Ο μεταβαλλόμενος ορίζοντας της θάλασσας και της γης, φωτισμένος από το φεγγάρι, ήταν ένα μόνιμο δέλεαρ για τον Edward Lear (1812-1888). Όπως αναφέρεται σε άρθρο του The New York Review of Books, το 1836, όταν ο Lear ήταν 24 ετών, έτοιμος να φύγει από την Αγγλία για να γίνει τοπιογράφος, έμεινε μερικές μέρες με φίλους του στο Πλύμουθ. Έκαναν ιστιοπλοΐα, κολύμπησαν και έπαιζαν κιθάρα στα βράχια∙ «και εκεί καθίσαμε τραγουδώντας στη θάλασσα και το φεγγάρι μέχρι αργά».

Ήταν μια διαρκής αγάπη για την θάλασσα, τις ακτές και τα βουνά που τον οδήγησε σε ατέλειωτα, μακρινά ταξίδια στην Ελλάδα (όπου διέμεινε στην Κέρκυρα από το 1848 έως το 1864), την Ιταλία, την Αλβανία, την Αίγυπτο, στην έρημο και στις όχθες του Νείλου. Όπου κι αν πήγαινε κουβαλούσε ένα μπλοκ για τα σκίτσα και τα σχέδια του, στα οποία ανέγραφε ημερομηνία, ώρα (για παράδειγμα στις 12 Φεβρουαρίου 1867 είχε σχεδιάσει πέντε φορές τον Ναό της Αμάντα στην Αίγυπτο, στις 6.50 π.μ, 7.10 π.μ., 7.20 μ.μ., 7.25 μ.μ. και 7.30 μ.μ.) αλλά και ιδιόρρυθμες σημειώσεις, όπως “oker” για την ώχρα, “rox” για τους βράχους. Τα αμέτρητα σκίτσα του ήταν οι βάσεις για λιθογραφίες, υδατογραφίες και λάδια, αλλά και ένα οπτικό ταξιδιωτικό ημερολόγιο, μια καταγραφή της ζωής.

H έκθεση “Εdward Lear: Moment to Moment” που παρουσιάζεται αυτό τον καιρό στην Ikon Gallery στο Μπέρμινχαμ είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στα σκίτσα και τα σχέδια τοπίων του Lear, παρακολουθώντας τα ταξίδια του στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Ινδία για πολλές δεκαετίες. Περιλαμβάνοντας σχεδόν 60 έργα του, δάνεια από συλλογές του Yale Center for British Art, της Βιβλιοθήκης Houghton του Xάρβαρντ, της Τέιτ, του Μουσείου Αshmolean της Οξφόρδης, καθώς και της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών και της Γενναδείου Βιβλιοθήκης στην Αθήνα, η έκθεση αποκαλύπτει το πάθος του Ληρ να απεικονίσει την παρούσα στιγμή μέσα από τα σχέδιά του.

Μαιτρ της σάτιρας, του αυτοσαρκασμού και της ανοησίας, ήταν ηγετική φυσιογνωμία του λογοτεχνικού είδους “nonsense literature”, της παράδοξης λογοτεχνίας, και διάσημος για τα λίμερικ – τα πεντάστιχα σατιρικά ποιήματά του. Είχε, επίσης, αναγνωριστεί για τις βοτανικές και ορνιθολογικές εικονογραφήσεις του – ο David Attenborough τον είχε χαρακτηρίσει ως «τον καλύτερο καλλιτέχνη πουλιών που υπήρξε ποτέ». Νομαδική φιγούρα, έζησε μια απομονωμένη ζωή για να κρύψει την επιληψία του, ταξιδεύοντας για περισσότερα από 50 χρόνια και δημιουργώντας πάνω από 9.000 σκίτσα και σχέδια στα οποία προσπαθούσε να σκιαγραφήσει τη στιγμή, να απεικονίσει το φως, τις σκιές, το «εδώ και τώρα».

❈ Η έκθεση “Edward Lear: Moment to Moment” στην Ikon Gallery θα διαρκέσει έως τις 13 Νοεμβρίου 2022.

Μοναστήρι, 1864
Μονή Σταυρονικήτα στο Άγιον Όρος, 1856