Με την ακρίβεια να καλπάζει και τον μέσο μισθό να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, οι διακοπές μοιάζουν ένα όνειρο απατηλό. Οι τιμές των ξενοδοχείων πλέον έχουν εκτιναχθεί και αρκετοί αναγκάζονται να ζητήσουν από φίλους και γνωστούς με εξοχικά σπίτια να τους φιλοξενήσουν. Όμως αυτή δεν είναι πραγματικά μία βιώσιμη λύση.

Επειδή το έχω κάνει κι εγώ, αισθάνθηκα σα να επαιτώ για λίγες μέρες ξεκούρασης μακριά από τη βουή και το καυσαέριο της Αθήνας. Ακόμα κι αν ο φίλος είναι πρόθυμος και σου τονίζει ότι δεν περιμένει κάποιο αντάλλαγμα από εσένα, η ηθική σου δεν μπορεί να το επιτρέψει, οπότε με την πρώτη ευκαιρία ψάχνεις τρόπο να βγάλεις την υποχρέωση από πάνω σου.

Τις τελευταίες μέρες καθώς έψαχνα για έναν οικονομικό προορισμό για τις καλοκαιρινές μου διακοπές, κατάλαβα ότι αυτός δεν υπάρχει. Τουλάχιστον για το δικό μου budget. Βέβαια, στην ίδια κατάσταση είναι αρκετοί Έλληνες. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 77,3% των ευάλωτων νοικοκυριών αλλά και το 40% της (υποτιθέμενης) μεσαίας τάξης της χώρας, αδυνατούν να καλύψουν τις αναγκαίες δαπάνες τους. Επομένως τα διαθέσιμα χρήματα για τις φετινές διακοπές είναι πραγματικά ελάχιστα συγκριτικά με τις προηγούμενες χρονιές και το πιο πιθανό είναι να μην επαρκούν ούτε για ένα ταξίδι μέχρι την κοντινή και πανέμορφη Πελοπόννησο.

Αν δεν σας αρέσει η φάση του camping, τότε μπορείτε να στραφείτε σε πλατφόρμες ανταλλαγής σπιτιών όπως το HomeExchange ή φιλοξενίας όπως το Couchsurfing. Πρόκειται για δύο ταξιδιωτικές τάσεις οι οποίες αν και υπάρχουν αρκετά χρόνια, έχουν έρθει και πάλι στο προσκήνιο ως εναλλακτικές οικονομικές και ηθικές λύσεις.

Τα πρώτα δίκτυα ανταλλαγής σπιτιών, το Intervac και το HomeLink, δημιουργήθηκαν το 1953, στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αντίστοιχα. Το πρώτο οργανώθηκε από μια ομάδα Ευρωπαίων δασκάλων που αναζητούσαν οικονομικούς τρόπους για να κάνουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές και το δεύτερο επίσης από τον δάσκαλο της Νέας Υόρκης, τον David Ostroff, για τους ίδιους λόγους.

Φυσικά η ιδέα δεν παρέμεινε για πολύ στον κύκλο των εκπαιδευτικών. Κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, διαδόθηκε σε αρκετές χώρες και είχε ιδιαίτερη δυναμική. Τα αναπτυσσόμενα δίκτυα κατέγραφαν τα προσφερόμενα προς ανταλλαγή σπίτια σε τηλεφωνικούς καταλόγους οι οποίοι διανέμονταν και στο διεθνές -εκτός από το εγχώριο- κοινό. Βέβαια, επειδή η όλη διαδικασία γινόταν κυρίως με την αποστολή γραμμάτων μέσω ταχυδρομείου, ήταν αρκετά χρονοβόρα και απαιτούσε αρκετή υπομονή.

Η αλλαγή σε αυτή τη διαδικασία ήρθε με την εμφάνιση του διαδικτύου τη δεκαετία του 1990. Η HomeLink, για παράδειγμα, δημιούργησε έναν ιστότοπο μεταφρασμένο σε 17 γλώσσες που επέτρεπε στα μέλη να δημοσιεύουν τις καταχωρήσεις τους και να προχωρούν σε ανταλλαγές σπιτιού χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα κριτήρια αναζήτησης, όπως η τοποθεσία.

Το δημοφιλές HomeExchange κυκλοφόρησε το 1992 από τον επιχειρηματία Ed Kushins και σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, το 2003, εμφανίστηκε το Couchsurfing, το οποίο έχει μία διαφορετική φιλοσοφία.

«Όταν εμφανίστηκε το Couchsurfing, η κάθε πόλη έκανε αρκετά meetings στα οποία συναντιούνταν οι hosts με τους guests τους για να γνωριστούν. Στην Αθήνα αυτό έγινε για ένα εξάμηνο. Εγώ πήγα με έναν φίλο που είχε ξεκινήσει να φιλοξενεί και μέσα σε μερικές εβδομάδες έκανα κι εγώ υποβολή και άρχισα να φιλοξενώ τόσο στην Αθήνα όσο και στη Βρετανία όπου έμενα για πολλά χρόνια. Τότε ήταν η εποχή που οι άνθρωποι άρχισαν να εξερευνούν το ίντερνετ και υπήρχαν αρκετές προσφερόμενες ευκολίες. Ειδικά όταν είσαι νέος το couchsurfing είναι ένας υπέροχος τρόπος να γνωρίσεις κόσμο που θα σε φέρει πιο κοντά στη ζωή της όποιας τοποθεσίας θα πήγαινες αλλά και να φιλοξενηθείς και δωρεάν», λέει ο Βαγγέλης Λ. στο Olafaq που έχει υπάρξει για πολλά χρόνια και φιλοξενούμενος και οικοδεσπότης χρησιμοποιώντας το Couchsurfing, ενώ αργότερα έκανε ταξίδια και μέσω του HomeExchange.

Τι είναι το Couchsurfing

Το CouchSurfing είναι το μεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών φιλοξενίας, με κατά προσέγγιση 1,4 εκατομμύρια μέλη σε 231 χώρες και αυτόνομες περιοχές, σύμφωνα με τον παντογνώστη του διαδικτύου, τη Wikipedia.

Μην ξεγελιέστε από το όνομα, όσοι κάνουν Couchsurfing συνήθως δεν κοιμούνται στον καναπέ.

Αρχικά πρέπει να πούμε ότι τόσο οι φιλοξενούμενοι τόσο οι οικοδεσπότες είναι γραμμένοι στην πλατφόρμα του Couchsurfing, όπου παρέχουν λεπτομερείς πληροφορίες και φωτογραφίες για τον εαυτό τους και φυσικά και για το προσφερόμενο σπίτι. Όσο περισσότερες πληροφορίες παρέχονται από ένα μέλος, τόσο θα αυξάνεται η αξιοπιστία του. Αυτή μπορεί να ενισχυθεί ή να κλονιστεί αντίστοιχα από τις κριτικές των άλλων μελών, οι οποίες γίνονται μετά την ολοκλήρωση της παραμονής. Το σύστημα δηλαδή έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να απομακρύνει κακούς οικοδεσπότες αλλά και κακούς επισκέπτες και να παρέχει ασφάλεια (έως ένα ικανοποιητικό βαθμό) και στις δύο πλευρές.

Οι ταξιδιώτες δεν πληρώνουν για να μείνουν σε κάποιο σπίτι, όπως συμβαίνει στις πλατφόρμες βραχυχρόνιων μισθώσεων, αλλά “ανταποδίδουν” τη φιλοξενία με την κοινωνική επαφή και περνώντας χρόνο με τους οικοδεσπότες αν έχει ελεύθερο χρόνο. Στην εποχή του ίντερνετ και της αποξένωσης το Couchsurfing είναι ένας τρόπος να γνωρίσεις ανθρώπους από όλο τον κόσμο, νέες κουλτούρες και φυσικά τον τόπο από τις προτιμήσεις του ντόπιου.

Ο συνδυασμός δωρεάν φιλοξενίας και επαφής με τον κόσμο κέντρισε το ενδιαφέρον του Βαγγέλη ο οποίος μέσω του Couchsurfing έχει ταξιδέψει στα περισσότερα μέρη της Ευρώπης αλλά μέχρι την Ινδία και το Μάλι της Αφρικής. Όπως μου λέει το πραγματικό νόημα του Couchsurfing δεν βρίσκεται στη δωρεάν φιλοξενία, αλλά στη συνδεσιμότητα με τους ανθρώπους: «Όταν πήγα για διακοπές στο Bodrum της Τουρκίας έμεινα στο εξοχικό ενός ζευγαριού με το οποίο τελικά γίναμε πολύ καλοί φίλοι, μετά ήρθαν αυτοί εδώ, στην Ελλάδα, μαζί πήγαμε στην Αγγλία, αργότερα πήγα να τους επισκεφθώ στο Βέλγιο και όταν αποφάσισαν ότι θα παντρευτούν μου ζήτησαν να γίνω κουμπάρος τους. Μέσω του Couchsurfing έχω χτίσει πολλές σχέσεις ζωής».

Πλέον προτιμάει το HomeExchange, στο οποίο δεν μένεις μαζί με τον οικοδεσπότη. «Όταν αποκτάς σχέση ή οικογένεια, είσαι σε άλλη φάση», μου λέει ο Βαγγέλης. «Πάντως, δεν έχει καμία σχέση το ένα με το άλλο», συμπληρώνει.

Σημειώνεται ότι με την εκτίναξη της δημοφιλίας της πλατφόρμας από τον Μάιο του 2020 τόσο για τους οικοδεσπότες όσο και για τους ταξιδιώτες υπάρχει μηνιαία συνδρομή ύψους περίπου 3 ευρώ ή ετήσια συνδρομή ύψους περίπου 15 ευρώ.

Τι είναι το HouseExchange

Το HomeExchange είναι αυτό που φαντάζεστε από την ονομασία, η ανταλλαγή σπιτιών με κάποιον σε διαφορετική τοποθεσία για μια καθορισμένη περίοδο.

Για την ανταλλαγή σπιτιών θα χρειαστεί να δημιουργήσετε ένα προφίλ στο HomeExchange -ή σε κάποια άλλη αντίστοιχη πλατφόρμα- στο οποίο θα γράψετε πληροφορίες για εσάς, το σπίτι σας και την τοποθεσία που επιθυμείτε να πάτε.

Μετά έχετε δύο επιλογές είτε το ClassicExchange το οποίο περιλαμβάνει δύο οικογένειες που ανταλλάσσουν αμοιβαία τα σπίτια τους, είτε ταυτόχρονα είτε σε διαφορετικές χρονικές στιγμές είτε το GuestPoints στο οποίο μπορεί ένα άλλο μέλος να θέλει να σας προσφέρει το σπίτι του αλλά να μην ενδιαφέρεται για το δικό σας ή την τοποθεσία σας. Σε αυτή την περίπτωση μπορείτε να του προσφέρετε GuestPoints. Οι GuestPoints χρησιμεύουν ως νόμισμα στην κοινότητα του HomeExchange και μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα μέλη για να εξασφαλίσουν τη διαμονή τους στα σπίτια άλλων μελών σε επιθυμητούς προορισμούς τους.

Σε περίπτωση κλοπών ή ζημιών η πλατφόρμα του HomeExchange αποζημιώνει τους οικοδεσπότες, αλλά αυτό είναι ένα σπάνιο φαινόμενο. Τόσο στην ανταλλαγή σπιτιών όσο και στο Couchsurfing επικρατεί η κουλτούρα του σεβασμού από τους φιλοξενούμενους. Αυτό μας το επιβεβαιώνει και ο Βαγγέλης ο οποίος μας είπε ότι δεν είχε ποτέ κανένα πρόβλημα στο σπίτι του.

Στην εποχή της ακρίβειας και του υπερτουρισμού, ο οποίος πλήττει πολλές χώρες του πλανήτη μαζί με τη δική μας, δεν είναι μόνο μία βιώσιμη λύση αλλά και ηθική. Είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος δράσης που θα βοηθήσει στην επίλυση των σύγχρονων κοινωνικών ζητημάτων και ταυτόχρονα θα ωφελήσει και εμάς.

Αποφεύγοντας τις τουριστικές περιοχές με τα δεκάδες απρόσωπα και πανάκριβα ξενοδοχεία θα συμβάλλετε στη διατήρηση των φυσικών οικότoπων και ενδεχομένως με αυτό τον τρόπο ίσως μειωθούν και οι κατασκευές νέων υποδομών ή οι μετατροπές σπιτιών σε airbnb.

Κάνοντας διακοπές σε ένα σπίτι θα έχετε επίσης την ευκαιρία να εξερευνήσετε τον εκάστοτε προορισμό με ένα μοναδικό και αυθεντικό τρόπο. Αν ταξιδεύετε solo ή είσαστε νέοι, μάλλον η καλύτερη επιλογή είναι το Couchsurfing. Η γνωριμία με νέους ανθρώπους θα σας βοηθήσει να ανακαλύψετε ακόμα καλύτερα τους νέους πολιτισμούς και τις κουλτούρες που θα συναντήσετε ταξιδεύοντας και εννοείται ότι θα σας βοηθήσουν να διευρύνετε την κοσμοθεωρία σας.

Επίσης, με κάποια από τα χρήματα που θα εξοικονομήσετε από τη δωρεάν διαμονή, μπορείτε να στηρίξετε τις τοπικές οικονομίες δειπνώντας σε εστιατόρια ή επισκεπτόμενοι τοπικούς παραγωγούς.

Μπορεί να διανύουμε μία δύσκολη εποχή, αλλά τουλάχιστον υπάρχουν εναλλακτικές οι οποίες βοηθούν και το γενικό καλό. Ας γίνουν τα πολύτιμα εργαλεία της -συνολικής και της ατομικής- ευημερίας μας.