Αν δεν έχετε ανακαλύψει την πλευρά του TikTok που συνεχώς προσελκύει όλο και περισσότερους χρήστες, ήρθε η στιγμή να σας τη συστήσουμε εμείς. Το BookTok, όπως έχει ονομαστεί, είναι μία λογοτεχνική κοινότητα της συγκεκριμένης εφαρμογής, που με το σχετικό hashtag ανεβαίνουν βίντεο μικρής διάρκειας με προτάσεις και κριτικές βιβλίων. Οι “BookTokers” συνήθως είναι απλοί αναγνώστες, όμως μπορεί να συναντήσετε συγγραφείς και εκδότες, που χρησιμοποιούν τη πλατφόρμα ώστε προωθήσουν τα βιβλία τους.

Σε αντίθεση με άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Twitter ή το Instagram, ο αλγόριθμος του Tiktok έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε το εκάστοτε περιεχόμενο να φτάνει σε όσο το δυνατόν περισσότερους από την τρέχουσα βάση χρήστες. Με αυτό τον τρόπο συνδέεστε με ένα μεγάλο εύρος δημιουργών και χρηστών που ενδιαφέρονται για το ίδιο περιεχόμενο με εσάς. Στην περίπτωση του BookTok, αυτό το περιεχόμενο είναι προφανώς τα βιβλία και τα θέματα που σχετίζονται με αυτά, όπως οι ιστορίες, οι ιδέες, οι θεωρίες κ.λπ.. Όλα αυτά εμφανίζονται στο For You Page του TikTok και με τα hashtags του BookTok.

Όμως το περιεχόμενο των βίντεο δεν σχετίζεται μόνο με τα παραπάνω. Εκτός από τις πιο πρόσφατες αναγνώσεις και τις αφηγήσεις μυθιστορημάτων, οι BookTokers καλούνται σε προκλήσεις όπως το να διαβάσουν ένα βιβλίο σε μία μέρα ή ένα μεγαλύτερο αριθμό βιβλίων σε μερικές εβδομάδες.

Τι συμβαίνει με το BookTok;

Μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε ως ένα διαδικτυακό κίνημα το οποίο μεγαλώνει το πλήθος που βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να εισέρχονται στον κόσμο του βιβλίου που πιθανότατα δεν θα συνέβαινε αν δεν είχε δημιουργηθεί το BookTok. Μάλιστα, υπάρχει μία ξεχωριστή κατηγορία σε αυτή την πλευρά του TikTok, στην οποία προτείνονται συγκεκριμένα βιβλία σε όσους θέλουν να γνωρίσουν τώρα αυτό τον κόσμο. Τα βιβλία που απευθύνονται στους νέους αναγνώστες συνήθως είναι πιο “εύπεπτα” και παράλληλα ο αριθμός των σελίδων δεν θα τους τρομοκράτήσει.

Το BookTok απέκτησε δημοτικότητα όταν ένας μεγάλος αριθμός αναγνωστών άρχισε να μοιράζεται μπροστά στην κάμερα του κινητού του προτάσεις βιβλίων, αλλά και κριτικές που αρκετές φορές αποκαλύπτουν τα συναισθήματα που νιώθουν κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.

Το hashtag #BookTok εμφανίστηκε στην πλατφόρμα στα τέλη του 2020 και μέχρι στιγμής έχει 177 δισεκατομμύρια προβολές στο TikTok, με τους χρήστες να πολλαπλασιάζονται μέρα με τη μέρα σε παγκόσμια κλίμακα. Τι σημαίνει όμως αυτό;

Άπαξ και ένα βιβλίο αποκτήσει δημοτικότητα μέσω αυτής της πλατφόρμας, αυτόματα ο συγγραφέας θα τις πωλήσεις να εκτοξεύονται και τον τραπεζικό του λογαριασμό να φουσκώνει. Αν είστε ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου ή εκδότης, μπορείτε να συνεργαστείτε με χρήστες στο BookTok, ώστε να προωθήσετε κάποια από τα βιβλία και ίσως καταφέρετε να γίνουν viral. Πιστέψτε με, όσα τα έχουν καταφέρει – γιατί είναι πολλά – συνεχίζουν να έχουν συνεχείς πωλήσεις ακόμα και μετά από αρκετό χρονικό διάστημα.

Μάλιστα τα βιβλία του BookTok πλέον έχουν τη δική τους ξεχωριστή κεντρική θέση στα βιβλιοπωλεία. Τα περισσότερα βιβλία που θα δείτε να προτείνονται στο TikTok, μπορείτε να τα βρείτε εύκολα και γρήγορα χωρίς να κουραστείτε και να ψάχνετε ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλους τίτλους που δεν έχουν γίνει ακόμη viral, ώστε να αξίζουν να αγοραστούν.

Χιλιάδες χρήστες αφού μπήκαν στον κόσμο του BookTok, μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα έχουν καταφέρει να αποκτήσουν στοίβες βιβλίων, που καταναλώνονται πιο γρήγορα και από junk food. Εντάξει υπάρχει μία υπερβολή σε αυτή τη φράση, ωστόσο δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα.

Πολλοί BookTokers αγοράζουν βιβλία με βάση το χρώμα, ώστε να οργανώνουν τις βιβλιοθήκες τους βάσει αυτού. Ένα ωραίο εξώφυλλο πάντα παίρνει έξτρα πόντους, αφού θα συνοδευέται από τη φράση «τόσο όμορφο, που δεν μπορούσα να αντισταθώ». Πόσοι πραγματικά αγοράζουν με βάση το περιεχόμενο των βιβλίων και όχι με κριτήριο το χρώμα ή το ποσοστό δημοφιλίας τους;

Όσο επιφανειακό κι αν ακούγεται, αντικατοπτρίζει μία πραγματικότητα στην οποία άνθρωποι βλέπουν το βιβλίο ως κάποιο πιθανό διακοσμητικό στο ράφι του σαλονιού τους. Έτσι κι αλλιώς τα πάντα είναι “aesthetics“, ειδικά στην Gen Z. Δεν υποστηρίζω ότι αυτή η τάση είναι ο κανόνας, όμως δεν παύει να ακολουθείται από ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων.

Το να ξοδεύεις τα χρήματά σου σε βιβλία με βάση την ελκυστικότητα που δημιουργεί το εξώφυλλο, είναι σα να παραγγέλνεις ένα πιάτο σε ένα εστιατόριο μόνο για να το φωτογραφήσεις, παρόλο που ξέρεις ότι υπάρχουν πιθανότητες να μην αντικατοπτρίζει τις γευστικές σου προτιμήσεις.

Οι υπερβολές που δημιουργούνται μέσω του TikTok έχουν πραγματικό αντίκτυπο στα νούμερα των πωλήσεων και στις λίστες των μπεστ σέλερ. Ένα παράδειγμα είναι “Το τραγούδι του Αχιλλέα” (2011), γραμμένο από τη Madeline Miller. Προς έκπληξη της βιομηχανίας και της ίδιας της συγγραφέως, το μυθιστόρημα έγινε μπεστ σέλερ χρόνια μετά την έκδοσή του μετά από κριτική στο BookTok.

Η προβληματική του BookTok έγκειται στην ενθάρρυνση των χρηστών να αντιμετωπίζουν την ανάγνωση σαν ένα ανταγωνιστικό άθλημα κι όχι σαν μία απολαυστική διαδικασία που θα σε κάνει να νιώσεις καλύτερα. Ξαφνικά όλοι σπεύδουν να αγοράσουν 10 – 15 βιβλία το μήνα ώστε στο τέλος του χρόνου να έχουν καταφέρει να πετύχουν τον στόχο των 100 βιβλίων. Μία υγιής διαδικασία εξελίχθηκε σε έναν αγώνα δρόμου γεμάτο βιβλία, που είναι αναγνώστες τρέχουν λαχανιασμένα χωρίς να απολαμβάνουν τη διαδρομή.

@nateliason You too can read 1,000 books this year with these 4 simple tricks. #booktok #books #reader #readersoftiktok #readersofbooktok #readmore #readmorebooks #readingtips #howtoreadmore ♬ original sound – Nat Eliason

Τα χρήματα που ξοδεύονται σε βιβλία είναι παραπάνω από αυτά που θα μπορούσε να διαθέσει ένας μέσος καταναλωτής. Συλλογές με σκληρόδετα βιβλία φιγουράρουν σε βίντεο που αναρτώνται στη πλατφόρμα του TikTok, με τους υπόλοιπους BookTokers να προσπαθούν να ακολουθήσουν αυτή την τάση, ακόμα κι αν δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ώστε να υποστηρίξουν την αγορά τόσων βιβλίων.

Πρόκειται για ένα είδος influencing που μπορεί να παρομοιαστεί εύκολα με αυτό που συμβαίνει με τα ρούχα και τα καλλυντικά. Έχει δημιουργηθεί η καταναλωτική επιθυμία βιβλίων, ικανοποιώντας το αίσθημα του ανήκειν σε μία τάση τόσο δημοφιλή, που νιώθεις ότι πρέπει να ακολουθήσεις αφού το κάνουν τόσοι πολλοί. Το μέγεθος των οπαδών είναι τόσο μεγάλο που είναι αδύνατο να καταφέρεις να τιθασεύσεις την περιέργειά σου και να μην γίνεις ένας από αυτούς.

Η 23χρονη δημιουργός Nicole έγινε viral νωρίτερα φέτος για τα βίντεό της που υπερασπίζονται τους αργούς αναγνώστες και επαναλαμβάνουν ότι «το διάβασμα δεν είναι ανταγωνιστικό άθλημα… παρόλο που αυτή η ανόητη μικρή εφαρμογή μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι». Σε ένα άλλο βίντεο, προσθέτει: «Το να διαβάζεις το βιβλίο σου, δεν είναι κάτι που σε κάνει να νιώθεις καλύτερα: Πάντα ένιωθα ότι δεν μπορούσα να φτιάξω βίντεο με βιβλία, καθώς διάβαζα πολύ αργά, και ένιωθα ότι δεν μπορούσα να αγαπήσω το διάβασμα όσο νόμιζα ότι αγαπούσα, επειδή ήμουν αργή αναγνώστρια».

@ruthnicolette it’s time for YOUR fast reader era 🤩 #BookTok #BookTokPH #FYP #ReadingTips ♬ Say So (Instrumental Version) [Originally Performed by Doja Cat] – Elliot Van Coup

 

Έχω άτομο στον κοντινό μου περίγυρο που διαβάζει 2 – 3 βιβλία την ημέρα, όπως κάνουν πολλοί BookTokers. Το πρώτο το διαβάζει πίνοντας καφέ, το δεύτερο το απόγευμα μετά τη δουλειά και το τρίτο πριν κοιμηθεί. Προσωπικά δεν θα μπορούσα να αποθηκεύσω τις πληροφορίες σε ξεχωριστά μέρη του εγκεφάλου μου και πολύ σύντομα θα βρισκόμουν σε σύγχυση.

Το μυστικό όπως πληροφορήθηκα είναι να διαβάζεις βιβλία που έχουν τελείως διαφορετική θεματική, που και πάλι μου φαίνεται εξαιρετικά βίαιο. Ίσως να φταίει ότι δεν το έχω δοκιμάσει.

Ο καθορισμός του στόχου των βίβλίων που θα διαβάσω από άλλους είναι μία καταπιεστική συνθήκη που σε καμία περίπτωση δεν θα έβαζα τον εαυτό μου. Το αγχωτικό περιβάλλον που δημιουργείται μόνο βλέποντας τα συγκεκριμένα βίντεο, θα έπρεπε να απωθεί τον χρήστη από αυτή τη διαδικασία. Η κάθε σελίδα πρέπει να είναι μία απόλαυση, η ανάγνωση από μόνη της είναι μία ιεροτελεστία που απαιτεί να έχεις την ευλάβεια που της αρμόζει.

Μετά την υπερκατανάλωση του φαγητού και των ρούχων, έχει έρθει η υπερκατανάλωση των βιβλίων, που όπως φαίνεται ήρθε για να μείνει. Το αίσθημα της απορρόφησης του εαυτού σε έναν άλλο κόσμο που δημιουργεί η ανάγνωση, φαίνεται ότι πρέπει να εγκαταλείφθει από όσους θέλουν να θεωρούνται BookTokers και να ανήκουν στη συγκεκριμένη κοινότητα. Το να διαβάζεις 2 – 3 διαφορετικά βιβλία την ημέρα δεν μπορεί να σε αφήσει απορροφηθείς στις σελίδες του.

Το διαρκές άγχος για να τα τελειώσεις αφαιρεί κάθε αίσθημα θετικό συναίσθημα που μπορεί να επιφέρει αυτή η διαδικασία. Ο ενθουασιασμός έρχεται μόνο όταν φτάσεις στην τελευταία σελίδα, ώστε να μπορέσεις να το προσθέσεις στο Goodreads.

Οι υπόλοιποι που δεν μπορείτε να συμβαδίσετε σε αυτούς τους ρυθμούς και στον τρόπο ανάγνωσης, μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο σας με τον δικό σας ρυθμό και να του δώσετε τον χρόνο που έσεις θα αξιολογήσετε ότι χρειάζεται. Ωστόσο το να ρίξετε μία ματιά στις προτάσεις του BookTok, σίγουρα δεν θα σας βλάψει.