Είχε απλώσει κάτω ένα μεγάλο τετράγωνο ύφασμα, στην άκρη του μονοπατιού, εκεί που το τέλος του ενωνόταν με την άμμο της παραλίας. Επάνω σε αυτό, κάθε μέρα, τακτοποιούσε προσεκτικά και με φροντίδα τα χειροποίητα κοσμήματα που έφτιαχνε. Η Μ. που είχε αφήσει την Αθήνα για το μεταπτυχιακό της στα Μαθηματικά και εκείνο το διάστημα ζούσε στο Μπορντό της Γαλλίας, είχε έρθει με παρέα στην Ανάφη για ελεύθερο κάμπινγκ στην παραλία του Ρούκουνα.

Γνωριστήκαμε εκεί, με αφορμή ένα βραχιόλι που μου τράβηξε την προσοχή. Με έναν μαγικό τρόπο δεθήκαμε γρήγορα και χωρίς κάποια ερωτική διάθεση μεταξύ μας, απολαμβάναμε ο ένας την παρέα του άλλου. Κάθε φορά, με κάθε συζήτηση, εμβαθύναμε όλο και περισσότερο στον εσωτερικό μας κόσμο. Αλλά πριν απ’ όλα αυτά, με είχε κερδίσει το εξής: «Για να μαζέψω λεφτά για το ενοίκιο, κάποιους μήνες δούλεψα στον τρύγο στο Μπορντό. Εντάξει, φοβερή εμπειρία. Αλλά δεν μπορώ να το χαρακτηρίσω ακριβώς ως “δουλειά”. Είχε και χαρακτηριστικά διακοπών ανά διαστήματα. Σκέψου, υπήρχαν βράδια που μαζευόμασταν όλοι στην αυλή ή στο σαλόνι – αναλόγως την θερμοκρασία –  και πίναμε ένα ποτήρι κρασί που ήταν προϊόν του κόπου μας, προσπαθούσαμε να βρούμε τρόπους επικοινωνίας αφού ήμασταν μια πολυεθνική παρέα, τραγουδούσαμε γνωστές μελωδίες και το λήγαμε όταν πλέον ήμασταν όλοι κομμάτια. Και δεν είχαν όλοι ανάγκη τα λεφτά. Ένας κύριος μάλιστα ήταν αρκετά ευκατάστατος και είχε έρθει μόνο για την εμπειρία».

Η πρώτη μου (κρυφή) αντίδραση ήταν σε φάση «ΤΙ;», αλλά με μια δεύτερη ανάγνωση, συνειδητοποίησα πως η Μ. μόλις μου είχε δείξει ένα «μονοπάτι» που δεν είχα φανταστεί πως υπάρχει. Σαφώς και ο κατά κάποιον τρόπο «αγροτουρισμός» δεν ήταν κάτι νέο, κάτι που άκουσα για πρώτη φορά, αλλά ήταν πρωτόγνωρη η σκέψη πως μια αγροτική διαδικασία μπορεί να αποτελέσει μέρος μια μοναδικής εμπειρίας, που να συνδυάσει λέξεις όπως εργασία – διακοπές – τρύγος – πολυπολιτισμικότητα.

Μπορεί από τότε να πέρασαν περίπου τέσσερα χρόνια και να μην έχω περάσει την πόρτα του τρύγου – που εκτός απ’ τους αμπελώνες, οδηγεί και σε ένα νέο «άνοιγμα» στην καρδιά – αλλά με αφορμή τα σταφύλια που βρήκα εχθές στο μανάβικο και για λογαριασμό του OLAFAQ, σύλλεξα κάποιες απαραίτητες (περιληπτικές) πληροφορίες που θα πρέπει να γνωρίζετε σχετικά με την διαδικασία της συγκομιδής, καθώς και με το πού μπορείτε να ζήσετε αυτή την ξεχωριστή εμπειρία, σε σημεία εκτός Ελλάδας.

Τρύγος

Τρύγος ονομάζεται η διαδικασία συγκομιδής των σταφυλιών και είναι ένα απ’ τα πιο σημαντικά βήματα της οινοποίησης.  Θεωρείται τόσο σημαντική για τους παραγωγούς αλλά και συνολικά για τις κοινότητες που ζουν στις περιοχές με τους αμπελώνες, όπου σε πολλές χώρες την ημέρα του τρύγου, διοργανώνονται γλέντια για το μεγάλο γεγονός.

Η περίοδος του τρύγου δεν είναι ίδια για όλες τις χώρες, καθώς οι περισσότερες ποικιλίες στο βόρειο ημισφαίριο της γης ωριμάζουν απ’ τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο, ενώ νότιο ημισφαίριο από τον Μάρτιο έως τον Αύγουστο. Ο τρόπος συγκομιδής, γίνεται είτε χειρωνακτικά (να το προτιμήσετε ως εμπειρία, καθώς θα έρθετε σε άμεση επαφή με το χώμα, το σταφύλι κλπ) είτε με μηχανική βοήθεια.

Σλοβενία

Η παραγωγή κρασιού έχει βαθιές ρίζες στη Σλοβενία, οι οποίες ξεκινούν από τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Παράγουν εξαιρετικής ποιότητας κρασί και η παράδοση της οινοπαραγωγής εξακολουθεί να είναι χαραγμένη στη συνείδηση σχεδόν κάθε Σλοβένου. Η χώρα διαθέτει 14 αμπελουργικές περιοχές και 3 αμπελουργικές περιφέρειες. Κάθε περιοχή, έχει τον δικό της τρόπο να αρωματίζει το κρασί που παράγει και η γεύση επηρεάζεται από τη σύσταση του εδάφους, το κλίμα και την αμπελουργική παράδοση.

Η εποχή του τρύγου διαφέρει κάπως από περιοχή σε περιοχή. Στην παράκτια Primorska πραγματοποιείται από τα τέλη Αυγούστου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, ενώ στα νότια και ανατολικά της χώρας (οινοπαραγωγικές περιοχές Posavje και Podravje) τα σταφύλια ωριμάζουν λίγο αργότερα.

Η συγκομιδή των σταφυλιών αρχίζει συνήθως στις 8 π.μ., όταν και μοιράζονται τα ψαλίδια του τρύγου που είναι απαραίτητα για την χειρωνακτική διαδικασία.  Κατά τη διάρκεια της εργασίας, τα αστεία πρωταγωνιστούν μεταξύ των ανθρώπων που βρίσκονται στο αμπέλι, τραγουδούν όλοι μαζί και κάπως έτσι ξεκινάνε και αυτοί που μπορεί να βρίσκονται σε κάποιον γειτονικό αμπελώνα.

Τοσκάνη (Ιταλία)

Η εμπειρία του τρύγου στην Τοσκάνη είναι μια μαγική διαδικασία, καθώς η περιοχή προσφέρεται γενικότερα για γευστικές συγκινήσεις και η τοπική κουλτούρα με τις παραδόσεις της έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού και αυτή χρονολογείται απ’ τα Ρωμαϊκά χρόνια.

Ο τρύγος ξεκινάει τις πρώτες πρωινές ώρες της ημέρας. Με το καφάσι και το ψαλίδι στο χέρι, αρχίζετε να μαζεύετε τα σταφύλια και οι αμπελουργοί σας δίνουν τις απαραίτητες οδηγίες για να γίνει σωστά η συγκομιδή. Αν πάτε την Τοσκάνη ακριβώς στην αρχή της περιόδου συγκομιδής, μπορείτε να συμπέσετε με το πάτημα των σταφυλιών. Μια διαδικασία που διευκολύνει την ζύμωση του χυμού των σταφυλιών.

Στην περιοχή, υπάρχουν πολλά luxury οινοποιεία με ξεναγούς και οδηγούς αν θέλετε να ζήσετε την εμπειρία χωρίς να το συνδυάσετε με εργασία.

Πορτογαλία

Εκεί, σας δίνετε η δυνατότητα να εξερευνήσετε τα θαύματα της όμορφης Ιβηρικής χώρας, με τις περισσότερες από 250 ποικιλίες αμπελιού, όπου κάθε μια έχει ξεχωριστή προσωπικότητα. Η Πορτογαλία είναι μια χώρα με ισχυρή οινοποιητική παράδοση και η εξαιρετική ποιότητα των κρασιών της, αναγνωρίζεται σε όλο τον κόσμο, με πολυάριθμα βραβεία και διακρίσεις σε διεθνείς διαγωνισμούς.

Στο Covas do Douro, υπάρχουν περίπου 46  εκτάρια αμπελώνες, απ’ τα οποία τα 12 έχουν πιστοποιηθεί για βιολογική αμπελουργία. Η επαρχία Minho Verde είναι επίσης φημισμένη για τους αμπελώνες της και βρίσκεται βορειοδυτικά της χώρας. Ο τρύγος στο Minho Verde είναι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς, αλλά απ’ το 2020 η οινοπαραγωγή της περιοχής αντιμετώπισε κάποια πτώση. Παρ΄ όλα αυτά, υπάρχει αύξηση των φυτεμένων εκτάσεων, κάτι που υποδηλώνει πως θα υπάρξει ζήτηση για «εργατικά χέρια» και «τουριστικά μάτια» στο άμεσο μέλλον.

Ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος είναι οι μήνες του τρύγου στην Πορτογαλία, αλλά η ακριβής ημερομηνία συγκομιδής των σταφυλιών αποφασίζεται κάθε χρόνο, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και αλλάζει από αμπελώνα σε αμπελώνα.

Μπορντό (Γαλλία)

Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο για κάποιον που αναζητά την εμπειρία του τρύγου, από το να βρεθεί την περίοδο της συγκομιδής στο Μπορντό, καθώς θα μπορέσετε να ζήσετε από πρώτο χέρι, πως είναι να φτιάχνονται μερικά από τα καλύτερα κρασιά στον κόσμο.

Ο τρύγος στο Μπορντό – όπως και σε άλλα μέρη της Γαλλίας – είναι το αποτέλεσμα ενός ολόκληρου έτους με σκληρή δουλειά. Είναι το τέλος μιας χρονιάς, όπου οι άνθρωποι φρόντιζαν τα αμπέλια, τα κλάδευαν με αγάπη και τα προστάτευαν από ακατάλληλες καιρικές συνθήκες, έτσι ώστε να έχουν μια ποιοτική σοδειά.

Η περίοδος που θα γίνει ο  τρύγος, είναι ίσως η πιο σημαντική απόφαση που λαμβάνουν οι αμπελουργοί, οι οινοποιοί και οι ιδιοκτήτες των chateau, καθ’ όλη τη διάρκεια της σεζόν. Συνήθως, η συγκομιδή των σταφυλιών γίνεται από τον Σεπτέμβριο και μετά, αλλά αυτό εξαρτάται από το είδος του σταφυλιού, την τοποθεσία και τις καιρικές συνθήκες. Μερικές φορές ο τρύγος στο Μπορντό ξεκινά τον Αύγουστο ή και τον Οκτώβριο.

Ντόπιοι, εποχιακοί εργάτες, φίλοι και συγγενείς των οινοποιών, εθελοντές, φοιτητές και τουρίστες, συγκεντρώνονται στους αμπελώνες του Μπορντό, όλοι μαζί, για να ζήσουν τον ενθουσιασμό του τρύγου.

Η συγκομιδή μπορεί να αποδειχθεί σκληρή δουλειά. Συχνά ξεκινά στις 6:30 π.μ. και κρατάει πολλές ημέρες με σκύψιμο, ορθοστασία και μεταφορά των σταφυλιών σε καφάσια. Το κέρδος όμως είναι μεγαλύτερο απ’ την όποια κούραση, αφού παρέχεται διαμονή, δωρεάν γεύματα, βραδινά γλέντια, συγκεντρώσεις και φυσικά, κρασί.

Xinjiang (Κίνα)

Οι αγρότες σταφυλιών της περιοχής Xinjiang Uygur, κερδίζουν επιπλέον χρήματα ασχολούμενοι με τον αγροτουρισμό, καθώς οι αμπελώνες τους έχουν γίνει ένας ολοένα και πιο δημοφιλής προορισμός για τουρίστες και εποχιακούς εργάτες απ’ όλον τον κόσμο.

Η κοιλάδα με τους αμπελώνες – μια τεράστια λωρίδα εύφορης γης, που είναι ιδανική για την καλλιέργεια σταφυλιών – είναι απ’ τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στη Xinjiang. Η άνοδος της οινοπαραγωγής έχει φέρει τουρισμό, ο οποίος έχει ενισχύσει οικονομικά, σε σημαντικό βαθμό, την τοπική κοινότητα. Αυτό αναπόφευκτα δημιούργησε και θέσεις εποχιακής εργασίας, με αποτέλεσμα να καταφθάνουν εκεί άνθρωποι που θέλουν να ζήσουν μια ξεχωριστή εμπειρία.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Turpan, που έχει μια ιστορικά μακρά παράδοση στην καλλιέργεια των σταφυλιών, η οποία αποτελεί μια από τις βασικές βιομηχανίες της πόλης. Εκεί, ο αέρας στην κοιλάδα διαχέεται με το άρωμα απ’ τους αμπελώνες που ωριμάζουν, γεγονός που αποτελεί μια μοναδική και αξέχαστη εμπειρία.