Τι θα λέγατε αν μπορούσατε να μένετε σε ένα σπίτι που μια κρύα μέρα του Ιανουαρίου, σαν τη σημερινή, στο εσωτερικό του θα ζούσατε στιγμές θαλπωρής και ζεστασιάς ανεξάρτητα από την εξωτερική θερμοκρασία;

Κι όμως, αυτό έχει γίνεί.

Στην πραγματικότητα, αυτό που είναι γνωστό ως «παθητικό σπίτι» εμφανίστηκε στις ΗΠΑ το 2006 και χρησιμοποιείται πλέον για την κατασκευή κτιρίων σε όλες τις Πολιτείες. Το Maine Public επισκέφθηκε πρόσφατα ένα παθητικό σπίτι στην πόλη Hope του Maine για να μάθει πώς λειτουργεί και πόσο κοστίζει.

Έξω είχε 0 βαθμούς όταν ο Patrick McCunney υποδέχθηκε τον δημοσιογράφο στη βεράντα του νεόκτιστου παθητικού σπιτιού του.

Μετακόμισε εκεί από τη Φιλαδέλφεια μαζί με τη σύζυγό του, Madeleine Mackell, και τις δύο μικρές τους κόρες πριν από λίγο περισσότερο από ένα χρόνο, και το ζευγάρι λέει ότι αποφάσισε να χτίσει το διώροφο σπίτι σε στυλ αγροικίας της Νέας Αγγλίας, 1.500 τετραγωνικών μέτρων, γνωρίζοντας ότι θα εξοικονομούσαν χρήματα από την ενέργεια με την πάροδο του χρόνου.

«Έχουμε περίπου 21 βαθμούς εδώ μέσα», λέει ο McCunney, ο οποίος είναι μηχανολόγος μηχανικός. «Και μόλις φτάσουμε σε αυτή τη θερμοκρασία, το σπίτι, λόγω της αεροστεγανότητάς του και της ποσότητας της μόνωσης, την διατηρεί αρκετά αποτελεσματικά».

Και από θέρμανση;

«Δεν υπάρχει καυστήρας», σχολίασε. «Μόνο μία μικρή αντλία θερμότητας. Βασιζόμαστε πολύ στον ήλιο για τη θέρμανση, ακόμα και τον χειμώνα».

Ο ήλιος εισέρχεται μέσα από έναν τοίχο παραθύρων στη νότια πλευρά του σπιτιού και σε μια ηλιακή συστοιχία στον τελευταίο όροφο, η οποία, σύμφωνα με τον McCunney, σε φωτεινές μέρες όπως εκείνη θα παράγει τέσσερις φορές περισσότερη ενέργεια από όση χρειάζεται το σπίτι. Αυτό σημαίνει ότι ο μόνος λογαριασμός θέρμανσης ή ηλεκτρισμού που πληρώνουν το χειμώνα είναι το τέλος σύνδεσης με τον πάροχο ρεύματος [περίπου 13 δολάρια το μήνα].

«Θέλαμε να είναι ένας βιώσιμος σχεδιασμός με ανάλογα υλικά και το πάγιο του ρευματος είναι απλώς ένα πρόσθετο έξοδο», είπε. Ο McCunney πρόσθεσε: «Επίσης, με ένα παθητικό σπίτι, αποκόπτεστε από την αστάθεια του ενεργειακού κόσμου και σας παρέχει κάποιο είδος προστασίας από αυτό το χάος».

To παθητικό σπίτι στην πόλη Hope στο οποίο μετακόμισαν πρόσφατα ο Patrick McCunney και η Madeleine Mackell

Ο κατασκευαστής αυτού του παθητικού σπιτιού, ο Alan Gibson της εταιρείας GO Logic με έδρα το Belfast, λέει ότι συνίδρυσε την εταιρεία για να ειδικευτεί σε παθητικές κατασκευές που θα απευθύνονταν σε αγοραστές που αναζητούν ενεργειακή απόδοση.

Τα παθητικά σπίτια, λέει ο Gibson, κοστίζουν περίπου 10% περισσότερο στην κατασκευή από τις συμβατικές κατασκευές, απλώς και μόνο επειδή χρειάζονται περισσότερα υλικά.

«Υπάρχει περισσότερη μόνωση, δίνεται μεγαλύτερη προσοχή για να διασφαλιστεί ότι είναι αεροστεγή, υπάρχει το σύστημα εξαερισμού, υπάρχουν καλύτερα παράθυρα και πόρτες. Και οι άνθρωποι δυσκολεύονται να το ξεπεράσουν αυτό, παρόλο που μπορούμε να τους δείξουμε πολύ εύκολα ότι η οικονομική απόσβεση είναι δεδομένη», λέει.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Maine Public, ένα παθητικό σπίτι θα κόστιζε περίπου 40 χιλιάδες δολάρια παραπάνω – συνήθως, μια τυπική κατασκευή αυτού του μεγέθους κοστολογείται στα 400 χιλιάδες δολάρια.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του επιπλέον κόστους πηγαίνει στους τοίχους πάχους περίπου 40 εκατοστών, με πολλαπλά στρώματα μόνωσης και μανδύες, παράθυρα και πόρτες με τριπλά τζάμια υψηλής απόδοσης και ένα σύστημα εξαερισμού, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας σε ένα αεροστεγές κτίριο για να επιτρέπει σε αυτό και στους κατοίκους του να αναπνέουν.

Τα μέρη των παθητικών κατοικιών κατασκευάζονται σε ένα εργαστήριο της GO Logic στο Waldo

Ο Gibson λέει ότι τα παθητικά σπίτια σχεδιάζονται για να φέρνουν ικανοποιητικές ποσότητες εξωτερικού φρέσκου και ταυτόχρονα να διατηρούν μεγάλο μέρος της εσωτερικής αναπτυσσόμενης θερμότητας.

«Υπάρχει ένας ρυθμιστής θερμότητας που ανακτά σχεδόν όλη τη θερμότητα που στέλνεται προς τα έξω και μεταφέρει αυτή τη θερμική ενέργεια στον εισερχόμενο αέρα», λέει. «Έτσι, αν ο αέρας έξω είναι σε θερμοκρασία -6 βαθμών, θερμαίνεται και εισέρχεται περίπου στους 18».

Και ο Gibson προσθέτει ότι, εκτός από την τεράστια μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τη μη καύση ορυκτών καυσίμων για θέρμανση, τα παθητικά σπίτια της GO Logic κατασκευάζονται από ξύλο και υλικά γεωργικής προέλευσης που είναι φιλικά προς τον άνθρακα.

Στον Maine υπάρχουν περισσότερα από 100 παθητικά σπίτια. Αλλά ακόμη και οι υποστηρικτές του προτύπου σχεδιασμού αναγνωρίζουν ότι δεν είναι το καταλληλότερο για μονοκατοικίες.

«Εάν μπορείτε να το αντέξετε οικονομικά και αυτό θέλετε να κάνετε, δεν υπάρχει κανένα μειονέκτημα», λέει η Naomi Beal, εκτελεστική διευθύντρια του passivehausMAINE, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που την τελευταία δεκαετία εργάζεται για να βοηθήσει στην αύξηση της χρήσης του σχεδιασμού παθητικών κατοικιών, ιδίως για μεγαλύτερες κατασκευές.

Πιστεύει ότι εκεί είναι που οι εξισώσεις κόστους-οφέλους για το πρότυπο έχουν το μεγαλύτερο νόημα. «Το γερμανικό μοντέλο αφορούσε πάντα τα μεγαλύτερα κτίρια. Για πολυκατοικίες, για εμπορικά έργα κάθε είδους: νοσοκομεία, φυλακές κτλ. Συνήθως δεν υπάρχει φραγμός κόστους σε αυτό το επίπεδο», λέει η Beal. «Δεν υπάρχουν επιπλέον έξοδα σε αυτό το επίπεδο», προσθέτει.

Το τελευταίο διάστημα ο αριθμός μεγαλύτερων παθητικών κτιρίων στο Maine αυξάνεται, συμπεριλαμβανομένου του υπό κατασκευή Portland Residence Hall, 218 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων στο Πανεπιστήμιο του Southern Maine, το οποίο θα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο πανεπιστημιακό κτίριο παθητικού σπιτιού στις ΗΠΑ.