Παλιά, αν λέγατε σε κάποιον ότι παρακολουθήσατε το προφίλ της πρώην σχέσης του τωρινού σου συντρόφου, θα ήταν αναμφίβολα κατακριτέο και θα χαρακτηριζόταν ως «κατινιά». Τα τελευταία χρόνια, όμως, είναι μία κανονικοποιημένη πράξη που για πολλούς έχει ενσωματωθεί στη καθημερινή διαδικτυακή τους ρουτίνα (red flag).

Πρόκειται για εκείνη την εμμονική δραστηριότητα, η οποία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να καταστρέψει ακόμα και την πρόσφατη σχέση εξαιτίας της ζήλιας που θα δημιουργηθεί. Το «όποιος ψάχνει βρίσκει» δεν ακούγεται τόσο πολύ τυχαία. Από τη στιγμή που θα μπεις στο προφίλ κάποιου για να ψάξεις, θα θες να μάθεις περισσότερα και να σκάβεις όλο και πιο βαθιά στον διαδικτυακό λάκκο, μέχρι να ικανοποιήσεις το αίσθημα της περιέργειάς σου ή επιτέλους να ανακαλύψεις το στοιχείο που έψαχνες.

Περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους πάσχουν από το “σύνδρομο της Rebecca” σύμφωνα με μία έρευνα και σίγουρα οι σύντροφοι αυτών των ανθρώπων δεινοπαθούν. Το σύνδρομο της Rebecca, ή αλλιώς “αναδρομική ζήλια” (Retroactive Jealousy), είναι το υπερβολικό ενδιαφέρον (ναι, ακόμη και η εμμονή), η ζήλια ενός ατόμου για τις προηγούμενες σχέσεις του τωρινού τους συντρόφου.

“Rebecca” ήταν ο τίτλος του μυθιστορήματος της Daphne du Maurier, που κυκλοφόρησε το 1938, το οποίο σημείωσε μεγάλη επιτυχία, έγινε μια διαχρονική ασπρόμαυρη ελεγεία στον κινηματογράφο από τον Alfred Hitchcock ενώ μεταφέρθηκε και στο ραδιόφωνο από τον Orson Welles. Η ηρωίδα του κυριεύεται από μια εμμονή με τη νεκρή (πρώτη) γυναίκα του συζύγου της μέχρι που εμφανίζεται το φάντασμά της και προσπαθεί να τους χωρίσει, επισημαίνοντας ότι δεν είναι αντάξιά της. Οι ψυχολόγοι αυτό το ορίζουν ως παθολογική ζήλια, με τους πάσχοντες να συγκρίνονται συνεχώς με τον πρώην του συντρόφου τους. Όπως στο βιβλίο, η ζήλια παίρνει την μορφή ενός φαντάσματος που δολίως αναζητά στοιχειώσει σύντομα τη σχέση.

Αν αυτό σας ακούγεται οικείο, τότε αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή μάλλον το έχετε κάνει κι εσείς. Όλοι μας λίγο πολύ όταν ακούμε κάτι για τον/την πρώην του συντρόφου μας μπαίνουμε στον πειρασμό να ψαχουλέψουμε τους λογαριασμούς του/ της πρώην στα social media.  Είναι σαν να μας καλεί μια εσωτερική μας φωνή και να μας προστάζει να το κάνουμε, ελπίζοντας να μην ενοχληθούμε, κάτι που είναι δύσκολο να μην συμβεί έστω και σε έναν μικρό βαθμό.

Με μια γρήγορη αναζήτηση, μπορούμε να εντοπίσουμε πού ζουν, εργάζονται, πηγαίνουν διακοπές και, φυσικά, πώς φαίνονται. Και μετά, αφού τα ανακαλύψαμε όλα, αν νιώσουμε υποδεέστεροι και απογοητευμένοι από τον εαυτό μας, τότε εμφανίζεται και το φάντασμα του/ της πρώην στη σχέση. Επειδή πολύ γρήγορα μπορεί να εξελιχθεί σε εμμονή, τα φαντάσματα μπορεί να πολλαπλασιαστούν και φτάσετε μέχρι και τον πρώτο του έρωτα του. Αν συμβεί αυτό, να ξέρετε ότι είναι ένα ηχηρό καμπανάκι ότι πρέπει να σταματήσετε.

Ακόμα και να βρίσκεστε στην πιο υγιή σας σχέση, μπορεί και πάλι να έχετε αυτές τις τάσεις. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Toby Ingham ειδικό στο σύνδρομο της Rebecca, το φαινόμενο έχει επιδεινωθεί επειδή ο εγκέφαλός μας δεν μπορεί να διαχειριστεί συναισθηματικά ότι οι σχέσεις μας ή μέρος αυτών έχουν μεταφερθεί και αποθηκευτεί σε έναν ψηφιακό κόσμο, ο οποίος κι αυτός είναι γεμάτος από ψηφιακά φαντάσματα και όχι αληθινές υπάρξεις. Δεν είναι τυχαίο ότι φαινόμενο άρχισε, όχι μόνο να διαφαίνεται, αλλά να παρουσιάζει και αύξηση από τη δημιουργία του Facebook και ύστερα.

Τονίζοντας το πόσο έχει αλλάξει το τοπίο των σχέσεων εξαιτίας του διαδικτύου ο ψυχολόγος επισημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι νιώθουν περισσότερο άνετοι και χαλαροί με τους αυτούς που συνδέονται ερωτικά και δεν εκπλήσσονται από τον αριθμό των πρώην συντρόφων τους. Ωστόσο, όπως αναφέρει μερικοί άνθρωποι όχι μόνο δεν το εκλαμβάνουν το ίδιο καλά, αλλά από τη στιγμή που γνωρίζουν οτιδήποτε για τον πρώην ερωτικό ή σεξουαλικό σύντροφό τους, αυτόματα περιπλέκονται οι καταστάσεις και συνεχίζει εξηγώντας ότι οι άνθρωποι αυτοί υποφέρουν περισσότερο από άλλους.

Πώς μπορεί να εμφανιστεί το σύνδρομο της Rebecca

Ο Prachi S Vaish, κλινικός ψυχολόγος που ειδικεύεται στα ραντεβού, την οικειότητα και τις σχέσεις, λέει ότι η «αναδρομική ζήλια εμφανίζεται σε περιπτώσεις που οι νέοι σύντροφοι συναντούν κάποιες παλιές πληροφορίες ή εικόνες από το παρελθόν του συντρόφου τους που μπορούν να προκαλέσουν σύγκριση με τον εαυτό τους». Μιλώντας για το γιατί κάποιοι άνθρωποι βιώνουν την αναδρομική ζήλια και άλλοι όχι, η Arouba Kabir, ψυχοθεραπεύτρια και ιδρυτής της Enso Wellness, λέει: «Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η αυτοεκτίμηση, η αυτοπεποίθηση και η ανθεκτικότητα, παίζουν τεράστιο ρόλο στις σχέσεις μας. Εκείνοι με χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, φόβους εγκατάλειψης ή τάση να συγκρίνονται με άλλους μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στο να αισθάνονται αναδρομικά ζήλια».

Κάποια σημάδια είναι:

● Αυξημένη συχνότητα ερωτήσεων για το παρελθόν

● Διενέργεια αναζητήσεων στο διαδίκτυο σε πρώην συντρόφους και παρακολούθηση παλιών αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

● Σύγκριση μεταξύ της παρούσας και της προηγούμενης σχέσης

● Ξαφνική συναισθηματική φόρτιση και απόσυρση από τον σύντροφό τους

Υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ της περιέργειας και της διαδικτυακής κατασκοπείας, γιατί αν συμβαίνει το δεύτερο τότε υπάρχουν πολλές πιθανότητες να έχετε το σύνδρομο της Rebecca ή να το έχει ο/ η σύντροφός σας, αν το εντοπίσετε. Σε κάθε περίπτωση σταματήστε να μπαίνετε στα προφίλ των πρώην των συντρόφων σας ή ακόμα και των δικών σας πρώην. Το μόνο που κάνετε είναι να καταστρέφετε τη σχέση σας και να ταλαιπωρείτε τον εαυτό σας.

Αν είστε κολλημένοι με το παρελθόν σας, χωρίστε. Αν δεν μπορείτε να διαχειριστείτε το παρελθόν του συντρόφου σας και του κάνετε τη ζωή δύσκολη χωρίς να σας προκαλεί κάποια ανασφάλεια, κάντε το ίδιο. Η ζωή είναι μικρή για να ταλαιπωρούμαστε.