα κεραμικά μου; Απόλαυση, πρόκληση, μαγεία, με όποιο τρόπο θέλει ο καθένας να σχετιστεί είναι ευπρόσδεκτο.
-Το κεραμικό πάντα προκαλούσε την καλλιτεχνική δημιουργία από την αρχαιότητα. Στα μέσα του 20ου αιώνα στην Ευρώπη ο πηλός από βασικό υλικό για προπλάσματα χύτευσης απέκτησε αυτονομία με καλλιτέχνες όπως F.Melotti, L.Fontana, A. Jorn, ενώ οι J.Miro και P.Picasso συνεργάστηκαν με καθιερωμένα κεραμικά εργαστήρια για την κατασκευή γλυπτών τους. Λίγο αργότερα στην Αμερική, αρχικά ο P.Voulkos και στην συνέχεια οι Beatrice Wood, Κ.Price, Betty Woodman, R.Nagle, I.Noguchi έβαλαν τις βάσεις για την ρήξη της αυστηρής ιεράρχησης τέχνης και χειροτεχνίας συμβάλλoντας σημαντικά στην αναδιαμόρφωση και αναθεώρηση της κεραμικής. Πιστεύω πως o διαχωρισμός τέχνης και χειροτεχνίας είναι μια ψεύτικη έννοια που εξαλείφεται τακτικά από την πρωτοτυπία ατόμων που μπορεί να αυτοαποκαλούνται καλλιτέχνες, σχεδιαστές ή τεχνίτες.
-Τι συναισθήματα μου γεννά η ευθραυστότητα των έργων μου; Τρυφερότητα, απόγνωση, καρτερικότητα και παράλληλα μια επιθυμία να δοκιμάσω τα όρια των δυνατοτήτων του υλικού.
ΕΥΗ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
-Η κεραμική ήρθε ως ένα δημοφιλές χόμπι, για να προσφέρει μια δημιουργική διέξοδο σε μια digital κοινωνία με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Αυτή η άμεση επαφή με ένα τόσο πρωτογενές υλικό και η αίσθηση της, δημιουργεί μια πληρότητα, την απόλυτη έκφραση μέσα από τα ίδια μας τα χέρια.
-Πως θα χαρακτήριζα το στυλ των έργων μου; Χρώμα, όγκος, θηλυκότητα.
-Τι θα ήθελα να νιώθουν οι άνθρωποι βλέποντας τα κεραμικά μου; Να μπορούν να ταξιδέψουν μέσα στην παιχνιδιάρικη ισορροπία μεταξύ σχημάτων και χρωμάτων, μέσα στο χρόνο, σε ένα χώρο να υπάρξουν δίπλα στις μούσες μου.
-H γλυπτική είναι τέχνη που μπορεί να εκτελεστεί μέσω οποιοδήποτε υλικού. Νομίζω πώς η μετάβαση αυτή από την κεραμική της άμεσης χρηστικότητα των αντικειμένων στην τέχνη της γλυπτικής συμβαίνει γιατί πάντα ο άνθρωπος προσπαθεί να εξερευνήσει τα όρια τα δικά του και του υλικού.
-Παλαιότερα μου δημιουργούσε ανασφάλεια αυτή η ευθραυστότητα των έργων μου, με τον καιρό αφαίρεσα την αρνητική σημασία της. Η κεραμική με έχει διδάξει πώς να αγαπώ ζωντανά και να αφήνω ένα συναίσθημα να μεγαλώσει και να ζήσει με όποιον τρόπο μπορεί για όσο μπορεί.
-Ποιο από τα έργα μου θα ήθελα να βρει ο αρχαιολόγος του μέλλοντος; Ίσως κάποιο sketchbook με τις ιδέες στη γέννησή τους και φωτογραφίες με ανθρώπους που έζησα μαζί το ταξίδι της κεραμικής είτε αυτό ήταν σε εργαστήρια, εκθέσεις, είτε στο δρόμο με παρέα να κολλάμε πλακάκια στους τοίχους της Αθήνας.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
-Η κεραμική είναι μέχρι και σήμερα μια παρεξηγημένη τέχνη, αφού περιοριζόταν στα μάτια πολλών ως κεραμική χρηστικών αντικειμένων. Είναι όμως μια τέχνη δημιουργική, ελεύθερη και πραγματικά χαλαρωτική. Για αυτό και πλέον είναι τάση των ημερών. Το στρες και οι καθημερινοί δύσκολοι ρυθμοί που όλοι βιώνουμε έρχονται σε αντιπαράθεση με την ηρεμία του πηλού. Οι μαλάξεις του πηλού, η επαφή με το χώμα, μας γυρνά σε χρόνους ηρεμίας. Πλάθοντας, πλάθουμε αναμνήσεις και συναισθήματα.
-Ήμουν 20 χρόνων όταν άνοιξα το δικό μου εργαστήριο, όμως στην σχολή κεραμικής μας εκπαίδευσαν περισσότερο για παραγωγή. Ως παιδί της παραγωγής λοιπόν, τα πρώτα μου έργα τα χαρακτήριζε μια παιδικότητα από μνήμες της επαρχίας όπου μεγάλωσα. Με την πάροδο του χρόνου και της εμπειρίας, η αγάπη μου για πιο δημιουργικά κομμάτια έγινε ακόμη πιο μεγάλη. Τα έργα μου χαρακτηρίζονται από αλληγορία, πάντα θέλω και φαντάζομαι μια ολόκληρη ιστορία πίσω από αυτά.
-Είναι πολύ σπουδαίο να μπορέσεις να συγκινήσεις και να ταξιδέψεις τους ανθρώπους που αντικρίζουν πρώτη φορά τη δουλειά σου, ή ακόμη καλύτερα όταν την αποκτούν. Νομίζω αυτή είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση.
-Η κεραμική ήταν συνυφασμένη από την αρχαιότητα με την άμεση χρηστικότητα. ‘Όμως ας μην ξεχνάμε ότι μέσα από τα αρχαία ευρήματα της κεραμικής ανακαλύψαμε ολόκληρους πολιτισμούς και την κουλτούρα τους. Νομίζω πως ο πηλός πήρε την αξία που του έπρεπε όταν άρχισαν να δημιουργούνται πιο ευφάνταστα γλυπτά, χωρίς τους περιορισμούς της χρηστικότητας, και μάλιστα σε μια εποχή που κατακλύζεται από σύγχρονα μέσα.
-Πράγματι, πόσο εύθραυστα είναι τα έργα μας; Κρύβουν τόση δύναμη ψυχής, τόσα συναισθήματα, κάθε μάλαξη του πηλού είναι και ένα ταξίδι. Δεν είναι παράξενο που πολλές φορές μιλάω στα αντικείμενά μου, τους δίνω ζωή. Όπως στην τελευταία ομαδική έκθεση στην γκαλερί Mon Coin Studio, αποκαλώ τις κατσικούλες μου με τα ονόματά τους, δένομαι με τα έργα μου.
-Θα ήμουν το ίδιο περήφανη αν έφτιαχνα ένα μικρό βαζάκι αγιασμού που θα έμπαινε στα θεμέλια σπιτιού και μετά από πολλά χρόνια θα το έβρισκε κάποιος αρχαιολόγος, όσο και για κάποιο άλλο έργο μου. Αλλά αν έπρεπε να επιλέξω, ίσως θα ήθελα να βρουν τον μελανό αρύβαλλο με μισή μορφή λύκου και μισή κριαριού που παρουσίασα στην έκθεση Μελανά στην Αθήνα το 2021.
Διάρκεια έκθεσης έως 31 Μαΐου 2022
Mon Coin Studio | Art Space Dedicated to Greek Contemporary Ceramics
Διεύθυνση: Θησείου 7, Μοναστηράκι | τηλ 210 3217806
Ώρες λειτουργίας
10:00 – 18:00 Δευτέρα – Σάββατο
