Σε όλους μας μάς έχει τύχει να ξυπνάμε κάποια λεπτά πριν από το «χτύπημα» του ξυπνητηριού: αυτό δεν είναι κάτι περίεργο ή πρωτοφανές, αλλά είναι σίγουρα κάτι που μπορεί να μας προκαλέσει απίστευτο εκνευρισμό – και, σχεδόν νομοτελειακά, να κρύβει έως και κάτι βαθύτερο, σε οργανικό ή ψυχολογικό επίπεδο.

Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται το σχετικό άρθρο του CNN, προσθέτοντας ότι «όσοι αντιμετωπίζουν αϋπνία μπορεί να έχουν ένα συνδυασμό πρωινών και νυχτερινών αφυπνίσεων», σύμφωνα με μια μελέτη από το Stanford Sleep Epidemiology Research Center.

Η μελέτη διαπιστώνει ότι μερικοί άνθρωποι όντως πάσχουν από «πρόωρες αφυπνίσεις» χωρίς άλλα συμπτώματα αϋπνίας, που δεν επιτρέπουν στον ύπνο να είναι ουσιαστικός, ακόμη και όταν συμπληρώνονται οι συνιστώμενες ώρες.

Οπότε, συνιστούν οι επιστήμονες, αν ξυπνήσετε ξαφνικά, κατά τις πρώτες πρωινές ώρες, μην ελέγξετε το ρολόι σας να δείτε τι ώρα είναι. «Το να μάθετε ότι είναι 3 ή 4 τα ξημερώματα τη στιγμή που έχετε ρυθμίσει το ξυπνητήρι για τις 7 το πρωί μπορεί να προκαλέσει αυξημένο άγχος σχετικά με τις ώρες ύπνου που ελπίζατε να συμπληρώσετε», σημειώνει το άρθρο.

Παραδόξως λοιπόν, οι ειδικοί συμβουλεύουν να σηκωθείτε από το κρεβάτι – ναι, ακόμα και αν είναι 3 ή 4 τα ξημερώματα. «Ξεχάστε εντελώς την ιδέα να ξανακοιμηθείτε», δήλωσε η ειδικός στον ύπνο Wendy Troxel. «Και μόνο όταν το κάνετε αυτό, τότε μόνο ο ύπνος είναι το πιο πιθανό να επανέλθει».

«Σκλάβοι» της συνήθειας του ύπνου μας

Όπως σημειώνει, εξάλλου το iflscience.com, το «εσωτερικό ρολόι» του οργανισμού μας – ο λεγόμενος κιρκαδιανός ρυθμός του – είναι αυτό που καθορίζει τον κύκλο ύπνου-ξυπνήματος.

Κάποιοι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τον κιρκαδιανό μας ρυθμό: «όταν σκοτεινιάζει τη νύχτα, τα μάτια σας στέλνουν ένα σήμα στον υποθάλαμο, δηλαδή το τμήμα του εγκεφάλου που υπαγορεύει τα επίπεδα ενέργειας σας και βοηθά στη διατήρηση των κιρκαδικών ρυθμών, που λέει στο σώμα ότι είναι ώρα να ξεκουραστεί. Ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται με υπευθυνότητα, στέλνοντας ένα σήμα στο σώμα να απελευθερώσει μελατονίνη, γεγονός που μας κάνει να νιώθουμε κουρασμένοι και φέρνει υπνηλία», σημειώνεται στο δημοσίευμα.

Ωστόσο, ο κιρκαδιανός ρυθμός είναι ξεχωριστός στον καθένα από εμάς. Ωστόσο, το «ρολόι του οργανισμού σας» λειτουργεί καλύτερα όταν έχει ρουτίνα. Αν κοιμάστε την ίδια ώρα κάθε βράδυ, συνηθίζει σε έναν σταθερό κύκλο ύπνο και ξέρει πότε είναι να ξυπνήσεις το πρωί. «Ο κύκλος ύπνου σας ρυθμίζεται εν μέρει από την πρωτεΐνη PER, τα επίπεδα της οποίας αυξάνονται και πέφτουν κάθε μέρα. Όταν τα επίπεδα της πρωτεΐνης PER μειώνονται (τη νύχτα) ο καρδιακός ρυθμός μειώνεται, η αρτηριακή πίεση μειώνεται και η σκέψη γίνεται λίγο ασαφής: είστε κουρασμένοι».

Εάν λοιπόν έχετε μια συνεπή ρουτίνα ύπνου-αφύπνισης, το σώμα αρχίζει να αυξάνει τα επίπεδα της πρωτεΐνης PER, συμπεριλαμβανομένης της αρτηριακής πίεσης και της θερμοκρασίας του σώματος. Επίσης απελευθερώνει ορμόνες, όπως η κορτιζόλη, που σας βοηθούν να αντιμετωπίσετε το άγχος, περίπου μια ώρα πριν ξυπνήσετε συνήθως.
Λατρεύουμε την ομαλή αφύπνιση

«Το σώμα μας μισεί το ξυπνητήρι και δεν θέλει να ενεργοποιείται τόσο απότομα μετά από έναν βαθύ ύπνο. Θέλει να φτάσει στο σημείο της εγρήγορσης χαλαρά και με τον δικό του ρυθμό. Μερικές φορές αυτό σημαίνει ότι το σώμα είναι τόσο καλά εκπαιδευμένο, ώστε ξέρει ακριβώς πότε θα χρειαστεί να ξυπνήσει. Δυστυχώς, μερικές φορές αυτό μεταφράζεται επίσης σε μια φοβερή αίσθηση πανικού που πεταγόμαστε όρθιοι, νομίζοντας ότι παρακοιμηθήκαμε και δεν ακούσαμε καν το ξυπνητήρι. Από την άλλη, αν χρειαστεί να πατήσεις το κουμπί στο ξυπνητήρι, αναιρείς όλη την καλή δουλειά που έκανε το σώμα σου, για την ομαλή μετάβαση από τον ύπνο στο ξύπνημα, αναμιγνύοντας τις ορμόνες που σας βοηθούν να κοιμηθείτε με αυτές που σας βοηθούν να ξυπνήσετε. Αυτό το μπέρδεμα σας κάνει τελικά να αισθάνεστε χειρότερα», επισημαίνει με νόημα το άρθρο.

Από την πλευρά του λοιπόν, ο Δρ. Rajkumar Dasgupta, αναπληρωτής καθηγητής Κλινικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια Keck School of Medicine στο Λος Άντζελες, συνιστά να παρακολουθείτε, όχι μόνο πότε πήγατε για ύπνο και ξυπνήσατε μία νύχτα, αλλά και τις τεχνικές ηρεμίας, τους περιβαλλοντικούς παράγοντες – ακόμα και τη ρουτίνα διατροφής και άσκησης που φαινόταν να σας βοηθά να κοιμηθείτε εκείνη την ημέρα.

«Ο τέλειος ύπνος είναι σαν να έχεις ένα παζλ και χρειάζεσαι όλα τα σωστά κομμάτια», δήλωσε ο Dasgupta. «Τα άτομα που έχουν αϋπνία, στερούνται ενός από αυτά τα κομμάτια υγιούς ύπνου».

Εάν το πρόβλημα συνεχίζεται πέρα από τρία βράδια την εβδομάδα για περισσότερους από τρεις μήνες, η Rebecca Robbins, εκπαιδεύτρια στο Τμήμα Ιατρικής Ύπνου στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, συνιστά να μιλήσετε με έναν ειδικό ύπνου ή ψυχολόγο. Μπορεί να απαιτείται κάτι περισσότερο από μια απλή αλλαγή συνήθειας.