Η ψυχοσύνθεση της Gen Z μοιάζει με ένα αχανές πεδίο που, για να το εξερευνήσει κανείς, πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένος για συνεχόμενα σκαμπανεβάσματα. Μιλάμε για μια γενιά βουτηγμένη στο burnout, όπου το άγχος και το στρες αποτελούν μόνιμη πνευματική κατάσταση και η κατάθλιψη σπάει κάθε ρεκόρ. Αυτή η γενιά, που προσπαθεί καθημερινά να ισορροπήσει σε ένα αβέβαιο παρόν, δείχνει να είναι τόσο κουρασμένη που ακόμη και η λέξη “clubbing” της προκαλεί αφόρητη δυσφορία.
Γι’ αυτό, αν παρατηρήσεις ένα τραπέζι στο οποίο έχει καθίσει μια παρέα Zoomers, αντί για ποτά και τσιγάρα είναι πιο πιθανό να δεις μια κούκλα πλεξίματος, ένα βιβλίο ζωγραφικής με παιδικά μοτίβα και μερικές χάντρες για τη δημιουργία χειροποίητων κοσμημάτων. Μάλιστα, αυτός είναι ο δικός τους τρόπος διασκέδασης: πιο ήρεμος, πιο ήσυχος και πιο… wellness appropriate.
Στο TikTok, τον απόλυτο καθοδηγητή τάσεων και απόψεων, τα βίντεο με tutorials για χειροποίητες κατασκευές πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο, και το ξέρω καλά από πρώτο χέρι. Προσωπικά, ως μέλος της Gen Z, απολαμβάνω απίστευτα αυτό το περιεχόμενο. Σε αντίθεση με την τοξικότητα που καραδοκεί σχεδόν παντού, εκεί βρίσκω κάτι που μπορεί να απομακρύνει όλες τις ανησυχίες της ημέρας και να με γεμίσει με ενέργεια και όρεξη να δημιουργήσω κάτι δικό μου, ακόμα κι αν τελικά δεν το κάνω ποτέ.
Πολλοί χαρακτηρίζουν αυτές τις δραστηριότητες ως «φάρμακο της ψυχής», καθώς ακόμη και για λίγα λεπτά μέσα στη μέρα δημιουργούν μικρές στιγμές ασφάλειας που μας επανασυνδέουν με τον εαυτό μας και μας κάνουν να εκτιμούμε τις απλές χαρές της ζωής.
Το 2025, τα χόμπι που κάποτε η νεολαία χαρακτήριζε “γιαγιαδέ” έχουν εξελιχθεί στη μεγαλύτερη τάση στη διασκέδαση, εκτοπίζοντας τα parties όπως η ανεπιθύμητη πιτυρίδα πάνω σε μαύρο μπλουζάκι. Τα εργαστήρια κεραμικής γνωρίζουν πλέον τέτοια απήχηση που κοντεύουν να ξεπεράσουν ακόμη και τα καφέ ή τα νυχάδικα. Δεν πρόκειται για σνομπισμό απέναντι στα ποτά και τα ξενύχτια, ούτε για παράλογη νοσταλγία εποχών που οι ίδιοι δεν έζησαν ποτέ· είναι απλώς ένας τρόπος να αντέξουν το καθημερινό «πανηγύρι» στο οποίο καλούνται να επιβιώσουν.
Όλα, βέβαια, έχουν τις ρίζες τους στην καραντίνα. Δύο ολόκληρα χρόνια μπήκαν στον πάγο και έβαλαν τις ζωές όλων μας στο “pause”. Την περίοδο που έκαναν τα πρώτα τους βήματα προς την ενηλικίωση, βρέθηκαν κλεισμένοι μέσα σε τέσσερις τοίχους, με ολόκληρη την οικογένεια σε απαρτία, στέλνοντας αριθμούς για να μπορέσουν να πάρουν λίγα λεπτά φρέσκου αέρα. Η ανία που προκαλούσε τότε η καθημερινότητα χρειαζόταν οπωσδήποτε ένα αντίβαρο. Έτσι, οι βελόνες και οι κλωστές έγιναν η σωσίβια λέμβος.
Ακόμα και τώρα, που έχουν περάσει κάμποσα χρόνια από τότε, τα εργαστήρια πλεξίματος και κεραμικής, οι λέσχες βιβλίων και οι ομάδες ζωγραφικής ανθίζουν με γοργούς ρυθμούς, και αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο. Κάθε βελόνα που περνάει μέσα από την κλωστή και δημιουργεί έναν κόμπο είναι ένα είδος διαλογισμού, ενώ το μέτρημα των πόντων απαιτεί προσοχή, αφήνοντας κάθε περισπασμό έξω από το παιχνίδι. Αλλά και αν το εξετάσουμε από την οπτική της ιατρικής, τέτοιου είδους χόμπι έχουν την ικανότητα να ρίχνουν τους παλμούς και να επαναφέρουν το άτομο σε μια πιο ζεν κατάσταση. Με λίγα λόγια, κάθε αράδα στο βιβλίο που διαβάζουμε ή κάθε ολοκληρωμένη ζωγραφιά μας φέρνει πιο κοντά στις εργοστασιακές μας ρυθμίσεις.
Τέλος, όλη αυτή η αλλαγή είναι και αποτέλεσμα της υπερέκθεσης στην τεχνολογία. Η συνεχής διαθεσιμότητα, οι ασταμάτητες δονήσεις των ειδοποιήσεων και το άσκοπο περιεχόμενο που καταναλώνουμε ασταμάτητα μάς έχουν οδηγήσει στην ανάγκη να αφήσουμε κάτω το κινητό και να πιάσουμε βελόνες ή ξυλομπογιές. Στο τέλος της ημέρας, μέσα από ένα τέτοιο χόμπι μπορείς να καμαρώνεις για κάτι χειροπιαστό που δημιούργησες ο ίδιος και αυτή είναι μια μικρή αλλά ουσιαστική νίκη απέναντι στον θόρυβο της καθημερινότητας.
Ίσως λοιπόν η πραγματική επανάσταση της Gen Z να μην βρίσκεται ούτε στα clubs ούτε στα hashtags, αλλά σε ένα φλιτζάνι πηλό που παίρνει μορφή στα χέρια τους. Στη σιωπηλή νίκη του να φτιάχνεις κάτι που δεν χρειάζεται likes για να υπάρξει. Όταν ο κόσμος γύρω τους μοιάζει να τρέχει με ταχύτητα 5G, εκείνοι απαντούν με ρυθμούς χειροποίητους, υφαίνοντας το δικό τους παρόν κόμπο-κόμπο. Και κάπου εκεί, ανάμεσα σε μια ατέλειωτη ειδοποίηση και σε μια τέλεια συμμετρία σε ένα πήλινο κύπελλο, ξαναβρίσκουν το αυτονόητο: πως η ζωή αποκτά αξία όταν τη φτιάχνεις με τα χέρια σου.
Η ψυχοσύνθεση της Gen Z μοιάζει με ένα αχανές πεδίο που, για να το εξερευνήσει κανείς, πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένος για συνεχόμενα σκαμπανεβάσματα. Μιλάμε για μια γενιά βουτηγμένη στο burnout, όπου το άγχος και το στρες αποτελούν μόνιμη πνευματική κατάσταση και η κατάθλιψη σπάει κάθε ρεκόρ. Αυτή η γενιά, που προσπαθεί καθημερινά να ισορροπήσει σε ένα αβέβαιο παρόν, δείχνει να είναι τόσο κουρασμένη που ακόμη και η λέξη “clubbing” της προκαλεί αφόρητη δυσφορία.
Γι’ αυτό, αν παρατηρήσεις ένα τραπέζι στο οποίο έχει καθίσει μια παρέα Zoomers, αντί για ποτά και τσιγάρα είναι πιο πιθανό να δεις μια κούκλα πλεξίματος, ένα βιβλίο ζωγραφικής με παιδικά μοτίβα και μερικές χάντρες για τη δημιουργία χειροποίητων κοσμημάτων. Μάλιστα, αυτός είναι ο δικός τους τρόπος διασκέδασης: πιο ήρεμος, πιο ήσυχος και πιο… wellness appropriate.
Στο TikTok, τον απόλυτο καθοδηγητή τάσεων και απόψεων, τα βίντεο με tutorials για χειροποίητες κατασκευές πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο, και το ξέρω καλά από πρώτο χέρι. Προσωπικά, ως μέλος της Gen Z, απολαμβάνω απίστευτα αυτό το περιεχόμενο. Σε αντίθεση με την τοξικότητα που καραδοκεί σχεδόν παντού, εκεί βρίσκω κάτι που μπορεί να απομακρύνει όλες τις ανησυχίες της ημέρας και να με γεμίσει με ενέργεια και όρεξη να δημιουργήσω κάτι δικό μου, ακόμα κι αν τελικά δεν το κάνω ποτέ.
Πολλοί χαρακτηρίζουν αυτές τις δραστηριότητες ως «φάρμακο της ψυχής», καθώς ακόμη και για λίγα λεπτά μέσα στη μέρα δημιουργούν μικρές στιγμές ασφάλειας που μας επανασυνδέουν με τον εαυτό μας και μας κάνουν να εκτιμούμε τις απλές χαρές της ζωής.
Το 2025, τα χόμπι που κάποτε η νεολαία χαρακτήριζε “γιαγιαδέ” έχουν εξελιχθεί στη μεγαλύτερη τάση στη διασκέδαση, εκτοπίζοντας τα parties όπως η ανεπιθύμητη πιτυρίδα πάνω σε μαύρο μπλουζάκι. Τα εργαστήρια κεραμικής γνωρίζουν πλέον τέτοια απήχηση που κοντεύουν να ξεπεράσουν ακόμη και τα καφέ ή τα νυχάδικα. Δεν πρόκειται για σνομπισμό απέναντι στα ποτά και τα ξενύχτια, ούτε για παράλογη νοσταλγία εποχών που οι ίδιοι δεν έζησαν ποτέ· είναι απλώς ένας τρόπος να αντέξουν το καθημερινό «πανηγύρι» στο οποίο καλούνται να επιβιώσουν.
Όλα, βέβαια, έχουν τις ρίζες τους στην καραντίνα. Δύο ολόκληρα χρόνια μπήκαν στον πάγο και έβαλαν τις ζωές όλων μας στο “pause”. Την περίοδο που έκαναν τα πρώτα τους βήματα προς την ενηλικίωση, βρέθηκαν κλεισμένοι μέσα σε τέσσερις τοίχους, με ολόκληρη την οικογένεια σε απαρτία, στέλνοντας αριθμούς για να μπορέσουν να πάρουν λίγα λεπτά φρέσκου αέρα. Η ανία που προκαλούσε τότε η καθημερινότητα χρειαζόταν οπωσδήποτε ένα αντίβαρο. Έτσι, οι βελόνες και οι κλωστές έγιναν η σωσίβια λέμβος.
Ακόμα και τώρα, που έχουν περάσει κάμποσα χρόνια από τότε, τα εργαστήρια πλεξίματος και κεραμικής, οι λέσχες βιβλίων και οι ομάδες ζωγραφικής ανθίζουν με γοργούς ρυθμούς, και αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο. Κάθε βελόνα που περνάει μέσα από την κλωστή και δημιουργεί έναν κόμπο είναι ένα είδος διαλογισμού, ενώ το μέτρημα των πόντων απαιτεί προσοχή, αφήνοντας κάθε περισπασμό έξω από το παιχνίδι. Αλλά και αν το εξετάσουμε από την οπτική της ιατρικής, τέτοιου είδους χόμπι έχουν την ικανότητα να ρίχνουν τους παλμούς και να επαναφέρουν το άτομο σε μια πιο ζεν κατάσταση. Με λίγα λόγια, κάθε αράδα στο βιβλίο που διαβάζουμε ή κάθε ολοκληρωμένη ζωγραφιά μας φέρνει πιο κοντά στις εργοστασιακές μας ρυθμίσεις.
Τέλος, όλη αυτή η αλλαγή είναι και αποτέλεσμα της υπερέκθεσης στην τεχνολογία. Η συνεχής διαθεσιμότητα, οι ασταμάτητες δονήσεις των ειδοποιήσεων και το άσκοπο περιεχόμενο που καταναλώνουμε ασταμάτητα μάς έχουν οδηγήσει στην ανάγκη να αφήσουμε κάτω το κινητό και να πιάσουμε βελόνες ή ξυλομπογιές. Στο τέλος της ημέρας, μέσα από ένα τέτοιο χόμπι μπορείς να καμαρώνεις για κάτι χειροπιαστό που δημιούργησες ο ίδιος και αυτή είναι μια μικρή αλλά ουσιαστική νίκη απέναντι στον θόρυβο της καθημερινότητας.
Ίσως λοιπόν η πραγματική επανάσταση της Gen Z να μην βρίσκεται ούτε στα clubs ούτε στα hashtags, αλλά σε ένα φλιτζάνι πηλό που παίρνει μορφή στα χέρια τους. Στη σιωπηλή νίκη του να φτιάχνεις κάτι που δεν χρειάζεται likes για να υπάρξει. Όταν ο κόσμος γύρω τους μοιάζει να τρέχει με ταχύτητα 5G, εκείνοι απαντούν με ρυθμούς χειροποίητους, υφαίνοντας το δικό τους παρόν κόμπο-κόμπο. Και κάπου εκεί, ανάμεσα σε μια ατέλειωτη ειδοποίηση και σε μια τέλεια συμμετρία σε ένα πήλινο κύπελλο, ξαναβρίσκουν το αυτονόητο: πως η ζωή αποκτά αξία όταν τη φτιάχνεις με τα χέρια σου.
