Η εξοικονόμηση φαγητού είναι το Τώρα-απλώς ήταν και το Τότε και αυτό το καθιστά ακόμα πιο πειστικό ως τρόπο ζωής και σκέψης.
Και οικονομικοί και αισθητικοί, αλλά και ηθικοί είναι οι λόγοι για τους οποίους συμφωνούμε, πλέον, οι περισσότεροι άνθρωποι ότι πρέπει να περιορίσουμε την σπατάλη τροφίμων, το περίφημο food waste. Εμείς οι «ανεπτυγμένοι δυτικοί» έχουμε περασμένη για τα καλά στην κουλτούρα μας την σπατάλη αυτή, το να πετάμε τρόφιμα, αλλά και μαγειρεμένο φαγητό που περισσεύει.
Ίσως οι νεότερες γενιές, επιχειρούν βήματα προς την αλλαγή, όντας μακριά, πια, από το κατοχικό σύνδρομο. Άλλωστε, τα περισσεύματά μας, η διαχείριση και η αξιοποίησή τους βρίσκονται στο επίκεντρο μιας κουλτούρας ανακύκλωσης που διαδίδεται ως αντίσταση στην λογική της άκρατης σπατάλης και της αδιαφορίας για το περιβάλλον, αλλά και για τους λιγότερο τυχερούς συνανθρώπους μας.
Όχι, δεν είναι μόδα, είναι ιστορία
Ήδη από τις προβιομηχανικές κοινωνίες, το να πετά κανείς τροφή θεωρείτο αδιανόητο. Στις αγροτικές κοινωνίες, οτιδήποτε διαθέσιμο οι άνθρωποι το αξιοποιούσαν για να μην χρειαστεί να μπουν καν στην διαδικασία του φόβου της πείνας. Επινοούν λοιπόν αρκετούς τρόπους ανακύκλωσης της μαγειρεμένης τροφής, αλλά και τεχνικές συντήρησης και αποθήκευσης των τροφίμων, ανάλογα με τον τόπο, το κλίμα και το πολιτιστικό πλαίσιο (γιορτές, έθιμα, νηστείες). Τα παστά, τα τουρσιά, τα καπνιστά και τα αποξηραμένα τρόφιμα προδίδουν την τάση των ανθρώπων για έλλογη διαχείριση της τροφής τους.
Η πίτσα, ένα σωρό σούπες και πίτες, οι ομελέτες, ακόμα και κάποια γλυκά αποτελούν το σημείο συνάντησης της ανθρώπινης φαντασίας και δημιουργικότητας με την ανάγκη για εξοικονόμηση πρώτης ύλης και λιγότερης σπατάλης περισσευμάτων. Με βάση το αλεύρι, το νερό και το αλάτι, μπορούν να γίνουν θαύματα, αν χρησιμοποιηθούν σωστά υλικά (μαγειρεμένα ή ωμά) που κινδυνεύουν να χαλάσουν, να πεταχτούν και, άρα, να πάνε χαμένα.
Θυμάμαι όταν ανακάλυψα, πριν χρόνια, ένα κόλπο για το ψωμάκι που αρχίζει να μπαγιατεύει και να σκληραίνει. Το χαράζεις σε ορισμένα σημεία, βάζεις κομματάκια βούτυρου, τυρί, αλλαντικά, λαχανικά (ό, τι σου βρίσκεται!) και βάζεις στο φούρνο για ένα τέταρτο-εικοσάλεπτο στους 180 βαθμούς. Ύστερα, προκύπτει ένα λαχταριστό σνακ που αντικαθιστά κάλλιστα το πεϊνιρλί και στέκεται ωραιότατα και ως ορεκτικό μεταξύ φίλων που τα λένε στο σαλόνι με ένα ποτήρι κρασί.
Άλλες ιδέες δημιουργικής ανακύκλωσης φαγητού
Καμιά φορά, δεν χρειάζεται να μας έχει περισσέψει κάτι για να σκεφτούμε τι μπορούμε να το κάνουμε, αλλά μπορούμε εξ αρχής να σχεδιάζουμε την εβδομάδα με άξονα κάποια «πρωταγωνιστικά φαγητά». Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα παράδειγμα από μια δική μου τυπική εβδομάδα:
Δευτέρα: Κοτόπουλο με πατάτες
Τρίτη: Κοτόσουπα ή/και πατατοσαλάτα ή/και ριζότο με κοτόπουλο
Τετάρτη: Φακές
Πέμπτη: Φακόρυζο
Παρασκευή: Ψάρι στον φούρνο (πχ. Σαρδέλες με ντομάτα)
Σάββατο: Σάντουιτς με ψάρι (όπως το περίφημο balik ekmek των Τούρκων, που απολαμβάνουμε στα παραλιακά σημεία της Istanbul)
Την Κυριακή την αφήνω κενή-για φαγητό με τους γονείς ή και τους παππούδες. Για κάποια γαστρονομική έξοδο. Για ένα ξεκούραστο delivery. Ή για κάποιο comfort μαγείρεμα της στιγμής, συνήθως μια ωραία, διαφορετική κάθε φορά, μακαρονάδα.
Υπάρχουν, σε γενικές γραμμές, κάποια tips που, στο τέλος, γίνονται συνήθεια και τρόπος σκέψης. Ας πούμε, όταν περισσεύει αγγουροντομάτα με λάδι και ρίγανη στο ψυγείο, μπαίνει κάλλιστα στο μούλτι και απογειώνει μια μακαρονάδα με κόκκινη σάλτσα. Επίσης, σε μια ομελέτα, λίγο αφού αποσυρθεί από το τηγάνι. Αν μας βρεθεί πολύ τυρί, μπορούμε πάντοτε να φτιάξουμε ένα σουφλε ή μια πίτα και να καταψύξουμε ένα μέρος. Οι μπανάνες που μαλακώνουν και μαυρίζουν γίνονται η τέλεια βάση για smoothies και κέικ.
Η κατάψυξη είναι λέξη-κλειδί για την εξοικονόμηση φαγητού.
Αγοράζουμε ματσάκια μαϊντανού και άνιθου από την λαϊκή και,, ενώ σπαρταρούν ακόμα από φρεσκάδα, πλένουμε, ψιλοκόβουμε ένα μέρος και αποθηκεύουμε στην κατάψυξη και χρησιμοποιούμε σε λαδερά, μαγειρευτά και φούρνου για μέρες και εβδομάδες, ακόμα. Περίσσευμα από ρεβίθια σούπα μπορεί να στραγγιχτεί και να δώσει θεσπέσιους ρεβιθοκεφτέδες. Αντίστοιχα, εάν μας έχουν περισσέψει βραστές πατάτες, φτιάχνουμε πατατοκεφτέδες!
Οι ιδέες είναι αστείρευτες και, σε μια εποχή, που η επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ μπορεί να αποτελέσει αρχή κατάθλιψης, η δημιουργικότητα και η ηθική ως προς το food waste, θα βοηθήσει αρκετά και την τσέπη μας.
