Κοιτάζοντας έναν πίνακα του Μαρκ Ρόθκο, αντικρίζει κανείς τον παράδεισο, την κόλαση και την ανθρώπινη κωμωδία να απεικονίζονται με μια αγριότητα που μπορεί να κάνει τα γόνατα να τρέμουν. Άλλοι βλέπουν μια χρωματική κάρτα του ΙΚΕΑ, φτιαγμένη από ένα μακάβριο νήπιο, με μια εντυπωσιακή τιμή και σκέφτονται: «Ναι, η ανθρώπινη κωμωδία πράγματι». Και αν ο Ρόθκο είχε τον τρόπο του, οι θαμώνες του εστιατορίου Four Seasons στη Νέα Υόρκη, βλέποντας τα επιβλητικά έργα του θα ένιωθαν ξαφνικά μια μικρή αναγούλα που δεν θα τους επέτρεπε τελειώσουν το χαβιάρι τους.
Στις 25 Φεβρουαρίου 1970, τα τελευταία έργα του Ρόθκο, εννέα τοιχογραφίες του Seagram, έφτασαν στην Tate Gallery του Λονδίνου. Καθώς οι βυσσινί, αιματοβαμμένοι πίνακες ξεπακετάρονταν, έφτασε στην γκαλερί η είδηση ότι ο δημιουργός τους είχε μόλις βρεθεί νεκρός. Έτσι, με τραγικό τρόπο, οι πίνακες αυτοί θα γίνονταν η τελευταία του κληρονομιά που αναδεικνύει τη διάθεση του Ρόθκο την εποχή που τους ζωγράφισε.
Ο τίτλος Seagram αναφέρεται στο κτίριο όπου τελικά προορίζονταν να κρεμαστούν. Το κτίριο Seagram στη Νέα Υόρκη ήταν ο πιο πρωτοποριακός ουρανοξύστης της εποχής. Έτσι, ο Φίλιπ Τζόνσον ανέθεσε στον hot-shot Ρόθκο να δημιουργήσει έργα τέχνης για το εμβληματικό εστιατόριο Four Seasons του κτιρίου. Στην ουσία, αυτό το ψηλό εστιατόριο αντιπροσώπευε την καπιταλιστική αφρόκρεμα, κάτι με το οποίο ο Ρόθκο διαφωνούσε.
Έτσι, αντί να απορρίψει την ανάθεση, την αποδέχτηκε, αλλά με την αμοιβή που του δόθηκε άρχισε να δημιουργεί ένα σαμποτάζ. Πριν από τη δημιουργία τους, ο Ρόθκο δήλωσε στο Harper’s Magazine: «Δέχτηκα αυτή την ανάθεση ως πρόκληση, με αυστηρά κακόβουλες προθέσεις. Ελπίζω να ζωγραφίσω κάτι που θα καταστρέψει την όρεξη κάθε καθάρματος που θα φάει ποτέ σε αυτό το εστιατόριο».
Το συμβόλαιο ανάθεσης όριζε επίσης ότι ανά πάσα στιγμή, ο Ρόθκο μπορούσε να επιστρέψει την αμοιβή του στον Τζόνσον και να πάρει πίσω το έργο του. Όταν αργότερα δείπνησε στο εστιατόριο, σχολίασε: «Όποιος θα φάει αυτό το είδος φαγητού για τέτοιες τιμές, δεν θα δει ποτέ έναν δικό μου πίνακα». Έτσι, τους κατέβασε και τους έστειλε στην Tate Gallery στο Λονδίνο, όπου πίστευε ότι θα εκτιμηθούν με ένα καλύτερο τρόπο από αυτόν του American Psycho.
Υπάρχει μια ειρωνεία στην όλη ιστορία που συνεχίζει να ξετυλίγεται με τα χρόνια, γιατί ήταν η μάχη του καπιταλισμού με τον κομμουνισμό με την πολιτική έννοια που φαινομενικά τον οδήγησε σε μια θέση όπου θα μπορούσε να επιστρέψει εκατομμύρια σε ένα εστιατόριο στον ουρανό.
Αυτό είναι αποδεδειγμένο. Το Κογκρέσο για την Πολιτιστική Ελευθερία ήταν μια αντικομμουνιστική ομάδα υπεράσπισης που ιδρύθηκε το 1950. Η ομάδα αυτή προωθούσε τα αμερικανικά ιδεώδη. Προώθησε τις εκθέσεις Ρόθκο ως μέρος αυτών των ιδανικών. Αυτή η ομάδα ήταν επίσης ένα χρηματοδοτούμενο παρακλάδι της CIA. Έτσι, έχει υποστηριχθεί ότι η CIA ανέβασε σκόπιμα την τέχνη του τόσο σε αξία όσο και σε αναγνώριση ως έναν τρόπο να μειώσει τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό.
Με άλλα λόγια, αυτό που ήθελαν να περάσουν στην μαζική κουλτούρα είναι ότι αυτοί οι ανόητοι κομμουνιστές εξακολουθούσαν να προσφέρουν μονότονες εικόνες ευχάριστων πανοραμάτων για πενταροδεκάρες, ενώ ο Ρόθκο και οι συνεργάτες του κυριολεκτικά εξυμνούσαν την ελευθερία της ανθρώπινης ψυχής στον καμβά και ο φωτεινός νέος κόσμος τους άξιζε να ανταμειφθεί αδρά. Αυτό ήταν το σύστημα της πρωτοπορίας και της προόδου, και η τέχνη αποτελούσε ένα ζωτικό γρανάζι στη μηχανή.
Έτσι, τα Seagrams μπορούν να ερμηνευθούν με δύο τρόπους: Είτε ότι ο Ρόθκο πιάστηκε κορόιδο, ή ότι ο καλλιτέχνης γέλασε τελευταίος. Όπως και να έχει, είναι γλυκόπικρο γιατί, στο τέλος, ο ίδιος με τραγικό τρόπο παραπονέθηκε ότι ήταν για πάντα παρεξηγημένος.
Δείτε επίσης: Τα 10 πιο φρικιαστικά έργα στην ιστορία της τέχνης
