Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα, οι πληροφορίες που αντλούμε και η επικοινωνία μας με τον έξω κόσμο εξαρτάται πολύ από το υλικό που περνάει μέσα από τις ροές των social media. Ο υπερκερδές κλάδος της αναζήτησης προσοχής και ακολούθων καθορίζει ολοένα και περισσότερο τη ζωή μας.

Tο ίντερνετ ζυμώνει, δημιουργεί και καθορίζει την αισθητική κουλτούρας μας. Από τις καθημερινές μας ρουτίνες μέχρι τα βαθύτερα συναισθήματά μας, τίποτα δεν είναι απεριόριστο για την αδηφάγα όρεξη των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης αλλά και των θεατών της.

Στην εποχή των social media, η εμφάνισή μας έχει γίνει συνώνυμη της αξίας μας. Τα σώματά μας μετατρέπονται σε προϊόντα μάρκετινγκ. Διαρκώς πρέπει να έχουμε κάτι να πούμε, να δείξουμε, να βγάλουμε προς τα έξω. Και η προσωπική μας ζωή, οι απόψεις και το εγώ μας είναι το τέλειο περιεχόμενο. Με αυτόν τον τρόπο και πλουτίζουμε τα reels και μπουστάρουμε το εγώ μας που διαρκώς εξαρτάται από τα likes, τα follows και την αποδοχή του κόσμου.

Το πρόβλημα εδώ είναι ότι σταδιακά φαίνεται να έχει δημιουργηθεί μία γενιά ανθρώπων που αναπτύσσουν ολοένα και περισσότερες ανασφάλειες για τον εαυτό τους καθώς η αυτοπεποίθησή τους είναι βασισμένη στα likes και στους followers. Και είναι φαύλος κύκλος.

Πολλές έρευνες έχουν καταλήξει ότι τα social media είναι επιβλαβή για την ψυχική υγεία των νέων καθώς κατακλύζονται από φωτογραφίες και βίντεο που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Οι χρήστες, συγκρίνουν τη ζωή τους και τον εαυτό τους με μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς και σε μεγάλο βαθμό με φιλτραρισμένες και επεξεργασμένες εκδόσεις της πραγματικότητας.

Ειδικά το TikTok φαίνεται να κερδίζει τον πόλεμο της προσοχής με πάνω από 1 δισεκατομμύρια  χρήστες, επειδή ο αλγόριθμός του τροφοδοτεί τους χρήστες μια ατελείωτη ροή από γενικά και ανταλλάξιμα σύντομα βίντεο που είναι πολύ ειδικά προσαρμοσμένα στις προτιμήσεις και τις συμπεριφορές τους.

Αυτό δημιουργεί μια εθιστική εμπειρία: οι χρήστες του TikTok περνούν κατά μέσο όρο 26 ώρες το μήνα στην εφαρμογή, περισσότερες από οποιαδήποτε άλλη πλατφόρμα κοινωνικών μέσων.

Και επειδή ο χρόνος και η αφοσίωση ισούται με έσοδα από διαφημίσεις — η δαπάνη ψηφιακής διαφήμισης παγκοσμίως θα ανέλθει σε 836 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2026 — κάθε εταιρεία προσπαθεί να γίνει TikTok.

Δεδομένης της παγκόσμιας δημοφιλίας του, ερευνητές θέλησαν να μελετήσουν τον αντίκτυπο της συγκεκριμένης μόνο πλατφόρμας στην εικόνα που έχουν οι γυναίκες για το σώμα τους και τις διατροφικές συνήθειες. Και τα αποτελέσματα ήταν σοκαριστικά.

Η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η παρακολούθηση μόνο 8 λεπτών περιεχομένου TikTok που εστιάζεται στη δίαιτα, την απώλεια βάρους και την άσκηση είχε άμεση αρνητική επίδραση στην ικανοποίηση από την εικόνα του σώματος.

Επιστρατεύτηκαν 273 γυναίκες χρήστες TikTok ηλικίας 18 έως 28 ετών (που δεν έπασχαν ποτέ από διατροφικη διαταραχή)χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες.
Στην πειραματική ομάδα παρουσιάστηκε μια συλλογή 7-8 λεπτών με περιεχόμενο “pro-anorexia” και “fitspiration” που ελήφθη απευθείας από το TikTok που παρουσίαζαν νεαρές γυναίκες να περιορίζουν την πρόσληψη τροφής και να δίνουν συμβουλές προπόνησης και συμβουλές διατροφής για απώλεια βάρους.

Οι συμμετέχοντες στην ομάδα ελέγχου παρακολούθησαν μια συλλογή βίντεο TikTok διάρκειας 7-8 λεπτών με «ουδέτερο» περιεχόμενο, όπως βίντεο με τη φύση, τη μαγειρική και τα ζώα. Όσες γυναίκες εκτέθηκαν σε περιεχόμενο σχετικά με απώλεια βάρους και ομορφιά είχαν τη μεγαλύτερη μείωση στην ικανοποίηση από την εικόνα του σώματος. Βίωσαν επίσης μια αύξηση στην εσωτερίκευση των προτύπων ομορφιάς αυξάνοντας δυνητικά τον κίνδυνο ανάπτυξης διαταραγμένων διατροφικών πεποιθήσεων και συμπεριφορών.

Η εσωτερίκευση συμβαίνει όταν κάποιος αποδέχεται και ταυτίζεται με τα εξωτερικά πρότυπα ομορφιάς. Οι συνεχείς συγκρίσεις στις οποίες μας ωθούν με μαθηματική ακρίβεια οι αλγόριθμοι των social media, συχνά εκδηλώνονται υπό τη μορφή εσωτερικευμένης πίεσης, η οποία μπορεί να γίνει εξαιρετικά ανταγωνιστική.

Η πρόσβαση σε τέτοια βίντεο είναι καθολική. Ειδικές σούπερ εξτρίμ δίαιτες, εξαντλητικές προπονήσεις, αψεγάδιαστα κορμιά κατακλύζουν τις μικρές μας οθόνες και μας ωθούν αναπόφευκτα σε μια σύγκριση που αναπόφευκτα θα είναι εις βάρος μας. Γιατί συγκρίνουμε τον εαυτό μας διαρκώς με μη ρεαλιστικά πρότυπα και με φιλτραρισμένες και επεξεργασμένες εκδόσεις της πραγματικότητας, ενισχύοντας το μάταιο κυνήγι της επίπλαστης ευτυχίας.

@vqlpreal #chiawater #lemon #loseweigth #fyp #explore #foryou ♬ Diamondz n Roses by Vaporgod – lunaar

Μελέτες δείχνουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν σημαντικά τις τάσεις της πλαστικής χειρουργικής και οι άνθρωποι φέρνουν φιλτραρισμένες selfies τους στα ιατρεία ως πηγή έμπνευσης για τα αποτελέσματα που θα επιθυμούσαν. Εκτός από τις επεμβάσεις ειδικοί λένε ότι υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στα φίλτρα των social media και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και τη σωματική δυσμορφία. «Βλέπω σίγουρα μια νέα τάση στις ανησυχίες για τη δυσμορφία του σώματος», λέει η Δρ Josie Howard, ψυχίατρος που ειδικεύεται στην ψυχοδερματολογία.

Εκατομμύρια χρήστες χρησιμοποιούν φίλτρα που προσφέρουν τα κοινωνικά δίκτυα, ή εφαρμογές, ορισμένες από τις οποίες τις πληρώνουν κιόλας, για να αλλάξουν τα χαρακτηριστικά τους και να κάνουν πιο «όμορφη» την παρουσία τους υπογραμμίζοντας την αλλοιωμένη εικόνα που μπορεί να έχουμε με το σώμα μας και τον εαυτό μας.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνα του 2021:
– Το 80% των έφηβων κοριτσιών δήλωσαν ότι είχαν αλλάξει την εμφάνισή τους σε μια διαδικτυακή φωτογραφία μέχρι την ηλικία των 13 ετών.
– To 93% των κοριτσιών (14-17 ετών) θα χρησιμοποιούσαν φίλτρα ή εφαρμογή στη selfie τους που θα τους κάνει να φαίνονται πιο όμορφες.
– Το 76% των κοριτσιών (14-17 ετών) προτιμούν την επεξεργασμένη εικόνα τους στις φωτογραφίες σε σχέση με την μη επεξεργασμένη.
– Πάνω από 90% των κοριτσιών (10-13 ετών) εύχονται το σχολείο να μπορούσε να τους διδάσκει το πώς θα μπορούσαν να εκτιμούν την διαφορετικότητα του κάθε ατόμου και το πώς να νιώθουν όμορφα με το σώμα τους.

«Οι άνθρωποι αρχίζουν να περιμένουν από τον εαυτό τους να μοιάζουν με τον φιλτραρισμένο εαυτό τους και μπορεί να αποκτήσουν εμμονή να το πετύχουν αυτό στον πραγματικό κόσμο, κάτι που τους οδηγεί σε κατάθλιψη, άγχος, μοναξιά και απογοήτευση», λέει.

Η παραστατική κουλτούρα των social media με την εμμονή στην εικόνα έχουν αποδειχθεί ως μία ισχυρή δύναμη που χειραγωγεί, καθορίζει τάσεις, πρότυπα καθώς προωθεί μια επίπλαστη πραγματικότητα στην οποία τα υλικά αγαθά ή μία τάση είναι ικανά να φέρουν την ευτυχία.

Αλλά μπορούμε να βρούμε υγιείς εναλλακτικές. Το να έχουμε μεγαλύτερη επίγνωση του περιεχομένου που καταναλώνουμε, μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις εικόνες που βλέπουμε στο διαδίκτυο. Πρέπει να είμαστε πιο συνειδητοποιημένοι και επικριτικοί για το πώς οι αλγόριθμοι διαμορφώνουν την προσοχή μας, την κουλτούρα μας και τον εαυτό μας και κατασκευάζουν επίπλαστες ανάγκες και θέλω και να αναζητήσουμε φωνές και ιστορίες που μας εμπνέουν και μας εμπλουτίζουν το νου και τη σκέψη.

Είναι σημαντικό να διεκδικήσουμε εκ νέου τη μοναδικότητα και την αυτονομία μας από τον αλγόριθμο και να χρησιμοποιήσουμε το TikTok ως εργαλείο έκφρασης και σύνδεσης, όχι για επικύρωση και διάλυση της αυτοπεποίθησης και της εικόνας μας. 

 

Διαβάστε επίσης: Η αυθεντικότητα θυσιάζεται στο βωμό του TikTok

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News