Οι εκπτώσεις έχουν αρχίσει και ήδη πολλοί κάνουν τις αγορές τους σε ηλεκτρονικά και φυσικά καταστήματα. Το online shopping φαίνεται να έχει κερδίσει το καταναλωτικό κοινό από την πανδημία και μετά.

Λίγο ότι η άνεση που υπάρχει κατά τη διάρκεια της αναζήτησης, λίγο ότι δεν ταλαιπωρείσαι από τις ορδές κόσμου σε συνδυασμό με τη ζεστή, λίγο η δωρεάν επιστροφή του προϊόντος που υπάρχει στα περισσότερα καταστήματα, κάνει το online shopping το νέο χόμπι της σύγχρονης εποχής.

Ναι, πολλοί έχουν ως χόμπι τα ψώνια και αυτή είναι η μετεξέλιξή του. Αρκετοί είναι που χρησιμοποιούν τον όρο “shopaholic” -κάποιοι από εμάς μπορεί να περιγράφουμε τον εαυτό μας ως τέτοιο! Μήπως όμως έχετε εθισμό στα ηλεκτρονικά ψώνια;

Η γοητεία των ατελείωτων προϊόντων που απλώνονται μπροστά στα μάτια μέσω του scroll down, δημιουργεί το αίσθημα χαράς και ανεξέλεγκτης επιθυμίας. Ναι, το διαδίκτυο είναι και ευλογία και κατάρα. Πλέον, μπορούμε να αγοράζουμε εύκολα ό,τι θέλουμε, όποτε θέλουμε – είτε πρόκειται για τρόφιμα, είτε για ρούχα, είτε για έπιπλα.

Με το πάτημα ενός κουμπιού το προϊόν θα βρεθεί κοντά μας, χωρίς να αναγκαστούμε να βγούμε έξω από το σπίτι. Ναι, τα ψώνια είναι απαραίτητα για τη ζωή μας, ωστόσο, μπορεί να γίνουν πολύ εύκολα εχθρός μας.

Μαζί με τις σακούλες ή τα κουτιά που χτυπάνε την πόρτα, κάπου εκεί μέσα ή πίσω από αυτά θα σας κοιτάξει κατάματα ο εθισμός. Στις εκπτώσεις το φαινόμενο είναι πιο έντονο, γιατί η πτώση τιμών ειδικά στα ρούχα είναι τόσο μεγάλη, που ο καταναλωτής νιώθει άσχημα αν δεν αποκτήσει όσες περισσότερες από τις “ευκαιρίες” μπορεί.

Η εμμονή με το online shopping είναι έρχεται εύκολα, όταν αποκτάται τέτοιος τρόπος σκέψης και δεν υπάρχει φιλτράρισμα και αξιολόγηση των πραγματικών αναγκών.

Ο υπερκαταναλωτισμός – εκτός από την περίοδο των εκπτώσεων – αυξάνεται και κατά την παραμονή των διακοπών. Η επιθυμία για να νιώσουμε όμορφοι και ανανεωμένοι στο νέο μέρος που θα πάμε, μας κάνει να ξοδεύουμε παραπάνω χρήματα. Αυτή η επιθυμία όταν έρχεται σε συνδυασμό με την προβολή των διακοπών στα social media, μπορεί να γίνει καταστροφική.

Κάθε έξοδος, σηματοδοτεί και άλλο σύνολο το οποίο θα βγει φωτογραφία για να “καρδουλωθεί” από του followers. Ένα σύνολο, συνήθως, προβάλλεται μόνο σε ένα κουτάκι του Instagram, με αποτέλεσμα ο content creator να χρειάζεται πολλά μα πολλά ρούχα, για να υπηρετήσει αυτή την διαδικτυακή τάση.

Σχεδόν όλοι μας έχουμε κάνει κάποια στιγμή μια παρορμητική αγορά, που συχνά πυροδοτείται από μια συναισθηματική αντίδραση όπως ο ενθουσιασμός. Δεν είναι πρόβλημα να το κάνουμε αυτό κάθε τόσο. Μερικές αγορές εδώ και εκεί δεν θα σας κάνουν εθισμένους. Το πρόβλημα προκύπτει όταν οι παρορμητικές αγορές γίνονται τακτικό φαινόμενο.

Όταν η παρορμητική αγορά γίνεται συνήθεια, μπορεί να μετατραπεί σε καταναγκασμό. Τα καταναγκαστικά ψώνια συνήθως οδηγούνται από μια βαθιά ριζωμένη ανάγκη να αποκτήσετε περισσότερα πράγματα, η οποία συχνά έχει τις ρίζες της σε μια πιο σύνθετη αιτία από τον απλό ενθουσιασμό. Οι άνθρωποι που ψωνίζουν με αυτόν τον τρόπο από το διαδίκτυο συχνά το κάνουν για να αντιμετωπίσουν αρνητικά συναισθήματα ή καταστάσεις, όπως η θλίψη, η κοινωνική απομόνωση ή η ανασφάλεια.

Η ψυχαναγκαστική ανακύκλωση της διαδικασίας αγοράς προσφέρει ανακούφιση και διαφυγή για τους εθισμένους στα ψώνια. Η ντοπαμίνη, η “χημική ουσία της ευτυχίας”, αυξάνεται σε κάθε βήμα της διαδικασίας παρέχοντας ευφορία στον καταναλωτή.

Το άνοιγμα της συσκευασίας και η δοκιμή του ρούχου,  θα δημιουργήσει έναν παροδικό ενθουσιασμό, ο οποίος πρέπει να αντικατασταθεί με κάποιον καινούργιο για να επανέλθει το συναίσθημα και αυτό θα συνεχίζεται να διαιωνίζεται μέχρι να εντοπιστεί και στη συνέχεια να αντιμετωπιστεί ως πρόβλημα.

Οι τάσεις της μόδας που υπάρχουν σε διαφημίσεις και στα social media, διογκώνουν το πρόβλημα, με αποτέλεσμα οι πολυεθνικές να πλουτίζουν και οι καταναλωτές να φτωχαίνουν.

Πρόκειται για μια συνεχής ενασχόληση, μια συντριπτική παρόρμηση να ψωνίζεις και μάλιστα ακριβώς για να ψωνίζεις – η ικανοποίηση προέρχεται από τη διαδικασία, όχι από τα ίδια τα αγαθά.

Ένα ξέσπασμα ψυχαναγκαστικής αγοράς συχνά αρχίζει, όπως και τελειώνει, με αρνητικά συναισθήματα: μοναξιά, κατάθλιψη, άγχος. Πολλοί στρέφονται στα ψώνια επειδή δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν κάποιο άγχος στη ζωή τους ή για να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση του εαυτού. Επίσης, μπορεί να ξεκινήσει με μια πιο ουδέτερη ψυχική κατάσταση, όπως η πλήξη.

Το εμμονικό online shopping, μπορεί να έχει καταστροφικές οικονομικές συνέπειες για τον καταναλωτή και να τον οδηγήσει σε χρέη. Η συγκεκριμένη τάση καταναλώνει πολύ χρόνο και προσοχή, με αποτέλεσμα αυτή να είναι η κεντρική του εστίαση στην καθημερινότητά του, ενώ θα έχει σοβαρές επιπτώσεις και στην ψυχική του υγεία.

Ο οικογενειακός και κοινωνικός περίγυρος έρχονται σε δεύτερη μοίρα και οι συγκρούσεις πυροδοτούνται η μία μετά την άλλη, χωρίς να αναγνωρίζεται το πρόβλημα από το άτομο που έχει εθιστεί, ενώ ταυτόχρονα μπαίνει σε άμυνα. Η επίσκεψη σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας θα βοηθήσει στην επίλυση του προβλήματος και την μείωση αυτής της εθιστικής τάσης.

Αν αναγνωρίζετε τέτοια σημάδια στον εαυτό σας, μειώστε και τον χρόνο που καταναλώνετε στις εφαρμογές των social media. Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι όλες οι εφαρμογές και οι ιστοσελίδες, δημιουργούνται με τέτοιον τρόπο, ώστε ο καταναλωτής να επιστρέφει σε αυτές και πάντα να αγοράζει κάτι.