Είναι δύσκολο να το φανταστεί κανείς, αλλά υπήρξε μια εποχή που τα φιστίκια δεν υπήρχαν ανάμεσά μας. Γεννήθηκαν στη Μέση Ανατολή πριν από χιλιάδες χρόνια και στη συνέχεια ταξίδεψαν στην αρχαία Ελλάδα και σε αυτό που αργότερα έγινε η Ισπανία και η Ιταλία. Κάποτε θεωρούταν απλώς ένας ξηρός καρπός, μαζί με το καρύδι, τα αμύγδαλα ή τα κάσιους να τραβούν περισσότερο την προσοχή. Το φιστίκι όμως έχει κάνει μια εντυπωσιακή επιστροφή και η αφορμή ήρθε μέσα από τη δημιουργία της σοκολάτας Ντουμπάι το 2022, που συνένωσε τη γαλακτώδη σοκολάτα με κρέμα φιστικιού και ψιλοκομμένο φύλλο από κανταΐφι.

Τώρα τα φιστίκια εμφανίζονται σε όλα όσα τρώμε – σοβαρά, υπάρχει αυτή τη στιγμή διεθνής έλλειψη – και όλα αυτά οφείλονται σε μια σοκολατοποιία στο Ντουμπάι που ονομάζεται Fix Dessert, η οποία άρχισε να φτιάχνει μια μπάρα σοκολάτας γάλακτος αξίας 20 δολαρίων γεμιστή με απαλή κρέμα φιστικιού και τριμμένο φύλλο το 2022. Έγινε viral στο TikTok, το Ηνωμένο Βασίλειο τρελάθηκε με το γλυκό και οι ΗΠΑ ακολούθησαν.

Οι σοκολατοποιοί άρχισαν να φτιάχνουν εκδοχές της μπάρας αυτής , και οι αρτοποιοί το πήραν ως σημείο εκκίνησης, επινοώντας μπισκότα του Ντουμπάι και κέικ ( τούρτα mille crêpes στο Lady M στο Μανχάταν). Δεν είναι τυχαίο ότι το γάλα με φιστίκι είναι πλέον ευρέως διαθέσιμο σε καφετέριες, και η Pistakio του Πόρτλαντ του Όρεγκον λάνσαρε μικρές παρτίδες αλείμματος με φιστίκια το 2023.

Η σοκολάτα δημιουργήθηκε από τον οίκο Fix Dessert στο Ντουμπάι και είχε τιμή γύρω στα 20 δολάρια.
Αυτό που έγινε αμέσως μετά ήταν ένα viral κύμα σε όλα τα socia media και το κοινό άρχισε να αντιλαμβάνεται το φιστίκι διαφορετικά, ως κάτι που δεν στερείτο πολυτέλειας ή ιδιαίτερης γεύσης αλλά το αντίθετο: ένα συστατικό ικανό να αναβαθμίσει και να φτάσει στα ύψη γεύσεις και αισθητική.

Παγκόσμια κυριαρχία και οι επιρροές της κουλτούρας της σοκολάτας

Μετά την επιτυχία της σοκολάτας Ντουμπαι, αρκετά ζαχαροπλαστεία και σοκολατοποιΐα άρχισαν να πειραματίζονται με το φιστίκι. Μπισκότα, κέικ, mille crêpes, φιστικο‐κρέμα, φιστικο‐γαλακτο‐προϊόντα — η γκάμα διευρύνθηκε ραγδαία. Το φιστικο‐γάλα (pistachio milk) εισήλθε στα μενού των καφέ και έγινε δημοφιλές υποκατάστατο άλλων φυτικών προϊόντων γάλακτος.
Σε χώρες όπως η Αγγλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, η τάση αυτή βρήκε γρήγορα ανταπόκριση. Αν και η καλλιέργεια του φιστικιού ήταν ήδη πιο ανεπτυγμένη σε περιοχές όπως η Καλιφόρνια – αυτή η αλλαγή στη χρήση του ως γεύση υψηλής αισθητικής είναι κάτι σχεδόν νέο.

Το Ντουμπάι ως πυρήνας καινοτομίας στη γεύση

Το Ντουμπάι, με τον υπερ-πολυτελή χαρακτήρα του και την επιρροή του ως διεθνές σταυροδρόμι πολιτισμών και ταξιδιού, αποδείχθηκε ιδανικό πεδίο πειραματισμού. Η Fix Dessert με την μπάρ–πρωτοπορία της δεν δημιούργησε απλώς ένα γλυκό, αλλά μια τάση. Η σύνθεση της μπάρας αυτής σοκολάτα, φιστικο‐κρέμα και φύλλο κανταΐφι — ένωσε γεύσεις Ανατολής με αισθητική και επιτέλεση που τραβά την προσοχή στα social media. Η βίντεο‐κουλτούρα του TikTok λειτούργησε ως καταλύτης: εικόνες, βίντεο που δείχνουν τη διαδικασία, το τελικό αποτέλεσμα, τον τρόπο που κόβεται ή σερβίρεται, όλα αυτά προσέλκυσαν ανθρώπους παγκοσμίως.

Πέρα από το γλυκό

Η φρενίτιδα με το φιστίκι δεν έμεινε μόνο στα γλυκά. Σε εστιατόρια, μενού με φιστίκι σε πίτσα, σούσι, pesto, και ως συνοδευτικό σε κρέας και λαχανικά, άρχισαν να εμφανίζονται πιο πολύ. Η πολυδιάστατη υφή του, η τραγανότητα, η «πράσινη» νοστιμιά του, προσφέρει αντίστιξη σε πλούσιες σάλτσες ή σε πιο λιτές συνταγές.

Παράλληλα, η διατροφική τάση για φυτικά προϊόντα ή εναλλακτικά προϊόντα ευνοεί την εισαγωγή του φιστικιού ως πηγή πρωτεΐνης, καλών λιπαρών και μοναδικής γεύσης. Η ζήτηση αυξάνεται και σύμφωνα με πληροφορίες υπάρχει διεθνής έλλειψη φιστικιών, ως αποτέλεσμα της αυξημένης ζήτησης. Το φιστίκι έχει φτάσει να είναι το βασικό προϊόν ακόμα και σε σαμπουάν, αφρόλουτρα και αρώματα. Τα όρια του λογικού έχουν ξεπεραστεί εδώ και πολύ καιρό. Και ίσως τελικά να ήταν μία συνολική ανάγκη για κάτι νέο, διαφορετικό και χρωματιστό. Το πράσινο χρώμα που δίνει σε όλα είναι υπέροχο, η μυρωδιά του πάλι όχι τόσο επιτυχημένη για να γίνει βασικό συστατικό ακόμα και σε αποσμητικά.

Δεν είναι κακό να αναδεικνύουμε προϊόντα που δεν τους έχουμε δώσει την κατάλληλη προσοχή στο παρελθόν. Αλλά είναι οριακά παρανοϊκό να δίνουμε στο φιστίκι διάστασής «θεοποίησης». Ειλικρινά περιμένω τον μουσακά Ντουμπάι μετά τον vegan που έχει κυκλοφορήσει. Εξάλλου ζούμε πλέον στην εποχή που σε όλα συμπεριφερόμαστε σαν ερωτευμένη έφηβη που έχει κολλήσει με ένα τραγούδι. Αν δεν φτάσουμε στο σημείο να σιχαθούμε κάτι από τη πολύ διαφήμισή – χρήση – επανάληψή, δεν σταμάτα να έχει πρώτο τραπέζι πίστα σε κάθε στιγμή της καθημερινότητάς μας.

Επιπτώσεις και προκλήσεις στο μέλλον

Η ανοδική πορεία του φιστικιού δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Καλλιεργητικά, η παραγωγή απαιτεί κατάλληλα κλίματα, νερό, και κατάλληλη φροντίδα. Όπου αυτές οι συνθήκες δεν πληρούνται, η ποιότητα και η ποσότητα μπορεί να υπονομευτούν. Στην Ελλάδα η παράγωγή έχει αυξηθεί κατά πολύ και έχει ξεφύγει από τα όρια του νησιού της Αίγινας. Οι ποσότητες που βγαίνουν σε όλη την υπόλοιπη χώρα ονομάζονται «τύπου αιγίνης» και αποτελούν εξαιρετικής ποιότητάς ξηρό καρπό.

Το φιστίκι πέρασε από το «δεύτερο όνομα» στο να θεωρείται ένα από τα πιο hot συστατικά της γαστρονομίας σήμερα. Όλα ξεκίνησαν με μια τολμηρή σοκολάτα στο Ντουμπάι, αλλά η επιτυχία της βασίστηκε σε μια σειρά συνδυασμών: καινοτομίας, αισθητικής, κοινωνικών δικτύων, γαστρονομικών πειραματισμών και της μεταβαλλόμενης νοοτροπίας των καταναλωτών. Αν η τάση συνεχιστεί όπως φαίνεται, το φιστίκι δεν θα είναι απλώς μια μόδα, θα γίνει σταθερό στοιχείο της παγκόσμιας κουζίνας — γλυκιάς και αλμυρής — με σταθερή θέση στην αγορά και στις καρδιές των γευσιγνωστών.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.