Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός. Με βάση αυτό το αξίωμα πορευόμαστε τις ζωές μας – και η αλήθεια είναι ότι συμβαίνουν τόσα πολλά πράγματα γύρω μας καθημερινά ώστε να μας το υπενθυμίζουν με κάθε πιθανό τρόπο.
Πάρτε για παράδειγμα τον κόσμο του μόντελινγκ: εσείς (και εμείς) βλέπουμε ένα τσούρμο χαμογελαστά κορίτσια να περπατάνε με χάρη πάνω στην πασαρέλα. Γνωρίζουμε όμως τι συμβαίνει πίσω από το catwalk;
Στα παρασκήνια; Πριν και μετά το κάθε σώου, την κάθε επίδειξη μόδας;
Ενα ντοκιμαντέρ της Guardian και ένα πρόσφατο εκτενές ρεπορτάζ των New York Times έρχονται να ρίξουν σε έναν από τους πιο καλά κρυμμένους (και με περίσσεια διάθεση για αποσιώπηση σκανδάλων) χώρους: αυτόν του μόντελινγκ.
Στο επίκεντρο του ντοκιμαντέρ (και των κατηγοριών) βρίσκεται ο Ζεράλντ Μαρί, ο πρώην πρόεδρος του ευρωπαϊκού παραρτήματος του Elite Model Management, ενός από τα σημαντικότερα πρακτορεία μοντέλων στον κόσμο (και τέως σύζυγος της Λίντα Εβαντζελίστα, συν τοις άλλοις).
Διαμέσου του ντοκιμαντέρ, ο 72χρονος σήμερα Γάλλος κατηγορείται ότι σε διάστημα 19 ετών, από το 1980 έως το 1998, βίασε συνολικά τρία μοντέλα και παρενόχλησε σεξουαλικά τη δημοσιογράφο του BBC Λίζα Μπρίνκγουορθ σε ένα νυχτερινό κέντρο διασκέδασης.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει το ντοκιμαντέρ, η αλήθεια ήταν πολύ πιο ανατριχιαστική: τα θύματά του Μαρί ήταν πολλά περισσότερα, στην πλειοψηφία τους ανήλικα κορίτσια που προσπαθούσαν να βρουν μια «πόρτα» προκειμένου να εισέλθουν στον χώρο της μόδας. Και έπεφταν συνέχεια πάνω στον Μαρί. Ο οποίος φυσικά και δεν θα τις άφηνε να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο μόντελινγκ… με το αζημίωτο.
Και ο Μαρί έπαιρνε πάντα, με το ζόρι ή όχι αυτό που ήθελε: σεξ με ανήλικα κορίτσια.
Στο ντοκιμαντέρ, εναντίον του Μαρί μιλάει και η Κάρε Οτις (νυν Σάτον), πρώην σύζυγος του Μίκι Ρουρκ και πρωταγωνίστρια της ταινίας «Αγρια Ορχιδέα». Και αυτή τον κατηγορεί το ίδιο. Σύμφωνα με την Οτις, το 1986, όταν ήταν μόλις 17 χρόνων, ο Μαρί τη βίασε «αμέτρητες φορές».
Και δεν κατηγορεί μόνο αυτόν, αλλά κατονομάζει και άλλους τρεις, οι οποίοι ωστόσο δεν βρίσκονται πια εν ζωή: τον Τζον Καζαμπλάνκας, ιδρυτή του πρακτορείου Elite Model Management, τον Ζαν-Λικ Μπρουνέλ, ο οποίος ίδρυσε το πρακτορείο MC2 Model Management και τον Κλοντ Χαντάντ, ιδρυτή του πρακτορείου Euro Planning.
Ο Ζεράλντ Μαρί είναι ο μόνος από τους τέσσερις που ζει ακόμα και αρνείται ρητά και κατηγορηματικά όλες τις κατηγορίες, αναφέρει η Guardian, η οποία ωστόσο, στο ντοκιμαντέρ προσφέρει άπλετες μαρτυρίες πρώην μοντέλων όπως η Σόνα Λι και η Τζιλ Ντοντ. Όλες τους αφηγούνται, πάνω-κάτω, την ίδια ιστορία.
«Οι γυναίκες αυτές αισθάνονταν ευγνωμοσύνη όταν το αφεντικό τους ενδιαφερόταν γι’ αυτές, καθώς ήταν μόνες και απομονωμένες σε ξένες χώρες, ψάχνοντας απεγνωσμένα για μια δουλειά ενώ οι ίδιες εξαρτώνταν από τα πρακτορεία για στέγη και χρήματα. Όμως τότε ήταν που μια ευγενική συνομιλία μπορεί να εξελίσσονταν ευγενικά σε μια πρόταση να μείνουν σε ένα διαμέρισμα αργά το βράδυ. Και μετά ερχόταν το αναμενόμενο: «Ξαφνικά βρέθηκε πάνω μου», είναι μια συνηθισμένη επωδός. Η λέξη «συντετριμμένη» επαναλαμβάνεται συχνά. Οι άντρες βιάζουν και μετά αποκοιμιούνται καθώς τα κορίτσια κείτονται δίπλα τους μέχρι το ξημέρωμα, μουδιασμένες, τρομοκρατημένες ή κλαίγοντας σιωπηλά», συνοψίζει το άρθρο της Guardian.
«Πλέον έχουμε έναν όρο για αυτό: εμπορία ανθρώπων. Εχουμε επίσης λέξεις όπως “αποπλάνηση” κ.ο.κ. για να περιγράψουμε άλλες εμπειρίες, όμως οι καταδίκες για βιασμό είναι τόσο λίγες, που ουσιαστικά είναι σαν να μην υπάρχουν καν», καταλήγει με νόημα το δημοσίευμα.
Το ντοκιμαντέρ έρχεται λίγο καιρό μετά από εκείνο το εκτενές και αποκαλυπτικό ρεπορτάζ των New York Times αναφορικά με τις συνθήκες εργασίας (και σεξουαλικής κακοποίησης) που επικρατούσαν εντός του οίκου Victoria’s Secret.
Yπεύθυνοι γι αυτή την «κουλτούρα μισογυνισμού», όπως ανέφερε το ρεπορτάζ, ήταν δυο συγκεκριμένοι άντρες -υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας: ο πρώην υπεύθυνος μάρκετινγκ της εταιρείας, ο 73χρονος Εντ Ράζεκ και ο Λέσλι Γουέξνερ, ο 84χρονος δισεκατομμυριούχος και πρόεδρος της L Brands, στην οποία ανήκει η φίρμα.
Οι ρεπόρτερ της αμερικανικής εφημερίδας μίλησαν με περισσότερους από 30 υπάλληλους, στελέχη και μοντέλα που δούλευαν για τη Victoria’s Secret. Οι περισσότερες κατηγορίες αφορούν τον Ράζεκ, ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του τον Αύγουστο του 2019.
«Ο Ράζεκ συχνά υπενθύμιζε στα μοντέλα ότι η καριέρα τους βρισκόταν στα χέρια του», ανέφερε το ρεπορτάζ, σύμφωνα με τα ίδια τα μοντέλα. «Μου είπε ξεκάθαρα: Εγώ έχω τη δύναμη. Μπορώ να σε φτιάξω ή να σε καταστρέψω», είπε το μοντέλο Αλίσα Μίλερ, περιγράφοντας τον Ράζεκ ως έναν άνδρα που διέθετε «τοξική αρρενωπότητα».
Το μοντέλο Αντι Μουζ αποκάλυψε πως στα κάστινγκ μερικές φορές ο Ράζεκ ζητούσε από τα μοντέλα να εμφανίζονται με τα εσώρουχά τους και μερικές φορές τους ζητούσε τον αριθμό του κινητού τους. Σε άλλες ζητούσε να καθίσουν στα πόδια του, ενώ δύο μοντέλα είπαν ότι τους είχε ζητήσει να πάνε μαζί για δείπνο –ανάμεσά τους και η ίδια η Μουζ, το 2007.
Η ίδια θυμάται ότι ο Ράζεκ πήγε και την πήρε με τον σοφέρ του και την λιμουζίνα του. Στον δρόμο προς το εστιατόριο, προσπάθησε να τη φιλήσει. Για μήνες της έστελνε mail που έδειχναν «υπερβολική οικειότητα», ενώ σε ένα μήνυμα τής πρότεινε να μείνουν μαζί στο σπίτι του. Η κατάσταση συνεχίστηκε, μέχρι που η Μουζ τον ξέκοψε τελείως. Αλλά η καριέρα της πήρε την κατιούσα, όπως ήταν αναμενόμενο, καθώς το 2008 ήταν η πρώτη χρονιά μέσα σε τέσσερα χρόνια που δεν επιλέχθηκε για το σόου της Victoria’s Secret.
«Αυτό που με ανησύχησε περισσότερο, ως άνθρωπος που είχε μεγαλώσει με την αντίληψη να είμαι ανεξάρτητη γυναίκα, ήταν το πόσο βαθιά ριζωμένη ήταν αυτή η σεξιστική συμπεριφορά», καταλήγει με νόημα η Κέισι Κρόου Τέιλορ, πρώην υπάλληλος στο τμήμα δημοσίων σχέσεων στη Victoria’s Secret.
