Για πολλά χρόνια νηστεία για μένα ήταν η απουσία του κρέατος από το τραπέζι, πολλά λαδερά, μακαρόνια «ορφανά» όπως τα αποκαλούσε ο παππούς, χταπόδι, καλαμαράκια και πολλές μα πολλές πατάτες τηγανιτές. Ήταν επίσης μια περίοδο με πολλά «όχι» και «δεν επιτρέπετε», που για να σας είμαι ειλικρινής δεν τα πολύ καταλάβαινα. Όπως για παράδειγμα γιατί η ελιά είναι νηστίσιμη και το λάδι όχι!

Μεγαλώνοντας τα πράγματα πήραν τη άλλη τροπή, οι απορίες μου λύθηκαν, τουλάχιστον οι περισσότερες, και η νηστεία απέκτησε ξαφνικά γεύση, νοστιμιά και γαστρονομικό ενδιαφέρον. Γιατί πίσω από αυτά τα απλά φαγητά που περιέχει το συνταγολόγιο της Σαρακοστής κρύβονται πολλά υλικά που μπορούν να συνδυαστούν με άπειρους τρόπους και να δώσουν πιάτα μεγάλης νοστιμιάς. Και έξω στην πόλη μας υπάρχουν μέρη όπου παίζουν με αυτά τα υλικά, φτιάχνουν γευστικούς συνδυασμούς χωρίς να τους βάζουν την ταμπέλα στης νηστείας και να τους δίνουν θρησκευτικό χαρακτήρα σε αυτά που φτιάχνουν.

Για παράδειγμα στο Τραβόλτα (Αρκαδίας & Αγίου Παύλου 33, Περιστέρι, τηλ. 210 5719222) ένας από τους μεζέδες που ζητάω κάθε φορά είναι ο μουσακάς θαλασσινών όπου ο κιμάς έχει αντικαταστήσει από μία φάρσα, η οποία περιέχει γαρίδα, καραβίδα, καλαμάρι και χταπόδι. Τα τηγανητά μύδια με σος από παντζάρι αλλά και το «διαφορετικό» κοντοσούβλι με φρέσκο καλαμάρι είναι επίσης πιάτα που δεν λείπουν από την παραγγελία μου.

Τέτοιους περίεργους μεζέδες φτιάχνει και ο Νίκος Μιχαήλ στα Άργουρα (Αγησιλάου 49-51, Τζιτζιφιές, τηλ. 2177173200) με ό,τι φρέσκο βρίσκει στην αγορά της Καλλιθέας όπου έχει τους προμηθευτές του. Αν σας αρέσουν οι εκπλήξεις, αφήστε τον να σας ετοιμάσει εκείνος τις λιχουδιές και τους μεζέδες και εσείς απλά επιλέξτε μόνο το κρασί, το ούζο ή το τσίπουρο. Ακόμα κι αν πληρώσετε κάτι παραπάνω, σίγουρα αξίζει τον κόπο, γιατί θα έχετε ζήσει μια άκρως νόστιμη και θαλασσινή εμπειρία.

Εξίσου «δημιουργικός» είναι και ο Βασίλης Αρκίβος στο Ψάριστον (Καλαβρύτων 16, Νέο Ηράκλειο, τηλ. 210 2850746), ένα «ψαροταβερνείο», όπως το αποκαλεί και ο ίδιος. Εδώ, λοιπόν, δεν θα βρείτε παραδοσιακά πιάτα, που υπάρχουν στο μενού, αλλά για πιο πειραγμένα πράγματα. Για παράδειγμα τις γαρίδες σαγανάκι με gorgonzola και σάλτσα kimchi, που τις λατρεύω, την τηγανητή ταραμοσαλάτα με φρέσκο κρεμμύδι, άνηθο και ούζο (από τα αγαπημένα μου) και το συμιακό γαριδάκι που πασπαλίζεται με φρέσκο τζίντζερ.

Πιο παραδοσιακά τώρα και πίσω από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος υπάρχει η ιστορική ταβέρνα του Πεζούλα (Πεισιστράτου 11, Καλλιθέα, τηλ. 2109422684). Μια οικογενειακή υπόθεση, που λειτουργεί από το 1951 και την εποχή εκείνη μάζευε όλη την κοσμική Αθήνα που κατέβαινε μέχρι τις Τσιτσιφιές για φρέσκα θαλασσινά και ψάρι. Τα αχνιστά μύδια, οι βραστές γαρίδες, το τραχανότο με ό,τι φρέσκα θαλασσινά διαθέτουν, είναι μερικά που δεν πρέπει να λείπουν από την παραγγελία μου. Και αν θέλετε να αμαρτήσετε λίγο στην δική σας παραγγελία βάλτε και την ψαρόσουπα που φτιάχνουν εκεί που είναι σκέτη νοστιμιά.

Στις ανηφόρες του Γαλατσίου, σε μια ήσυχη γειτονιά, εκτός πιάτσας, βρίσκεται το ουζερί Λέσβιον (Βαρδουσίων 3, Γαλάτσι, 2102923689). Άνοιξε το 1965 ως παραδοσιακό καφενείο για τους Λέσβιους που είχαν έρθει ως οικονομικοί μετανάστες στην Αθήνα. Οι μεζέδες του έχουν, φυσικά, τις ρίζες από το νησί, όπως άλλωστε και τα ούζα που διαθέτουν στην κάβα τους. Το χταπόδι εδώ ψήνεται στα κάρβουνα και είναι πεντανόστιμο, το τηγάνι ελαφρύ με τα τηγανητά καλαμαράκια και τις χρυσαφένιες πατάτες δεν γίνεται να μην τα ζητήσετε.

Στο Ουζερί του Λάκη (Ελπίδος 16, Πλ. Βικτωρίας, τηλ. 2108213776) στα πλάγια της πλατείας Βικτωρίας, οι μεζέδες είναι μερακλίδικοι και τραβούν το ούζο, το τσίπουρο ή την ρακή – έχετε να διαλέξετε ανάμεσα σε 100 και βάλε ετικέτες από αυτά. Δοκιμάστε τη φακοσαλάτα με τις πιπεριές Φλωρίνης, την καπνιστή μελιτζανοσαλάτα με γιαούρτι, τις γαρίδες σαγανάκι, αλλά και τα ζυμαρικά που βράζουν σε μελάνι σουπιάς. Και επειδή η ψητή σαρδέλα και το αχνιστό πικάντικο σαλάχι είναι από τα καλύτερα πιάτα του, αξίζει να τα ζητήσει κανείς ακόμα κι αν είναι Σαρακοστή.

Στα Εξάρχεια, ένα από τα αγαπημένα μου σημεία για ούζο και μεζέδες είναι η Λέσβος (Εμμ. Μπενάκη 38, Εξάρχεια, τηλ. 2103814525), που δεν έχει αλλάξει γειτονιά από το 1967. Εδώ το λέσβιο ούζο είναι ο πρωταγωνιστής και οι ετικέτες που θα βρείτε ουκ ολίγες. Για να το συνοδεύσετε, έχετε αρκετές επιλογές: από γαριδάκι τηγανητό και χταπόδι ψητό στα κάρβουνα μέχρι ντολμαδάκια που γεμίζονται με καρότο και μαρούλι και είναι όμορφα γλυκά, φάβα, κολοκυθοκεφτέδες – το έχουν το τυράκι τους – και φανταστικούς πατατοκεφτέδες.

Τέλος, κρυμμένο μέσα σε μια στοά του Συντάγματος είναι Το τριαντάφυλλο της Nοστιμιάς (Λέκκα 22, Σύνταγμα, τηλ. 2103227298). Φημίζεται για την τραγανή τηγανητή αθερίνα, τις ζουμερές κουτσομούρες και τις σαρδέλες στη σχάρα, που είναι γεμιστές με φρέσκα μυρωδικά. Για την περίοδο της Σαρακοστής, τον πρώτο λόγο παίρνουν τα τηγανητά καλαμάρια, το χταπόδι στα κάρβουνα, τα βραστά χόρτα εποχής, οι τηγανητές πατάτες καθώς και όλες οι νηστίσιμες αλοιφές.