«Το επόμενο έτος θα είναι το φινάλε της Big Tech». Η κριτική προς τους τεχνολογικούς κολοσσούς έχει γιγαντωθεί, εκφραζόμενη από ένα ετερόκλητο φάσμα που ενώνει αντίπαλα πολιτικά κόμματα, ανθρώπους που ο λόγος τους έχει υψηλή απήχηση στην κοινωνία και τεχνολογικούς ηγέτες, όπως η ισχυρή επενδυτική εταιρεία Y Combinator που συντονίζεται με γίγαντες όπως η a16z διακηρύσσοντας την πίστη της στην «μικρή τεχνολογία» ενάντια στη συγκεντρωτική δύναμη των κυρίαρχων παικτών.

Οι συνέπειες του τρέχοντος επιχειρηματικού μοντέλου των τεχνολόγων γιγάντων είναι πλέον εμφανείς για να αγνοηθούν. Ο κατάλογος είναι γνωστός: συγκεντρωτισμός, παρακολούθηση, έλεγχος της πληροφορίας. Η συγκέντρωση τόσο μεγάλης δύναμης σε λίγα χέρια δεν οδηγεί σε καλά αποτελέσματα. Οδηγεί σε καταστάσεις όπως η διακοπή λειτουργίας του CrowdStrike στα μέσα του 2024, όταν οι περικοπές της Microsoft προκάλεσαν την αποτυχία κρίσιμων υποδομών από νοσοκομεία μέχρι τράπεζες και συστήματα κυκλοφορίας παγκοσμίως για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ένας ακόμη λόγος που η Big Tech αναμένεται να αποδυναμωθεί το 2025 είναι ότι η «φούσκα» της αγοράς τεχνητής νοημοσύνης, στην οποία είχαν ποντάρει μεγάλα ποσά αρχίζει να ξεφουσκώνει. Μεγάλοι επενδυτικοί παίκτες, όπως η Goldman Sachs και η Sequoia Capital εκφράζουν έντονη ανησυχία. Πρόσφατα δημοσιοποίησαν τους προβληματισμούς τους για την αναντιστοιχία μεταξύ των δισεκατομμυρίων που απαιτούνται για τη δημιουργία και χρήση μεγάλης κλίμακας AI και των αδύναμων αποδόσεων και της μέτριας εφαρμογής στις αγορές, όταν τα επιχειρηματικά μοντέλα AI τίθενται σε εφαρμογή.

Δεν βοηθά το γεγονός ότι το κοινό και οι ρυθμιστικές αρχές αρχίζουν να αντιλαμβάνονται την εξάρτηση της AI από ευαίσθητα δεδομένα, καθώς και τη δημιουργία τους σε μια εποχή που η ανάγκη για προστασία της ιδιωτικότητας είναι πιο έντονη από ποτέ, όπως αποδεικνύεται από τη συνεχή αύξηση χρηστών της εφαρμογής Signal. Η τεχνητή νοημοσύνη διαβρώνει την ιδιωτικότητα. Το είδαμε αυτό τον Ιούνιο, όταν η Microsoft ανακοίνωσε το προϊόν Recall, το οποίο τραβάει στιγμιότυπα από οτιδήποτε κάνετε στη συσκευή σας, ώστε ένα σύστημα AI να μπορεί να σας παρέχει «τέλεια μνήμη» για το τι κάνατε στον υπολογιστή σας. Το σύστημα απαιτούσε την καταγραφή αυτών των ευαίσθητων εικόνων προκειμένου να λειτουργήσει.

Παράλληλα δίνεται ώθηση σε τολμηρές οραματικές ιδέες για εναλλακτικές που δεν περιορίζονται σε μικροδιορθώσεις στις άκρες του μονοπωλιακού παραδείγματος, αλλά «εργάζονται» για τον σχεδιασμό και τη δημιουργία πραγματικά δημοκρατικής, ανεξάρτητης, ανοιχτής και διαφανούς τεχνολογίας. Για παράδειγμα, πρωτοβουλίες στην Ευρώπη μακριά από τον πυρήνα της Big Tech εξετάζουν την ανεξάρτητη βασική τεχνολογική υποδομή, συγκεντρώνοντας προγραμματιστές ανοιχτού κώδικα, ειδικούς στη διακυβέρνηση και επιστήμονες που μελετούν την πολιτική οικονομία της τεχνολογικής βιομηχανίας.

Μια νέα γενιά επενδυτών τεχνολογίας αναπτύσσει μοντέλα χρηματοδότησης ευθυγραμμισμένα με αποστολές που απορρίπτουν την παρακολούθηση, τον κοινωνικό έλεγχο και όλες τις άσκοπες πρακτικές. Ένα ενδιαφέρον μοντέλο που αναπτύσσεται αυτό το διάστημα συνδυάζει τα παραδοσιακά κίνητρα των Venture Capitals (χρηματοδοτήστε το «μονοκερίσιο» startup > ανάπτυξη > εξαγορά > γίνετε πλούσιοι) με μια δέσμευση να ενισχύσουν την ανοιχτή, μη κερδοσκοπική κρίσιμη υποδομή της τεχνολογίας, προσφέροντας ένα ποσοστό από το κεφάλαιό τους. Όχι ως επένδυση, αλλά ως συμβολή στη διατήρηση της θεμελιώδους βάσης πάνω στην οποία μπορεί να υπάρξει ένα υγιές τεχνολογικό οικοσύστημα (πιθανώς να εξασφαλίσει φοροαπαλλαγές για αυτούς και τους περιορισμένους εταίρους τους).

Αυτή η επένδυση θα μπορούσε να συμπληρωθεί με κρατικά κεφάλαια. Το απαιτούμενο χρηματικό ποσό είναι απλώς τεράστιο αν θέλουμε να το κάνουμε σωστά. Για να δώσουμε ένα πιο προσιτό παράδειγμα, η ανάπτυξη και συντήρηση του Signal κοστίζει περίπου 50 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, που είναι ιδιαίτερα χαμηλό για την τεχνολογία. Έργα όπως το Sovereign Tech Fund στη Γερμανία δείχνουν τον δρόμο προς τα εμπρός. Ένα μέσο για τη διανομή κρατικών κονδυλίων σε κρίσιμες υποδομές ανοιχτού κώδικα, που διοικείται εξ ολοκλήρου ανεξάρτητα, δημιουργώντας ένα buffer μεταξύ των προσπαθειών που χρηματοδοτούνται και του κράτους.

Όπως η κομποστοποίηση δημιουργεί θρεπτικά συστατικά από τη φθορά, έτσι και το τέλος της Big Tech το 2025 θα είναι η αρχή ενός νέου και πιο ζωντανού οικοσυστήματος. Οι έξυπνοι, πραγματικά ενδιαφέροντες και ουσιαστικά αφοσιωμένοι άνθρωποι θα έχουν ξανά την ευκαιρία τους, λαμβάνοντας τους πόρους και την ελευθερία να σχεδιάσουν και να (ξανα)χτίσουν ένα τεχνολογικό οικοσύστημα που είναι πραγματικά καινοτόμο και φτιαγμένο για το κοινό καλό, όχι απλώς για το κέρδος και τον έλεγχο!

*Με στοιχεία από το Wired.

 

➪ Διαβάστε επίσης: Πώς η OpenAI δοκιμάζει τις αντοχές των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων της