Πέρασα την παιδική μου ηλικία και την εφηβεία μου σε εποχές που ακόμα τα social media δεν είχαν εισχωρήσει στη ζωή μας. Τότε, που για να μιλήσεις με κάποιον συνήθως έπαιρνες τηλέφωνο σπίτι του, ή αργότερα στο κινητό του. Το πιο έμμεσο ήταν να στείλεις μήνυμα. Έτσι μαθαίναμε τα νέα μας. Μιλώντας ο ένας στον άλλον. Σε συζήτηση για καφέ, σε τηλεφωνική κουβέντα με ένα φίλο.  Πλέον, τα stories και οι αναρτήσεις των social media έχουν αυτόν το ρόλο. Με ένα σκρολάρισμα μαθαίνεις που έχει πάει ο καθένας, με ποιον είναι, τι κάνει, τι πρόγραμμα έχει, με ποιον έχει σχέση, με ποιον έχει ελεύθερη σχέση, με ποιον θα παντρευτεί, αν περιμένει παιδί. 

Η Αμερικανίδα συγγραφέας Susan Sontag στο βιβλίο της “On Photography” το 1977 είχε πει, «σήμερα, όλα υπάρχουν για να τελειώνουν σε μια φωτογραφία». Πάνω από τέσσερις δεκαετίες αργότερα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αναδειχθεί ως μέσο δημιουργίας ενός αποθετηρίου αναμνήσεων, μιας ψηφιακής εκδοχής, θα έλεγε κανείς, αυτού που κάποτε ήταν ένα φωτογραφικό άλμπουμ. Και ενώ μια ειδοποίηση σχετικά με μια ανάμνηση στο Facebook μιας αγαπημένης στιγμής από ένα ταξίδι που κάναμε πριν πολλά χρόνια προκαλεί νοσταλγία παρόμοια με αυτή που προκαλείται από το ξεφύλλισμα ενός φωτογραφικού άλμπουμ, αυτές οι αναμνήσεις επίσης κρίνονται, εξετάζονται και επικυρώνονται από μια κοινότητα διαδικτυακών “φίλων”.

Τα κοινωνικά δίκτυα έχουν εισβάλει άναρχα στη ζωή μας, εξουσιάζοντας ακόμα και την ψυχική μας κατάσταση.

Και ένα έντονο φαινόμενο που υπάρχει από τη στιγμή που καθιερώθηκαν, είναι τα ζευγαράκια του Facebook και του Instagram. Αμέτρητες αναρτήσεις με φωτογραφίες υπέρτατης ευτυχίας, υπέρτατου έρωτα. Συνεχόμενα stories με αγάπες, φιλιά, αγκαλιές, #myman, #mywholeworld #loveofmylife #myqueen και άλλα τέτοια κλισέ. Κλισέ που μπορεί να επαναληφθούν με την επόμενη σχέση τους. Και σχόλια που εκθειάζουν το ταιριαστό ζεύγος, φιλοφρονήσεις, καρδούλες και likes πέφτουν βροχή. 

Για ποιο λόγο όμως υπάρχει αυτή η εμμονή; 

Η ανάρτηση μιας φωτογραφίας μας, είναι ένας τρόπος να δημοσιοποιήσουμε τη στιγμή μας και συχνά οι θετικές αντιδράσεις των ακολούθων μας, συμβάλλει στο μπουστάρισμα της ψυχολογίας μας. Γιατί όμως κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο για μία σχέση; Γιατί διαρκώς αισθάνονται ότι πρέπει να δημοσιοποιούν τον έρωτά τους και την τέλεια, αψεγάδιαστη σχέση τους;

Είναι ένας τρόπος να “μαρκάρουν την περιοχή τους”; Δηλώνοντας με περηφάνεια, ότι εγώ είμαι τώρα με αυτόν τον άνθρωπο, είναι “πιασμένος” και οι επίδοξοι θαυμαστές των  social media καλύτερα να λουφάξουν. Μπορεί να είναι και ένας τρόπος να δηλώσουν σε πρώην συντρόφους ότι, κοίτα, εγώ είμαι καλά, περνάω υπέροχα και σε έχω ξεπεράσει. 

Μια μελέτη εξέτασε την ανάγκη των ανθρώπων να “επιδεικνύουν” τις σχέσεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κατέληξε ότι η τάση αυτή συχνά υποκινείται από την ανάγκη να αισθάνονται πιο συνδεδεμένοι με τους συντρόφους τους και να ανακοινώσουν στον κόσμο (επανειλημμένα) ότι είναι μαζί. Εκτός όμως από αυτή τη σύνδεση, η ανασφάλεια μην τυχόν και χάσουν τον σύντροφό τους τους έκανε να δημοσιοποιούν τη σχέση τους στα κοινωνικά δίκτυα, καθώς έτσι θεωρούσαν ότι προστατεύονταν από “επίδοξους μνηστήρες”. 

Ανάγκη επιβεβαίωσης

Συχνά η ανάγκη για δημόσια επίδειξη στοργής δεν πηγάζει τόσο από την αγάπη, αλλά από την καθιέρωση και την ποσοτικοποίηση της ύπαρξης της αγάπης στη ζωή κάποιου.

Είναι ένας τρόπος να πείσουν τον εαυτό τους, ότι η σχέση που έχουν είναι ιδανική και τέλεια. Είναι ονειρεμένη, βγαλμένη από τα παραμύθια και να, πόσοι ακόλουθοι λένε ότι ταιριάζουμε. 

Η ίδια μελέτη άφησε να εννοηθεί ότι ήταν ένας τρόπος για τα ζευγάρια να καθησυχάσουν τον εαυτό τους και τον κόσμο για τη ρομαντική σταθερότητα στη σχέση τους και την αιώνια αγάπη.

Ο λόγος που οι άνθρωποι προσπαθούν να επιδείξουν τις σχέσεις τους και πολύ περισσότερο σε ειδικές μέρες όπως μία επέτειος, ή την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου είναι η «ανάγκη για αποδοχή και η ανάγκη να γνωρίζουν οι άνθρωποι ότι βρίσκονται σε μια ευτυχισμένη σχέση» υποστηρίζει  η ψυχοθεραπεύτρια Padma Rewari, «Επιστημονικά είναι οι ορμόνες όπως η ντοπαμίνη και η ωκυτοκίνη που πυροδοτούν την ανάγκη για αποδοχή, δημοτικότητα και οικοδόμηση της αυτοεκτίμησης».

Για τα ζευγάρια που είναι μαζί για μεγάλο χρονικό διάστημα, η δημόσια επίδειξη στοργής είναι ένας τρόπος να «κυνηγήσουν έναν αντίστροφο μηχανισμό αυτοεξορθολογισμού» με στόχο να κάνουν τους εαυτούς τους να πιστέψουν ότι τα πάντα είναι τρελά στη σχέση τους, λέει ο Rewari.

Η ευτυχία δε χρειάζεται να διατυμπανίζεται για να υπάρχει. Όταν τη μοιράζεσαι με τον άνθρωπό σου είναι πιο ισχυρή, πιο έντονη. Αλλά αν έχεις την ανάγκη να μοιραστείς την κάθε στιγμή, την κάθε κίνηση, απόφαση, αγκαλιά με εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες των κοινωνικών δικτύων, σχεδόν εμμονικά, κάτι πάει λάθος.

Εικονογράφηση: @artificial_vandalism / Olafaq

Είναι σαν να προσπαθείς να πείσεις τους γύρω σου πως είστε χαρούμενοι και έχετε μία υγιή σχέση, κάτι το οποίο μάλλον αποτελεί τρόπο να ξεγελάσεις και να πείσεις και τον ίδιο σου τον εαυτό ότι αυτό που ζεις είναι ιδανικό. 

Τις περισσότερες φορές αυτά που δημοσιεύουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φιλτράρονται έντονα. Η ανάρτηση μιας φωτογραφίας με εσάς και τον σύντροφό σας να φαίνεστε χαρούμενοι μετά από έναν καυγά δεν αποτελεί γνήσια ένδειξη της ευτυχισμένης σχέσης σας. 

Αν και μπορεί να είναι διασκεδαστικό να δημοσιεύετε μια φωτογραφία σας κάθε τόσο, η δημιουργία μιας ψευδούς εικόνας του εαυτού σας στο διαδίκτυο δεν είναι χρήσιμη. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πέφτουν βροχή μετά τη δημοσίευση μιας φωτογραφίας δεν πρέπει να είναι το μόνο πράγμα που σε κάνει χαρούμενο.

Πώς επηρεάζει τη σχέση η εμμονική της παρουσία στα social media;

Ενώ η κοινωνική δικτύωση συνέβαλε στην ενίσχυση των σχέσεων (δηλαδή μας επιτρέπει να διατηρούμε επαφή με φίλους και την οικογένειά μας σε όλο τον κόσμο, να προχωράμε στη σταδιοδρομία μας και ακόμη και να μας βοηθάνε να βρούμε φίλους και συντρόφους), οι ειδικοί λένε ότι έχει ως επί το πλείστον αρνητική επίδραση στις ρομαντικές σχέσεις.

Χάνεις την ουσία της σχέσης

Ενώ στις φωτογραφίες και στα βίντεο φαίνεται να υπάρχει αγάπη και στοργή για να δει ο κόσμος, τα ζευγάρια συχνά αγνοούν τη δουλειά που πρέπει να γίνει για τη σχέση στον πραγματικό κόσμο, μεταξύ των δύο συντρόφων.

«Το να δημοσιεύεις κάθε λεπτό της προσωπικής και ιδιωτικής σου ζωής δεν είναι φυσιολογικό… τα ζευγάρια έχουν ξεχάσει πώς να απολαμβάνουν τη “στιγμή του ζευγαριού”. Το πόσο χρόνο ξοδεύετε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να αλλάξει τη δυναμική μιας σχέσης και μπορεί να αντικαταστήσει τους πραγματικούς στόχους της σχέσης» υποστηρίζει η Rewari.

Το να είσαι σε μια σχέση στην οποία ο σύντροφός σου νιώθει την ανάγκη να μοιράζεται κάθε στιγμή στα social media δεν είναι ένας υγιής τρόπος ζωής.

Πίεση και άγχος 

Επίσης, το να μοιράζεστε κάθε στιγμή της ιδιωτικής σας ζωής μπορεί να ασκήσει μεγάλη πίεση και στα δύο άτομα στη σχέση καθώς θα ζείτε για να ξεπεράσετε τις προσδοκίες των θεατών. Έτσι είναι εύκολο να χάσετε αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό, το να χτίσετε έναν άρρηκτο δεσμό με τον σύντροφό σας.

Δώστε στη σχέση σας και στον σύντροφό σας ένα περιβάλλον χωρίς άγχος για να μάθετε, να κάνετε λάθη και να εξελιχθείτε χωρίς να αισθάνεστε άγχος από την ανάγκη να υποστηρίξετε μια ψεύτικη εικόνα που δημιουργείται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το να κρατάτε τη σχέση σας ιδιωτική δεν σημαίνει ότι δεν μιλάτε ποτέ γι’ αυτήν ή δεν μοιράζεστε τι συμβαίνει στην ερωτική σας ζωή. Ούτε σημαίνει ότι είστε μυστικοπαθείς σχετικά με την κατάσταση της σχέσης σας.

Το να κρατάτε τη σχέση σας μακριά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σημαίνει να δίνετε προτεραιότητα στην οικειότητα της σχέσης σας, την ψυχική σας ηρεμία και αυτή του συντρόφου σας πάνω από τα αδιάκριτα βλέμματα και τις επικυρώσεις αγνώστων.

Καταπάτηση της ιδιωτικότητας

Μόλις αρχίσετε να δημοσιεύετε για τη σχέση σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυτό επηρεάζει το αίσθημα της ιδιωτικής ζωής που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των ρομαντικών σχέσεων. Μια σχέση υποτίθεται ότι είναι ανάμεσα σε εσάς και τον σύντροφό σας, μια ιδιωτική υπόθεση, η προσωπική σας υπόθεση. Η μεταφορά της σε δημόσια θέα μπορεί να επηρεάσει αυτήν την ισορροπία.

Αυτό το αίσθημα οικειότητας και ιδιωτικότητας αποδυναμώνεται γιατί κατά κάποιο τρόπο η σχέση δεν θα είναι πλέον ανάμεσα σε εσάς και τον σύντροφό σας, αλλά τώρα θα είναι μεταξύ εσάς, του συντρόφου σας και όλων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στη σχέση μακροπρόθεσμα καθώς οι αρνητικές κριτικές ή η επίπλαστη εικόνα που έχετε δημιουργήσει μπορεί να σας επηρεάσει.

Εστιάστε στην πραγματική σας σχέση και όχι στο πώς εμφανίζεται στο διαδίκτυο.

Δεν έχουν όλοι την ίδια τρέλα για τα social media. Εάν είστε με κάποιον που δεν ασχολείται ή δεν του αρέσει να παραβιάζεται η ιδιωτικότητά του, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πρόβλημα, καθώς δεν θα έχει το νόημα να μοιράζεστε πράγματα για αυτόν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λογομαχίες και καυγάδες που θα φέρουν ανθυγιεινές τριβές στη σχέση. 

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλάζουν ραγδαία τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε και βλέπουμε τον κόσμο. Εάν αποφασίσετε να μοιραστείτε κάθε στιγμή της σχέσης σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορεί να θέλετε πρώτα να αναρωτηθείτε γιατί θέλετε να το μοιραστείτε.

Αξίζει τον κόπο να ρισκάρετε όλη την εισβολή στην προσωπική σας ζωή, την πίεση, τα πιθανά αρνητικά σχόλια  που μπορεί να αντιμετωπίσει η σχέση σας από την υπερβολική έκθεση για μερικά εκατοντάδες ή ακόμα και χιλιάδες likes;