Το τελευταίο πράγμα που είδα πριν κοιμηθώ εχθές το βράδυ ήταν ένα βίντεο στο YouTube με άρωμα νοσταλγίας από τα 90s -αυτά τα κλασικά βίντεο που κυκλοφορούν στα social που δείχνουν retro συσκευές με τις οποίες μεγαλώσαμε- και η πρώτη είδηση που διάβασα σήμερα το πρωί είναι ότι το Winamp, το εμβληματικό media player περασμένων δεκαετιών, γίνεται ανοιχτού κώδικα (open source) έτσι ώστε όποιος προγραμματιστής επιθυμεί να επέμβει στην ανάπτυξή του να έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Για λίγο αναρωτήθηκα αν έχουμε ακόμη 2024 ή κάποια χρονοκάψουλα με μετέφερε χωρίς να το καταλάβω στο 2004 ή στο 2014, αλλά προσγειώθηκα γρήγορα στην πραγματικότητα του σήμερα -που την προτιμώ- όταν τα πρώτα μηνύματα στο messenger εμφανίστηκαν στην οθόνη του κινητού μου.

Παρ’ όλα αυτά, και χωρίς καμία δόση ρετρολαγνείας, συνειδητοποίησα ότι αν και έχουν περάσει πολλά χρόνια από την πρώτη επίσημη κυκλοφορία του Winamp, για την ακρίβεια 27, το άλλοτε πιο δημοφιλές media player -πρόγραμμα αναπαραγωγής, κυρίως μουσικής- παραμένει η πιο αξιοπίστη λύση για να ακούσει κάποιος μουσική στο PC ή στο laptop του. Αν και, όπως είναι φυσικό, έχει χάσει την αίγλη του παρελθόντος, μιας που πλέον οι περισσότεροι κάνουν streaming τη μουσική που θέλουν να ακούσουν από πλατφόρμες (DSP) όπως το Spotify και το Apple Music, το Winamp συνεχίζει να είναι διαθέσιμο για download -δεν πέθανε ποτέ- και να προσφέρει την καλύτερη ποιότητα ήχου και το πιο μεστό user interface στην κατηγορία του. Σε αντίθεση δηλαδή με το Windows Media Player, το VLC, το MediaMonkey και άλλα προγράμματα αναπαραγωγής μουσικών αρχείων από τον σκληρό μας δίσκο, η δημιουργία των Justin Frankel και Dmitry Boldyrev παραμένει ο πιο έμπιστος φίλος σου για να παίξει τη μουσική που θες.

Η ιστορία του Winamp

Το 1997, ο Justin Frankel και ο Dmitry Boldyrev, πρώην φοιτητές του Πανεπιστημίου της Γιούτα, ξεκίνησαν το Winamp συγχωνεύοντας το περιβάλλον εργασίας (user interface) των Windows με τη μηχανή αναπαραγωγής MP3 Advanced Multimedia Products (AMP). Αρχικά το ονόμασαν WinAMP, ένας συνδυασμός των λέξεων «Windows» και «AMP», και η μινιμαλιστική έκδοση 0.20a έκανε το ντεμπούτο της ως freeware στις 21 Απριλίου 1997. Αυτή η πρώιμη έκδοση διέθετε ένα απλό interface για τον χρήστη, με κάποια βασικά στοιχεία ελέγχου για αναπαραγωγή, διακοπή, παύση μουσικής, χρησιμοποιώντας τη μηχανή αποκωδικοποίησης AMP του Tomislav Uzelac, η οποία ήταν ελεύθερη για μη εμπορική χρήση. Αρχικά σχεδιάστηκε για τα Windows 95 και τα Windows NT 4.0, και ήταν το δεύτερο media player που μπορούσε να αναπαράξει αρχεία MP3 σε πραγματικό χρόνο για τα Windows μετά το WinPlay.

fun fact: Ο Justin Frankel εγκατέλειψε τις σπουδές του στην Πληροφορική στο πανεπιστήμιο της Γιούτα μετά από δύο τρίμηνα, και μετά δημιουργήσε το Winamp

Η δωρεάν έκδοση 0.92 ήρθε τον Μάιο του 1997, εισάγοντας τις απαρχές του κλασικού γραφικού περιβάλλοντος του Winamp, που τόσο αγαπήσαμε: ένα σκούρο γκρι ορθογώνιο με ασημένια κουμπιά με 3D εφέ, ένα κόκκινο/πράσινο ρυθμιστικό έντασης, μια πράσινη ένδειξη χρόνου τύπου LED και κυλιόμενο κείμενο για τους τίτλους των κομματιών. Επίσης, μπορούσαν να μπουν σε ουρά (que) πολλαπλά αρχεία στη λίστα αναπαραγωγής.

Το Winamp 1.006, που κυκλοφόρησε στις 7 Ιουνίου 1997, απλοποίησε το όνομά του σε «Winamp», με πεζά πλέον το «AMP». Ο Frankel ίδρυσε επίσημα την Nullsoft Inc. τον Ιανουάριο του 1998 και μετέτρεψε το Winamp από freeware σε shareware των 10 δολαρίων. Παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχαν πρόσθετα χαρακτηριστικά (plug-ins) για τους χρήστες που πλήρωναν, η ευρεία δημοτικότητα του Winamp είχε ως αποτέλεσμα μηνιαία έσοδα 100.000 δολαρίων από αυτές τις πληρωμές.

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1998, κυκλοφόρησε το Winamp 2.0, εισάγοντας αρκετές βελτιώσεις, όπως μια πιο φιλική προς το χρήστη λίστα αναπαραγωγής, ένα βελτιωμένο equalizer και πρόσθετα plug-ins. Τα νέα παράθυρα του Winamp για τη λίστα αναπαραγωγής και το equalizer ταίριαζαν με τα skin που επέλεγε ο χρήστης και μπορούσαν να μετακινηθούν, να διαχωριστούν ή να προσαρτηθούν σε οποιαδήποτε διαμόρφωση. Η σειρά 2.x έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής, καθιστώντας το Winamp ένα από τα προγράμματα των Windows με τα περισσότερα downloads. Μέχρι το τέλος εκείνης της χρονιάς, οι χρήστες είχαν δημιουργήσει πάνω από 60 plug-ins και εκατοντάδες skins για το media player της Nullsoft.

Βλέποντας την ευρεία απήχηση και επιτυχία του Winamp, τον Ιούνιο του 1999, η AOL εξαγόρασε τη Nullsoft, την εταιρεία ανάπτυξης του Winamp, έναντι 80 εκατομμυρίων δολαρίων σε μετοχές. Μετά τη συγχώνευση της AOL με την Time Warner το 2000, η Nullsoft ανανέωσε το επίσημο site του Winamp, το winamp.com, τον Δεκέμβριο του 1999 για να διευκολύνει την πρόσβαση των χρηστών σε skins, plug-ins, streaming audio προγράμματα κ.α. Μέχρι τις 22 Ιουνίου 2000, το Winamp είχε στη database του πάνω από 25 εκατομμύρια δηλωμένους χρήστες – εξωπραγματικός αριθμός για εκείνη την εποχή, αν αναλογιστούμε πως το Spotify σήμερα έχει 602 εκατ. μηνιαίους ενεργούς χρήστες, τη στιγμή που η πρόσβαση στο ίντερνετ είναι πολύ πιο εύκολη σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το Winamp 5.6, που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2010 και ήταν το απόλυτο blockbuster media player, πρόσθεσε αρκετά νέα χαρακτηριστικά, όπως υποστήριξη Wi-Fi Android, τον κωδικοποιητή Fraunhofer AAC με υποστήριξη κωδικοποίησης VBR, ενώ εισήγαγε επίσης τη δυνατότητα βαθμολογίας στα tags των μουσικών αρχείων (MP3, WMA/WMV, Ogg και FLAC) και συμπεριέλαβε μεταφράσεις και διάφορα πακέτα γλωσσών.

Στις 20 Νοεμβρίου 2013, με την κυκλοφορία του Winamp 5.66, η AOL ανακοίνωσε ότι το Winamp.com θα έκλεινε στις 20 Δεκεμβρίου 2013 και το λογισμικό δεν θα ήταν πλέον διαθέσιμο. Πέντε ημέρες αργότερα, κυκλοφόρησε η έκδοση 5.666, συνδυάζοντας τα προγράμματα Pro και Full και αφαιρώντας τα OpenCandy, Emusic, AOL Search και AOL Toolbar από το βασικό πακέτο εγκατάστασης. Αυτή η έκδοση ανακοινώθηκε ως η τελική έκδοση από την AOL/Nullsoft και, ως σχεδιασμό, μας συντροφεύει μέχρι σήμερα.

Γιατί το Winamp ήταν, και παραμένει, το καλύτερο media player

⠂Άπειρα plug-ins: Τα plug-ins επεκτείνουν τις λειτουργίες, τη χρηστικότητα και τις δυνατότητες του εκάστοτε προγράμματος, και το Winamp μπορεί να υπερηφανεύεται δικαίως ότι έχει ένα plug-in για κάθε επιθυμία και ανάγκη.

⠂Λίστες αναπαραγωγής: Η λειτουργία Playlist Editor του Winamp κερδίζει κατά κράτος οποιοδήποτε άλλο media player και DSP υπηρεσία, όπως το Spotify, με μια σειρά από εξατομικευμένες ρυθμίσεις που κάνουν τη δημιουργία και τη διαχείριση των playlist εύκολη και δημιουργική.

⠂Ατελείωτα και διασκεδαστικά skins: Αν και τα περισσότερα media players έχουν τη δυνατότητα να αλλάζουν skin, οι επιλογές που προσφέρει το Winamp είναι αμέτρητες – αν και λίγο old school, πλέον. Επιπλέον, τα skins του Winamp δεν επηρεάζουν απλώς το χρώμα του user interface, αλλά μπορούν να μιμηθούν το περιβάλλον άλλων προγραμμάτων, θυμίζοντας για παράδειγμα το iTunes.

⠂Τα επικά visuals: Ίσως μία από τις καλύτερες λειτουργίες του Winamp, αν όχι η καλύτερη. Ενώ συνήθως τα visualizations των προγραμμάτων αναπαραγωγής είναι ανέμπνευστα, βαρετά και τυποποιημένα, η οπτικοποίηση του ήχου στο Winamp μπορεί να κάνει και τον πιο έμπειρο visual artist/designer να κλάψει από τη ζήλια του. Μέσα από μια πληθώρα επιλογών, τα visuals του Winamp μπορούν να σε παρασύρουν σε ένα πολυεπίπεδο σύμπαν γραφικών  και να σε οδηγήσουν σε ένα απρόσμενο trip.

⠂Ποιότητα ήχου: Αν και μιλάμε κυρίως για συμπιεσμένα αρχεία ήχου, όπως τα MP3, το Winamp συγκριτικά με τους αντιπάλους του προσφέρει την καλύτερη ποιότητα ήχου στην αναπαραγωγή μουσικής. Ίσως η default ρυθμίσεις να είναι αρκετά flat και θαμπές, το equalizer και τα presets του Winamp μπορούν να βελτιώσουν πολύ την ποιότητα του ήχου και να προσαρμοστούν στην αισθητική και τις επιθυμίες του εκάστοτε χρήστη.

To Winamp στο 2024

Η απόφαση του Winamp να κάνει διαθέσιμο στους προγραμματιστές τον πηγαίο του κώδικα σηματοδοτεί μια σημαντική στροφή του media player προς την ανάπτυξή του, δίνοντας δύναμη και αξία στην κοινότητα που τόσο το αγάπησε. Η, ας πούμε, πρόσκληση παγκοσμίου ενδιαφέροντος για να συνεισφέρουν όσοι το επιθυμούν στην επόμενη ημέρα του Winamp, στοχεύει στην ανανέωση του λογισμικού του και στην προσαρμογή του στις σύγχρονες τάσεις ακρόασης μουσικής, διατηρώντας παράλληλα την κλασική του γοητεία. Ωστόσο, η προσπάθεια αναζωπύρωσης της δημοτικότητας του βασιλιά των media player για Windows δεν είναι μια εύκολη υπόθεση, από τη στιγμή που οι περισσότεροι χρήστες προτιμούν να χρησιμοποιούν streaming πλατφόρμες για ακρόαση. Μπορεί το Winamp να είναι διαθέσιμο και για Android συσκευές, αλλά ποιος έχει στο κινητό του MP3 ή FLAC αρχεία; Η πειρατεία μετα παράνομα downloads που κάποτε βοήθησε προγράμματα όπως το Winamp να εδραιωθούν και διαμόρφωσε τον τρόπο -αλλά και την ποσότητα- που ακούμε μουσική, αποτελεί ένα μαύρο κεφάλαιο του παρελθόντος για τη μουσική βιομηχανία και πολύ δύσκολα ο κόσμος μας θα επιστρέψει σε εκείνες τις εποχές. Τουλάχιστον, σε περίπτωση που αλλάξει εκ νέου η συνθήκη, υπέρχει ένα σοβαρό media player για να εμπιστευτούμε και να ακούσουμε τις μουσικές που γουστάρουμε.